Mustaqil ish Mavzu: Dorivor o’simliklar asosida zamonaviy bfqlar tarkibi va texnologiyasini takomillashtirish bajardi: Raxmanova u tekshirdi: Sharipova I biologik faol qo'shimchalar (bfq)

Toshkent farmatsevtika instituti Dori turlari texnologiyasi kafedrasi Mustaqil ish Mavzu: Dorivor o’simliklar asosida zamonaviy BFQlar tarkibi va texnologiyasini takomillashtirish. bajardi: Raxmanova U tekshirdi: Sharipova I

Biologik faol qo'shimchalar (BFQ) - asosan tabiiy bo'lib, o’simliklardan, hayvon yoki mineral xom-ashyodan, kam holatlarda kimyoviy usullar yordamida olinadi. Ularni shifobaxsh moddalarni saqlangan uchun amalda ovqat sifatini boyitish maqsadida berish tavsiya etilib, endilikda ko’p mamlakatlarda buni iste‘mol qilish usuli odat tusiga aylandi.

Biologik faol qo’shimchalar - inson organizmida hayot uchun zaruriy bo‘lgan vitaminlar, mikroelementlar defitsitini bartaraf etishda, shuningdek yetarli fiziologik zarur bo’lgan miqdorini ta‘minlovchi samarali vositalardir. BFQ larni tarkibini o’simlik ekstraktlari, ularni dorivor qismlari, asalari mahsulotlari, dengiz mahsulotlari, hayvon ajratmalari, mineral komponentlar, fermentatsiya mahsulotlari, biotexnologiya mahsulotlari, ozuqa vositalarining sintetik hosilalari tashkil etadi.

BFQ larning ishlab chiqarish usullari quyidagilar: 1. Biotexnologik 2. Kimyoviy Biotexnologik usul jarayonlari:  Sedimentatsiya  Dekantatsiya  Ekstraksiya  Filtrlash  Sorbsiya  Sentrifugalash  Cho’ktirish  Tindirish  Flotatsiya  Membranalar yordamida ajratib olish

Sedimentatsiya gravitatsiya kuchlari mavjud maydonda sodir bo’ladi. Undan Kefirli donachalar‖ tipidagi konglomeratlarni ajratib olishda; sut kislotali yoki aralash (sut kislotali va spirtli) bijg’ishning ayrim turlarida hamda aktiv ilo yordamida chiqindilarni biologik tozalashda foydalaniladi. Dekantatsiya yoki cho’kma ustidagi suyuqlikni quyib olish usulini vakuum so'rib olish bilan almashtirish mumkin. Filtrlash- kam miqdordagi o’simlik ajratmalarini filtrlashni ramali filtrda, katta hajmdagilarni esa barabanli vakuum filtrda olib borish mumkin. Filtratsiya jarayonini issiqlik yoki flokulyant (glinozem, CaCl, polielektrolitlar) qo’shish bilan sezilarli darajada (10-100 marta) tezlashtirish mumkin. Sentrifugalash - zarrachalarni markazdan qochma kuchning o’sish tezligining oshishi hisobiga majburiy cho’ktirish usulidir. BFQlar texnologiyasida sentrifugalarning turli xil tiplari qoilaniladi.