|
Aholi sifati va inson kapitali milliy boylik poydevori sifatida.
Milliy inson kapitali tarkibiga milliy tarkibiy qismlardan tashqari, korporativ va individual inson kapitali, shuningdek uy xo'jaliklarining inson kapitali.
Milliy inson kapitali aholining tarbiyasi, ta’limi, madaniyati, salomatligi, aholining kasbiy mahorati, turmush darajasi va sifatini oshirishga yo‘naltirilgan mablag‘lar hisobidan shakllanadi. Ilm-fan, bilim va intellektual kapitalda, ijtimoiy kapitalda, tadbirkorlik qobiliyatida, fuqarolarning axborot ta'minoti va xavfsizligida. Iqtisodiy erkinlikda uning xalqaro ta'rifida, intellektual mehnat qurollarida, iqtisodiyot va jamiyat taraqqiyotining omili sifatida inson kapitalining faoliyat ko'rsatishi uchun muhitda.
Bunday holda, ijtimoiy kapital deganda mutaxassisning boshqa odamlari tomonidan uning intellektual mehnat faoliyati samaradorligini oshirishga yordam beradigan aloqalar, munosabatlar va yordam tushuniladi.
Inson kapitali bilimlar, ko'nikmalar, tajribalar, yuqori boshqaruv va intellektual texnologiyalar, bilim ko'rinishidagi axborot oqimi uchun dasturiy ta'minot, hayot va mehnatning yuqori sifatini ta'minlash uchun moddiy ta'minot sifatida nafaqat investitsiyalar jarayonida to'planishi mumkin, balki. moddiy va ma’naviy jihatdan ham eskiradi.
Ya'ni, soddalashtirilgan ma'noda, "amortizatsiya" tushunchasi HC uchun qo'llaniladi.
Inson kapitali intensiv rivojlanish omili bo'lib, XK, iqtisodiyot, davlatchilik va fuqarolik mudofaasini rivojlantirish uchun to'g'ri tanlangan strategiya bilan daromadning kamayishi qonuni unga taalluqli emas.
Rivojlangan mamlakatlar milliy boyligining bir qismi sifatida HC o'z ulushi (qiymati) bo'yicha ustunlik qiladi.
Qisqacha: Inson kapitali - bu ijodiy mutaxassislar, aql-zakovat, bilim, yuqori sifatli va yuqori samarali mehnat va yuqori hayot sifati.
Korruptsiya va jinoyatchilikning ustunligi bilimlarni qadrsizlantiradi, odamlarning ijodkorligi va ijodiy energiyasini bostiradi, HC sifatini, samaradorligini va to'plangan qiymatini pasaytiradi. Sinergiyani salbiy rivojlanish omiliga, uning tormoziga aylantiradi.
Jinoiylashgan va korruptsiyalashgan mamlakatda HC ta'rifiga ko'ra samarali ishlay olmaydi. Agar u "import qilingan" tashqi yuqori sifatli Cheka bo'lsa ham, uning oqimi bilan ta'minlangan. U yo tanazzulga yuz tutadi, korruptsiya va boshqa nomaqbul sxemalarga aralashadi yoki samarasiz “ishlaydi”.
Finlyandiya inson kapitali nazariyasi va amaliyotiga asoslanib, tarixan qisqa vaqt ichida birinchi navbatda resurslarga asoslangan iqtisodiyotdan innovatsion iqtisodiyotga oʻtishga muvaffaq boʻldi. Va o'zlarining asosiy tabiiy boyligi - o'rmonni chuqur qayta ishlashdan voz kechmasdan, o'zlarining raqobatbardosh yuqori texnologiyalarini yaratish. Finlyandiya umuman iqtisodiyotning raqobatbardoshligi bo‘yicha jahonda birinchi o‘ringa chiqishga muvaffaq bo‘ldi. Bundan tashqari, finlar yog‘ochni qayta ishlashdan olingan daromad evaziga o‘zlarining innovatsion texnologiyalari va mahsulotlarini yuqori qo‘shimcha qiymatga ega mahsulotlarga aylantirdilar. Ular o‘z daromadlarini AQSh va Yevropa banklarida zahira ko‘rinishida o‘lik vazn sifatida zaxirada saqlamay, o‘z xalqiga sarmoya kiritib, ularning salomatligi, ta’limini yaxshilash, ijodkorligi va mehnat sifatini oshirishga yo‘naltirishdi. Biz infratuzilmaga, hayot sifatini yaxshilashga, HC va iqtisodiyotga, yangi yuqori texnologiyalarga sarmoya kiritdik.
