Mustaqil ishi Mavzu: birikmalar va ularning vazifasi

REZBALARNING TURLARI VA BELGILANISHINI TASVIRLASH.

Rezbalar tashqi va ichki bo`ladi. Agar rezba sterjen sirtiga (boltga, Shpilkaga, vintga va shunga o`xshashlarga) ishlangan bulsa, tashqi rezba, agar teshiklarga (gayka, mufta, shpilka uyasi va shunga o`xshashlarga) ishlangan bo`lsa, ichki rezba deb ataladi. Ichki rezbalarni metchiklar bilan (12-shakl, a), tashqi rezbalarni plashkalar (12-shakl, b) eki rezba frezalari bilan, ikki rezba tarohchalari orasida vintni nakatka hilish yuli bilan (12- shakl, v) yoki maxsus stanoklarda roliklar orasidan O`tkazish usluli bilan qirqish (yasash) mumkin (12-shakl, g).

Rezbalarni qanday hosil qilish texnologiyasidan qatiy nazar, ular chizmada quyidagicha tasvirlanadi: a) sterjendagi rezbaning tashqi diametri tutash asosiy chiziqlar bilan, ichki diametri esa ingichka tutash chiziqlar bilan tasvirlanadi (13-shakl, a, b); b) teshikdagi rezbalar qirqim byerib ko`rsatilganda ichki diametri tutash asosiy chiziqlar bilan, tashqi diametri esa ingichka tutash chiziqlar bilan tasvirlanadi (14-shakl, a, b).

Agar rezbali teshik ko`rinmaydigan qilib tasvirlangan bo`lsa, barcha chiziqlar yo`g`onligi bir xil shtrix chiziqlar bilan chiziladi (15-shakl).

Sterjenning uh.iga parallel bo`lgan tekislikka proekdiyalab olingan tasvirda, ingichka tutash chiziq rezbaning sbegisiz bo`lgan butun uzunligigacha o`tkaziladi, teshik uqiga perpendikulyar tekislikdagi ko`rinishida esa uzunligi aylananing taxminan 3/4 qismiga teng bo`lgan va ixtiyoriy erda tugallanadigan ingichka tutash yoy bilan chiziladi, rezbani tasvirlashda ingichka tutash chiziq asosiy chizivdan 0,8 mm uzoqlikda va rezba radami ulchamidan katta bulmagan masofada utkaziladi. Rezbali buyumlarning hirhimi va kesimida shtrixlash chiziklari sterjenda rezbaning tashqi diametrigacha, teshikda esa ichki diametr i gacha, ya`ni ikkala holda ham rezbaning tutash asosiy chizig`igacha etkaziladi (14-shakl, a, b). Rezbali sterjen va teshiklarda rezbaning chegarasini kursatuv chichiziq rezbaning, to`la profilli qismining oxirida sbegning boshlanishigacha o`tkaziladi. Rezbaning chegarasi rezbaning tashki diametrigacha o`tkaziladi va ko`rinar rezbalarda asosiy tutash chizih bilan, rezba ko`rinmas bo`lganda esa shtrix chiziq bilan tasvirlanadi (16-shakl, a, b, v va g lar).