Мустамлакачилик шароитида Туркистон ўлкасида маданий ҳаёт. 1-машғулот

4. Туркистон мустамлакачилик даврида рус-тузем мактабларида ўқиган ҳар бир ўқувчини Россия империясининг содиқ фуқаролари қилиб тарбиялашдан иборат мақсадига ҳилоф равишда ушбу мактабларнинг битирувчилаи орасидан халқ етакчилари, мустақиллик учун курашчилар етишиб чиққан. Уларнинг кимлигини кўрсатинг? (3 инсон). Жавоб: Мустафо Чўқаев, Турор Рисқулов, Убайдулла Асадуллахўжаев.

5. … 1898 йилда императорга йўлаган ҳисоботида подшо маъмуриятнинг Туркистон ўлкасини руслаштириш сиѐсатидаги дастурини баѐн этиб, ―туземецларнинг‖ ўз болаларини ихтиѐрий равишда рус-тузем мактабларига беришига эришиш муҳимлигига эътибор қаратган. Бунинг учун у маҳаллий маъмурият амалдорларига яқин беш йил ичида иш юритишни рус тилига кўчиртириш лозимлигини уқтирган. Нуқталар ўрнини тўлдиринг? Жавоб: Фарғона вилояти ҳарбий губернатори генерал-лейтенант Н.И.Корольков.

6. Ким, Рус тилини маҳаллий аҳоли ўртасида кенг тарқатиш билан бирга руслар, айниқса, хизматдаги амалдорларга маҳаллий оғзаки нутқини ўргатиш керак, деган ғояни илгари сурган? Жавоб: Тошкентдаги биринчи рус-тузем мактабининг раҳбари бўлган В.П.Наливкин.

7. Биз Ўрта Осиѐга Ғарбдан келдик. Биз билан бирга ―буюк ҳақиқат‖ келди. Бу ҳақиқат – христиан динидир. Христиан динига ўтишни рус мактаби орқали амалга оширмасдан, биринчи навбатда биз маҳаллий аҳоли учун бўлган мактаблар ҳақида ўйламоғимиз керак. Бу мактабларда биз рус тилини ўргатмоғимиз, уларга рус алифбосини ҳам киритмоғимиз зарур – деган фикрлар кимга тегишли? Жавоб: М.А.Терентьев.

7. Биз Ўрта Осиѐга Ғарбдан келдик. Биз билан бирга ―буюк ҳақиқат‖ келди. Бу ҳақиқат – христиан динидир. Христиан динига ўтишни рус мактаби орқали амалга оширмасдан, биринчи навбатда биз маҳаллий аҳоли учун бўлган мактаблар ҳақида ўйламоғимиз керак. Бу мактабларда биз рус тилини ўргатмоғимиз, уларга рус алифбосини ҳам киритмоғимиз зарур – деган фикрлар кимга тегишли? Жавоб: М.А.Терентьев.

8. Туркистон генерал-губернаторларининг барчаси маҳаллий аҳолининг диний сиѐсатига аралашмаслик сиѐсатини олиб бордилар. Шу сабабли ҳам мактаб воситаси билан бирор бир маърифий тадбирни ўтказмадилар. Ўлкадаги мактаблар Туркистон Россияга қўшиб олинишидан (яъни, босиб олинишидан) олдин қандай ҳолда бўлган бўлса, ўша ҳолатда қолиб кетаверди.Ушбу фикрлар кимга тегишли эканлигини топинг? Жавоб: К.К.Пален.