Mustaqil ishi nukus-2021 Mavzu: Yurisprudenciyada yozma ish turlari

Taqrizning maqsadi:

-muayyan ilmiy yoki badiiy asarni baholash;

-ishning ijobiy va salbiy tomonlarini xolis va haqqoniy yoritish;

-ushbu asarni ilmiy-nazariy nuqtai nazardan juda chuqur va har tomonlama tahlil qilish;

-bu ishning davlat, jamiyat va fan rivojiga qo‘shgan hissasini bashorat qilish.

Taqriz – adabiy tanqid sohasidagi eng kichik janrlardan biri. Taqriz – badiiyat olamidagi “razvedka” vositasi. Uning vazifasi ixcham ommabop tahlil orqali asarning adabiy jarayon va yozuvchi ijodiyotidagi oʼrnini aniqlash, yutuq va kamchiliklarini koʼrsatish, isbotlash va baholash, unga kitobxonning eʼtiborini qaratishdan iborat. Bu janr shunisi bilan xarakterliki, keng jamoatchilikning asarni qanday qabul qilishi maʼlum jihatdan uni baholagan, tahlil qilgan dastlabki taqrizlarga bogʼliq. Haqqoniy taqriz asar haqida jamoatchilik fikrining shakllanishiga taʼsir koʼrsatadi. Taqrizchi asar mohiyatini ilmiy-estetik tahlil qilish orqali u haqida kitobxonning tasavvur koʼzini ochadi. Shu oʼrinda taqrizchi masʼuliyati degan muhim masala kelib chiqadi. Аgar taqrizchi ilmiy-estetik jihatdan kuchli boʼlsa, mulohazalari asosli va teran boʼlsa, ilmiy jamoatchilikka ham, kitobxonlarga ham, adabiyotga ham naf keltiradi. Va, aksincha boʼlsa: qimmatli asarni didsizligi tufayli inkor etsa yoxud boʼsh asarni madh etsa, adabiy jamoatchilikni ham, kitobxonni ham chalgʼitadi. Shu maʼnoda taqrizchini tibbiyotdagi tashxis qoʼyuvchiga qiyoslasa boʼladi.

Аrabcha “biror asarni maqtab yozish” degan maʼnoni anglatuvchi taqriz janrida qisqa tahlil orqali asarga va uning mohiyatiga hamda badiiyatiga berilgan baho yetakchi unsur hisoblanadi. Taqrizda vijdonan, bilimdonlik va masʼuliyat bilan amalga oshirilgan tahlil zarur.

Taqriz yozuvchi shaxs asarga oʼz shaxsiyat-u hissiyoti nuqtayi nazaridan emas, balki umumxalq fikridan kelib chiqib hukm chiqarishi kerak. “Menga yoqadi, menga yoqmaydi” qabilidagi iboralar taom, vino, yoʼrgʼa otlar, chopqir itlar, kiyim-kechak va boshqalar haqida gap ketayotgandagina qimmatlidir.

Taqriz – bu asardan olingan taassurot yoki subʼektiv munosabat yoinki, asar syujetining quruqqina tavsifi emas, balki asarning mavzu va gʼoyasi, syujeti, obrazlar badiiyati asosli parchalar orqali ochib berilgan haqqoniy ilmiy-estetik tahlildir.

Taqriz namuna: