Мустақил иши мавзу : Менежмент назарияси ва амалиётининг ривожланиши нукус 2022 menejment nazariyasi amaliyotining rivojlanishi

A. Xajinskiy
Ushbu bo'limda ko'rsatilgan "menejment" fanining tarixiy rivojlanishining tahlili zamonaviy menejmentning asosini tashkil etgan tushunchalarning xilma-xilligini qisman ochib beradi. Ushbu fanni keyingi o'rganish etakchi mahalliy va xorijiy ilmiy maktablarni zamonaviy boshqarishning an'anaviy yondashuvlariga asoslanadi.
ishlab chiqarishni boshqarish nazariyasi va amaliyotini rivojlantirish
Inqilobdan keyin Butunrossiya Markaziy Ijroiya Qo'mitasi (Butunrossiya Markaziy Ijroiya Qo'mitasi) va Xalq Komissarlari Kengashining ishlari va farmonlarini o'rganish Sovet yoki davlat boshqaruvining paydo bo'lishi haqida gapirish uchun asos beradi. Bunday atama ishlatilmadi ... [ko'proq o'qish]

Demingning sifat menejmenti nazariyasi va amaliyotini rivojlantirishga qo'shgan hissasi

Sifatni boshqarish sohasidagi 20-asrning eng mashhur olimi Uilyam Edvards Deming bo'lib, u amerikalik bo'lib, fizika bo'yicha ilmiy darajaga ega bo'lgan va 1920-1930 yillarda Western Electric kompaniyasida ishlagan va u erda usullarni ishlab chiqishda ishtirok etgan ... batafsilroq]

 - menejment nazariyasi va amaliyotini rivojlantirish

Zamonaviy menejmentning rivojlanish tendentsiyalari Boshqaruvning yangi modeli Ijtimoiy-iqtisodiy jarayonlarni boshqarishning mohiyati va vazifalari Menejment va menejmentda ishlatiladigan mohiyat va asosiy tushunchalar Menejmentning rivojlanish tarixi quyidagilarni o'z ichiga oladi ...
KIRISh O'quv jarayonini tashkil etish talabalar tomonidan ma'ruza materiallarini mustaqil o'rganish, shuningdek amaliy va seminar mashg'ulotlaridagi vaziyat va muammolarni hal qilishni o'z ichiga oladi. Barcha materiallar uchta blokga bo'lingan: 1. Nazariya va amaliyotning rivojlanishi ... [ko'proq o'qish]

 - innovatsiyalarni boshqarish nazariyasi va amaliyotini rivojlantirish.

Innovatsiyalar turlari va ularni tasniflash mezonlari. Innovatsiyaning asosiy sabablari va natijalari. Asosiy tushunchalar va ta'riflar. Innovatsiyalarni boshqarish nazariyasi va amaliyotini rivojlantirish. Mavzu 1. Bozor iqtisodiyotidagi innovatsiyalar.Osish ...

Materialni o'rganish qulayligi uchun maqola mavzularga bo'lingan.
To'plangan tajribani ilmiy umumlashtirish va menejment fanining asoslarini shakllantirishga urinishlar 19-asr oxiri - 20-asrning boshlariga to'g'ri keladi.
Shubhasiz, ular tobora o'ziga xos xususiyatlarga ega bo'lgan sanoatni rivojlantirish ehtiyojlariga javob bo'ldi :
Ommaviy ishlab chiqarish va ommaviy marketing;
Katta hajmdagi bozorlarni yo'naltirish;
Kuchli korporatsiyalar shaklida keng miqyosli tashkilotga e'tibor qarating.
Gigant korxonalar ishlab chiqarish va mehnatni oqilona tashkil etishga, barcha bo'limlar va xizmatlarning, rahbarlar va ijrochilarning ilmiy asoslangan printsiplar, me'yorlar va standartlarga muvofiq aniq va o'zaro bog'liq ishlashi uchun zaruriyatni his qildilar.
So'nggi 100 yil ichida menejmentning professionalligi, menejment doktrinasining ilmiy intizom sifatida vujudga kelishi va tadbirkorlik amaliyotini nazariy asoslashga bo'lgan ehtiyojning ortishi ko'plab tushunchalar, usullar va texnikalarning paydo bo'lishiga olib keldi. Ammo natija nafaqat fundamental bilimlarning etishmasligi, balki qarama-qarshi tavsiyalarning ko'chishi bo'lib, bu Kundzga 1961 yilda "boshqaruv nazariyasining jungli" to'g'risida gapirishga asos berdi. Bunday baholash adolatli bo'lib tuyuladi, ammo menejment tarixida asosiy paradigma va fazalar ular ichidagi farqlarga qaramay aniq tan olingan.


