Mustaqil ish Mavzu: Naqd pulsiz hisob-kit Bajardi: hba-82 guruh talabasi Djo’rayeva Saida Pul muomalasi va uni tartibga solish. Reja: pul nima ? Pul va pul haqidagi nazariyalar. Hozirgi zamon pulining tabiati

Naqd pul – bu mutlaq (100% lik) likvidlikka ega bo’lgan ayirboshlash vositasidir.

Pul agregati birinchi navbatda M0 – absolyut likvidlikka ega bo’lgan muomaladagi naqd

pul massasini o’z ichiga oladi.

Pul agregati M1=M0 + banklardagi muddati ko’rsatilmagan depozit (omonat)lar va

cheklardan iborat.

M2=M1 + muddati ko’rsatilgan depozitlar, nochek jamg’armalar.

M3=M2 + yirik jamg’armalar, xususiy firma, tashkilotlarning hisob schetlardagi

omonatlar, muddati ko’rsatilgan yirik jamg’armalar. (AQShda ular 100 ming dollardan ortiq)dan

iborat, bunday mablag’larni banklarning depozit sertifikatlari tarzidagi cheklarga aylantirish

uncha qiyin emas. Lekin u ma’lum yo’qotishlarga uchraydi. Ularni pulga aylantirish uchun

ma’lum muddat kutishga to’g’ri keladi.

Eng umumiy pul agregati L = M3dan tashqari turli qimmatbaho qog’ozlarni (pulga

aylantirish qiyinroq) o’z ichiga oladi.

Umuman olganda pul agregatlari soni turli mamlakatlarda turlicha. Masalan AQShda,

Yaponiya, Italiya 4 agregat, GFRda 3, Frantsiya 10. O’zbekistonda pul massasini pul agregati

asosida tahlil etish bozor iqtisodiyotiga o’tishdan boshlandi.

Turli mamlakatlarning pul tizimi ahvoli, eng avvalo pul massasining umumiy hajmi va

uning alohida pul agregatlariga bo’linishi bilan bog’liq. Barqaror pul tizimiga ega bo’lish uchun

pul massasi Lda agregat M1 ning ulushi uncha ko’p bo’lmasligi kerak. Masalan, AQShda,

Yaponiyada 90 yillarning o’rtalariga pul agregatlari ulushlari o’rtasida nisbat quyidagicha

bo’lgan: