Mustaqil ish ilmiy rahbar: bajardi

Byudjet taqchilligi turlari
Byudjet taqchilligi bir qator mezonlarga ko'ra tasniflanishi mumkin.
Vujudga kelish xarakteriga ko'ra byudjet taqchilligi tasodifiy yoki haqiqiy bo'lishi mumkin.
Tasodifiy (naqd) byudjet taqchilligi, odatda, mablag'larni qabul qilish va sarflashda vaqtinchalik bo'shliqlar tufayli yuzaga keladi. Tasodifiy taqchillik asosan mahalliy byudjetlarga xosdir, chunki ular ko'proq moliyalashtirish manbasiga bog'liq.
Haqiqiy taqchillik xarajatlar o'sishi hisobiga byudjet daromadlari o'sishi bilan bog'liq o'rnini to'ldirish bilan izohlanadi. Haqiqiy taqchillik moliya yili uchun byudjet to'g'risidagi qonunda chegara qiymati sifatida belgilanadi, ammo byudjetni ijro etish jarayonida undan yuqori yoki pastroq bo'lishi mumkin.
Byudjet taqchilligining davomiyligi surunkali yoki vaqtinchalik bo'lishi mumkin.Surunkali taqchillik byudjetda yildan-yilga takrorlanadi. Ko'pincha surunkali etishmovchilik uzoq davom etgan iqtisodiy inqirozning natijasidir.
Vaqtinchalik tanqislik uzoq davom etishi mumkin. Bu iqtisodiyot uchun unchalik xavfli emas va daromad va xarajatlarning tasodifiy o'zgarishi natijasida yuzaga keladi. Muammo shundaki, vaqtincha etishmovchilik yomon boshqaruv bilan, surunkali holatga aylanishi mumkin.
Rejaga nisbatan byudjet taqchilligi rejalashtirilishi mumkin, ya'ni nazarda tutilishi mumkin qonun hujjati byudjet to'g'risida yoki xarajatlarning kutilmagan darajada ko'payishi yoki daromadlarning keskin kamayishi tufayli rejadan tashqari.
Davlat qarziga xizmat ko'rsatish xarajatlarini hisobga olgan holda, byudjet taqchilligi birinchi yoki ikkinchi darajali bo'lishi mumkin. Birlamchi kamomad byudjet xarajatlarining daromadlardan sof oshib ketishi hisoblanadi. Ikkilamchi byudjet taqchilligi xarajatlarning daromadlar miqdoridan oshib ketishini anglatmaydi, balki mavjud byudjet qarzi bo'yicha foizli xizmatlar uchun qo'shimcha xarajatlar mavjudligi bilan izohlanadi.
Jahon amaliyotida, shuningdek, byudjet taqchilligining quyidagi turlari ajratilgan:Davriy; Tarkibiy; Ishlamoqda.
Davlat byudjetining siklik taqchilligi
Siklik defitsit - bu davlat byudjetining haqiqiy va tarkibiy taqchilligi o'rtasidagi farq. Siklik yetishmovchilik - bu sikl davrida iqtisodiy faoliyatdagi o'zgarishlarning natijasidir. Shu bilan birga, soliq tushumlari va davlat xarajatlaridagi o'zgarishlar avtomatik ravishda ro'y beradi.
Aytaylik, mamlakat bor proporsional tizim soliq solish. Baholash daromad solig'i 20% yoki 0,2 ga teng. Agar Y \u003d 0 bo'lsa, u holda T \u003d 0; Y \u003d 1000 milliard dollarga teng bo'lsa, soliq tushumlari, ya'ni. T yx0.2 \u003d $ 1,000 milliard x0.2 \u003d 200 milliard dollarni tashkil qiladi, agar daromad $ 1,5 milliard bo'lsa, soliq tushumlari $ 1,5 milliard x0.2 \u003d 300 milliard dollarni va va boshqalar.
Haqiqiy Y \u003d 600 milliard dollar deylik, keyin T \u003d 600 milliard dollar x 0.2 \u003d 120 milliard dollar; G \u003d 200 milliard dollarga teng haqiqiy byudjet taqchilligi (T - G) \u003d 120 milliard dollar - 200 milliard dollar. \u003d -80 milliard dollar.
Ammo agar G soliq darajasi va darajasi bir xil bo'lsa, daromad 1200 milliard dollarni tashkil etadi, ya'ni. agar u to'liq ish bilan ta'minlangan bo'lsa, byudjet taqchilligi bo'lmaydi: T \u003d 1200 x 0.2 \u003d 240 milliard dollar; G \u003d 200; T - G \u003d 240 - 200 \u003d 40 milliard dollar. (byudjet profitsiti).
