Mustaqil ishi bajardi: To‘g‘ilova Maftuna Mavzu

M nuqtadan ordinatalar o‘qiga perpendikulyar tushiramiz. Shu perpendikulyarning asosi M nuqtaning ordinatasi deb ataladigan biror y sonni tasvirlaydi.
M nuqtaning abssissasi va ordinatasini M nuqtaning koordinatalari deyiladi. M (x; y) yozuvi M nuqta x abssissaga va y ordinataga ega ekanini bildiradi. Bu holda M nuqta (x; y) koordinatalarga ega deb ham aytiladi.  Masalan, M (3; 5) yozuvida 3 soni – abssissa, 5 soni – ordinata.
Nuqtalarning koordinatalarini yozishda sonlarning tartibi muhim ahamiyatga molik.  Masalan, M₁ (1; 2) va M₂ (2; 1) tekislikdagi har hil nuqtalardir (3- rasm).

Xususiy hollarini qaraymiz:

1) Agar nuqta abssissalar o‘qida yotsa, u holda uning ordinatasi nolga teng bo‘ladi.  Masalan, A nuqta (4-rasm) (2; 0) koordinatalarga ega. 2) Agar nuqta ordinatalar o‘qida yotsa, u holda uning abssissasi nolga teng bo‘ladi.  Masalan, B nuqta (4-rasm) (0; –2) koordinatalarga ega. 3) Koordinatalar boshining abssissasi va ordinatasi nolga teng: O (0; 0).

Koordinata tekisligining har bir M nuqtasiga (x; y) sonlar jufti – uning koordinatalari mos keladi va har bir (x; y) sonlar juftiga koordinata tekisligining koordinatalari (x; y) bo‘lgan birgina M nuqtasi mos keladi.

M a s a l a . M (–3; 2) nuqtani yasang.
Abssissalar o‘qida –3 koordinatali nuqtani belgilaymiz va bu nuqta orqali shu o‘qqa perpendikulyar o‘tkazamiz. Ordinatalar o‘qida koordinatasi 2 bo‘lgan nuqtani belgilaymiz va u orqali ordinatalar o‘qiga perpendikulyar o‘tkazamiz. Shu perpendikulyarning kesishish nuqtasi izlanayotgan M nuqta bo‘ladi (5-rasm).