Bularning barchasi HK nazariyasi va amaliyoti o'ziga xos sehrli tayoqchani amalga oshirgani uchun emas, balki u iqtisodiy nazariya va amaliyotning zamon talablariga, bilimlar iqtisodiyotining tubida paydo bo'lgan muammolariga javob bo'lganligi uchun sodir bo'ldi. 20-asrning ikkinchi yarmida postindustrial iqtisodiyot.
Ilm-fanning rivojlanishi, axborot jamiyatining shakllanishi murakkab intensiv rivojlanish omili – inson kapitalining tarkibiy qismlari sifatida birinchi o‘ringa ko‘tarilib, bilim, ta’lim, sog‘liqni saqlash, aholi turmush sifati va yetakchi mutaxassislarning o‘zlari ham ilm-fanni belgilab beradi. milliy iqtisodiyotlarning ijodkorligi va innovatsiyalari.
Hayot sifatini oshirish uchun barqaror sharoitlar yaratish, bilimlar iqtisodiyotini, axborot jamiyatini yaratish va rivojlantirish, fuqarolik jamiyatini rivojlantirishda yuqori sifatli inson kapitali to'plangan mamlakatlar ulkan afzalliklarga ega.
Ya’ni, aholisi bilimli, sog‘lom va optimist, iqtisodiy faoliyatning barcha turlarida, ta’lim, fan, boshqaruv va boshqa sohalarda raqobatbardosh jahon darajasidagi mutaxassislarga ega mamlakatlar.
Rivojlanayotgan mamlakat uchun rivojlanishning asosiy omili sifatida HC ni tanlash tom ma'noda inson kapitalining o'zi va yangi paradigma, kontseptsiya va mamlakatni rivojlantirish strategiyasining kontseptsiyasi va strategiyasini ishlab chiqishda tizimli va kompleks yondashuvni talab qiladi. Bu boshqa barcha strategik rejalashtirish hujjatlarini ular bilan bog'lashni talab qiladi.
Xulosa.
Hayot farovonligi va sifatini oshirish hamda barqaror taraqqiyotni ta’minlashga bofclgan intilish butun dunyoda ishlab chiqarish omillari qa-torida inson omilini - uning bilimi va malakasi bilan uyg'unlikda birinchi o'ringa qo‘ydi. A. Smit tomonidan e’tirof etilgan uch oinil - kapital, yer, mehnatning qo'shilishida inson ishlab chiqarish va iqtisodiy o'sishining muhim omili hisoblanadi.
Milliy boylikning an’anaviy unsurlaridan farqli olaroq, yangi kengaytirilgan konsepsiyasi tabiiy va inson resurslarini o‘z ichiga qamrab oladi, Biroq, ko‘pgina davlatlarda milliy boylik tarkibiga xanuzgacha asosiy va aylanma kapital hamda aholining shaxsiv mulki kiritib kelinmoqda.
Inson kapitali- bu umr davomida inson tomonidan to’planadiganjihat-lai yig indisi (sog‘liq, bilim, malaka, kasbiy sifatlar va boshqalar) boMib, ulaidan foydalanish ishlab chiqarish jaravonini yoiga qo4yish imkonini beiadi. Milliy hisoblar tizimida iqtisodiy aktivlarga quyidagi talablar qo’yiladi: egalik qilish huquqi imkonivatining o'rnatilishi hamda iqtisodiy foydav(manfaat) keltira olishi. Inson kapitali bu talablarga to’liq javob bera olmaydi, chunki inson kapitalining egasi va tasarruf etuvchisi inson-ning o'zi hisoblansada, inson kapitalini shakllantirish manbalari turlicha bo'ladi. Inson shakllanishi oiladan boshlanib, ma’lum davrga kelganda bu jarayonga davlat qo'shiladi (bilim olish, sog'liqni saqlash jarayonlarida), bu jarayonda ish beruvchilar ham ishtirok etishi mumkin, masalan, xodim-lar malakasini oshirishda. Bundan tashqari inson kapitali shakllanishiga qilingan xarajatlar va undan olinadigan iqtisodiy manfaat o'rtasida aniq boimagan vaqt lagi mavjuddir. Inson kapitali qiymatini miqdoriy baholash muammolari quyidagilarda namoyon bo'ladi: inson kapitaliga taalluq-li bo'lgan identifikatsion belgilar va elementlar tasnifini ishlab chiqishning murakkabligi; statistika mavjud bo'lgan usullar - ta’lim olish va sog'liqni saqlashning rivojini bilvosita tavsiflaydi va inson kapitali shakllanishidagi sifat xususiyatlarini baholash imkonini bermaydi.
Do'stlaringiz bilan baham: |