Tsiklik etishmovchilik nima? Bizning misolimizda quyidagilar bo'ladi: -80 - (+40) \u003d - 120. Darhaqiqat, aniq kamomad 80 ga etadi, agar to'liq ish bilan band bo'lganida davlat byudjeti profitsit bilan kamaytirilsa? Shubhasiz, iqtisodiy omillar tufayli, ishbilarmonlik faolligining pasayishi natijasida daromadning kamayishi soliq tushumlarining kamayishiga olib keladi.Soliq-byudjet siyosati va byudjet taqchilligini tahlil qilganda, qochqinning oldini olish usuliga e'tibor berish kerak.
Omonat (S) va sof soliqlar (T), ya'ni. soliqlarni kamaytiradigan transfertlar makroiqtisodiy darajada daromadlar va xarajatlar aylanishida "qochqin" dir. Investitsiyalar (I) va davlat xarajatlari (G) "in'ektsiyalar" dir.
Shuning uchun, agar makroiqtisodiy muvozanat sharoitida "qochqinlar" ning yig'indisi "in'ektsiyalar" ning yig'indisiga teng bo'lsa, unda biz olamiz: S + T \u003d I + G.
Keyin S - I \u003d G - T, ya'ni. S va I o'rtasidagi ijobiy farq davlat byudjeti defitsitiga (G - T) tengdir. Agar biz ushbu tenglamani S \u003d I + (G - T) sifatida ifodalasak, shubhasiz, doimiy tejash miqdori bilan byudjet taqchilligining o'sishi investitsiyalarning kamayishiga olib kelishi kerak.
Ushbu tenglamalardan ko'rinib turibdiki, agar iqtisodiyotda davlat byudjeti taqchilligi bo'lsa, unda S ≠ I. Davlat kamomadni moliyalashtirish uchun mablag'larning bir qismini ishlatadi.
Davlat byudjetining tsiklik taqchilligi (profitsiti) iqtisodiyotning o'rnatilgan stabilizatorlari ta'sirining natijasidir. O'rnatilgan (avtomatik) stabilizator - bu iqtisodiy siyosatdagi tez-tez o'zgarishlarga murojaat qilmasdan bandlik va emissiya darajasidagi tsiklik tebranishlar amplitudasini kamaytirishga imkon beradigan iqtisodiy mexanizm. Bunday stabilizatorlar sifatida sanoat mamlakatlari odatda progressiv soliqqa tortish tizimi, davlat o'tkazmalari tizimi (shu jumladan ishsizlik sug'urtasi) va daromadlarni taqsimlash tizimi. Soliqqa tortish va bandlikni sug'urtalashning samarali progressiv tizimini yaratish ustuvor vazifalardan biri hisoblanadi o'tish iqtisodiyoti, bu erda barqarorlashtirish siyosatining ob'ektiv qiyinchiliklari soliq, kredit va boshqa makroiqtisodiy boshqaruv mexanizmlarining yo'qligi bilan birlashadi.Davlat byudjetining tarkibiy taqchilligi (profitsit) - bu to'liq bandlik bilan bandlikdagi byudjet xarajatlari va foydalari o'rtasidagi farq. Tsiklik defitsit ko'pincha byudjet taqchilligining haqiqiy hajmi va tarkibiy kamomad o'rtasidagi farq sifatida baholanadi. Tarkibiy kamomadni hisoblash asosan sanoatlashgan mamlakatlarda qo'llaniladi, bu erda byudjet taqchilligi miqdori hukumatning ixtiyoriga ko'ra emas, balki davriy tebranishlar bilan belgilanadi.
Operatsion taqchilligi - davlat qarzini to'lash bo'yicha foiz to'lovlarining inflyatsion qismini hisobga olmaganda, umumiy byudjet taqchilligi. Qarzga xizmat ko'rsatish (ya'ni unga foizlarni to'lash va qarzning asosiy miqdorini bosqichma-bosqich to'lash - uning amortizatsiyasi) davlat xarajatlarining muhim qismidir.
Davlat byudjeti taqchilligi uchta usulda moliyalashtirilishi mumkin:
1) pul berilganligi sababli;
2) o'z mamlakati aholisidan olingan qarz tufayli (ichki qarz);
3) boshqa mamlakatlardan yoki xalqaro moliyaviy tashkilotlardan olingan qarzlar tufayli (tashqi qarz).
Birinchi usul emissiya yoki naqd puldaikkinchi va uchinchisi - davlat byudjeti taqchilligini moliyalashtirishning qarz usuli bilan. Usullarning har birining afzalliklari va kamchiliklarini ko'rib chiqing.