Mustaqil ish fosfor birikmalari va xossalari bajardi: Sayilov Saidorifxon

O‘g‘itlar ishlab chiqarish. Fosfat kislota tuzlari qishloq xo‘jaligi uchun katta ahamiyatga ega. Fosfor oqsil moddalarning tarkibiga kiradi. O‘simliklar fosforni tuproqdan, fosfat kislota tuzi holida oladi. Lekin uning miqdori tuproqda kam bo‘ladi. Yerning hosildorligini oshirish uchun fosforli o‘g‘itlar solinadi. Tabiiy fosforitlar va apatitlar kam eriydigan Ca3(PO4)2 holida bo‘ladi. Shunday holatda ular maydalansa suyak talqoni deyiladi va ular ham o‘g‘it sifatida ishlatiladi. Ularning eruvchanligi yomonligi sababli fosforitlar eruvchan nordon tuzlarga o‘tkaziladi. Superfosfat olish uchun maydalangan fosforit H2SO4 aralashtirilsa:

• O‘g‘itlar ishlab chiqarish. Fosfat kislota tuzlari qishloq xo‘jaligi uchun katta ahamiyatga ega. Fosfor oqsil moddalarning tarkibiga kiradi. O‘simliklar fosforni tuproqdan, fosfat kislota tuzi holida oladi. Lekin uning miqdori tuproqda kam bo‘ladi. Yerning hosildorligini oshirish uchun fosforli o‘g‘itlar solinadi. Tabiiy fosforitlar va apatitlar kam eriydigan Ca3(PO4)2 holida bo‘ladi. Shunday holatda ular maydalansa suyak talqoni deyiladi va ular ham o‘g‘it sifatida ishlatiladi. Ularning eruvchanligi yomonligi sababli fosforitlar eruvchan nordon tuzlarga o‘tkaziladi. Superfosfat olish uchun maydalangan fosforit H2SO4 aralashtirilsa:
• Ca3(PO4)2 + 2H2SO4 = 2CaSO4 + Ca(H2PO4)2bunda gips va kalsiy digidrofosfat hosil bo‘lib u yaxshi eriydi. Hosil bo‘lgan tuz oddiy superfosfat deyiladi. Shunga o‘xshash boshqa o‘g‘itlar ham olinadi: 4H3PO4 + Ca3(PO4)2 = 3Ca(H2PO4)2 qo‘sh superfosfat H3PO4 + Ca(OH)2 = CaHPO4 + 2H2O presipitat Ko‘p miqdorda ammoniy fosfati (triammofos) (NH4)3PO4 ishlatiladi.

Fosfor va uning birikmalarini tibbiyotdagi ahamiyati. Fosfor organik birikmalar juda muhim biokimyoviy jarayonlarda ishtirok etadi. Fosforsiz miya to‘qimalarida moddalar almashinuvi sodir bo‘lmas edi. Miyadagi fosforilaza fermenti polisaxaridlarning gidrolizlanish jarayoni va sintezini boshqarib turadi. Uglevodlarning miya to‘qimalarida oksidlanishida fosforopirid nukleotidlar noorganik fosfatlar juda muhim o‘rin tutishi aniqlangan. RNK va DNK mononukleotidlari o‘zaro fosfat kislota qoldiqlari bilan bog‘langanligini esga olsak, bu fosfor birikmalarini ahamiyatini yana bir bor namoyish etadi. Natriy digidrofosfat tibbiyotda oshqozonning kislotaliligi ortib ketganda ishlatiladi. U urodan dori moddasining tarkibiga kiradi.

• Fosfor va uning birikmalarini tibbiyotdagi ahamiyati. Fosfor organik birikmalar juda muhim biokimyoviy jarayonlarda ishtirok etadi. Fosforsiz miya to‘qimalarida moddalar almashinuvi sodir bo‘lmas edi. Miyadagi fosforilaza fermenti polisaxaridlarning gidrolizlanish jarayoni va sintezini boshqarib turadi. Uglevodlarning miya to‘qimalarida oksidlanishida fosforopirid nukleotidlar noorganik fosfatlar juda muhim o‘rin tutishi aniqlangan. RNK va DNK mononukleotidlari o‘zaro fosfat kislota qoldiqlari bilan bog‘langanligini esga olsak, bu fosfor birikmalarini ahamiyatini yana bir bor namoyish etadi. Natriy digidrofosfat tibbiyotda oshqozonning kislotaliligi ortib ketganda ishlatiladi. U urodan dori moddasining tarkibiga kiradi.

E’tiboringiz uchun rahmat!!!