Mustaqil ishi Mustaqil ish mavzulari

Ideal gaz qonunlariga oid masalalar yechish.
Ideal gaz nima?Gazlar murakkab tuzilgan. Ular milliardlab energiyaga ega gaz molekulalariga toʻla, ular ixtiyoriy paytda toʻqnashishi va bir-biri bilan oʻzaro taʼsirda boʻlishi mumkin. Haqiqiy gazni aniq tasvirlab berish qiyin boʻlgani sababli odamlar ideal gaz tushunchasini haqiqiy gazlarni modellashtirish va oʻrganishga yordam beradigan yaqinlashish sifatida yaratdi. Ideal gaz atamasi quyidagi bir necha qoidalarga boʻysunadigan molekulalardan tashkil topgan faraziy gazni anglatadi

1. 
   Ideal gaz molekulalari oʻzaro taʼsirlashmaydi. Taʼsir faqatgina gaz molekulalari oʻzaro yoki devor molekulalari bilan elastik toʻqnashganda kuzatiladi.
   
2. 
   Ideal gaz molekulalari moddiy nuqta deb qaraladi. Gaz molekulalar jamlanmasi boʻlgani sababli hajmga ega, biroq molekulalar moddiy nuqta boʻlib, hajmga ega emas.
   

Ideal gazning bosimi P, hajmi V va temperaturasi T orasidagi bogʻlanish ideal gaz qonuni deyiladi. Ushbu munosabatning soddaligi biz odatda gazlarni ideal deb hisoblashimizning katta sababidir, agar buning aksini qilish uchun boshqa sabablar boʻlmasa.
PV=nRT
Bu yerda P – gazning bosimi, V – uning egallagan hajmi, T – gazning temperaturasi, R- universal gaz doimiysi va n – gazning mol miqdori.

1-misol.
225 KPA bosimda 47°C da massasi 12.5 g boʻlgan NH3 qancha hajmni egallaydi?
Yechish:
P= 225 KPA m•R•T=V•Mr•P
T= 273 +47= 320. V= 12.5•8.31•320/17•225=8.7
m= 12.5
Mr=17
R=8.31..
2- misol. Hajmi 30 l boʻlgan metan balonida P=320 KPA ,T= 37° ga teng boʻlsa balondagi metanning massasini hisoblang?
P=320. m•R•T=V•Mr•P
T=37+273= 310. 320•30•16/37•8.31=96.6
Mr=16
R=8.31
V=30 l
m=?
3- misol. V= 1420 ml bilan gaz 43°C da va 106 KPA bosimda 3.2 gr massani egallasa gazning molekulyar massasini hisoblang?
P=106. m=3.2 gr
V=1420 ml. T=43+273=316. 3.2•8.32•316/106•142=56.
R=8.31. Mr=?

4- misol. 2.5 mol NH3 42°C da va 152 KPA bosimda joylashgan.Shu gaz tarkibidagi H2 atomlar sonini aniqlang?
P=152
R=8.31. V= 2.5•8.31•315/152=43 l
m=2.5 mol 22.4 l _________18.06•10²³
V=? 43 l _________x=3.46•10²⁴

5-misol. 200° C da yopiq idishga teng hajmda olingan kislorod va metan joylangan . Metan va kislorod yongandan soʻng idish temperaturasi boshlangʻich holatga keltirilgandan soʻng bosim qanday oʻzgaradi?
CH4+2O2→CO2+2H2O
1______2________1
CH4 5______10_____5CO2
10-5=5+5=10
20-10=10/20=50
6- misol. N.sh da xlor gazi bilan toʻldirilgan 16.8 l berk idishga 3.6 gr metall tashlangach reaksiya sodir boʻlgan.Idishdagi bosim 17 KPA, T=47°C boʻlsa metall ni toping?.
V=16.8 l Mr=71•16.8•87/8.31•320=39
m=3.6 gr. 71_______22.4
P= 17. 53.25=x____16.8. 14.25_____3.6
T=47+273= 320. 53.25-39=14.25. 35.5____x=9•27 Al
Mr=?