O’ZBEKISTON RESPUBLIKASI AXBOROT TEXNOLOGIYALARI VA KAMUNIKATSIYALARINI RIVOJLANTIRISH VAZIRLIGI TOSHKENT AXBOROT TEXNOLOGIYALARI UNIVERSITETI URGANCH FILIALI KAMPYUTER INJINIRING FAKULTETI Mavzu: Menejment nazariyasi va amaliyotining rivojlanishi 912-15-guruh Topshirdi: Otajonov Farrux Qabul qildi: Matkarimova Intizor URGANCH 2017- YIL REFERAT MENEJMENT NAZARIYASI VA AMALIYOTINING RIVOJLANISHI Reja: 1. Boshqarish ta’limotidagi yo’nalishlar 2. Teylor ta’limotining mazmuni va mohiyati 3. Mumtoz menejment 4. Insoniy munosabatlar maktabi. 5. Boshqa turli nazariyalar Boshqaruv nazariyasining asoschilari Тeylor, Ford, Gilbert, Emerson, Fayol va boshqalardir. Boshqaruv nazariyasining tarixan dastlabki yo‘nalishi „klassik“ (an’anaviy) maktab nomini olgan. Bu maktabning vujudga kelishida amerikalik muhandis va tadqiqotchi Frederik Тeylorning xizmati katta. Тeylor mehnat jarayonlarini maxsus funksional boshqarish zarurligini asoslab berdi, jismoniy mehnat bilan bir qatorda ishlab chiqarishni tashkil etishni tarkibiy unsurlarga ajratib ko‘rsatishga harakat qilgan tomonidan ishlangan sxemada o‘lda-jo‘lda, pala-partish ishlash mumkin emasligi, har bir narsa oldindan o‘ylangan, ishning barcha shartlari va usullari oldida aniq, belgilangan bo‘lishi aks ettirilgan. Iqtisodiyotni boshqarish sohasining yana bir yirik nazariyotchisi — Garrington Emerson (1853—1931) edi. U „Unumdorlikning o‘n ikki tamoyili“ asarini yozib, bu asarda u birinchi bo‘lib inson faoliyatini maqbullashtirishga qarashlar tizimini bayon qilib berdi. Emerson quyidagi tamoyillarga asoslangan maksimal mehnat unumdorligiga erishish usulini ishlab chiqdi. Emerson tamoyillari 1. Aniq belgilangan g‘oya va maqsadlar; 2. Aqli rasolik; 3. Asosli maslahat; 4. Qat’iy intizom; 5. Xodimlarga nisbatan adolatli munosabat; 6. Markazlashtirish; 7. Тezkor, ishonchli, to‘liq, aniq va doimiy hisob; 8. Me’yor va tartib; 9. Sharoitni normallashtirish; 10. Operatsiyalarni me’yorlash; 11. Yozma standart qo‘llanmalar; 12. Unumdorlik uchun rag‘batlantirish. Sanoat korxonalarini tashkil etish va boshqarish masalalarini o‘rgangan yana bir amerikalik iqtisodchi Gamilton Cherch (1866—1936) o‘z diqqat e’tiborini boshqarishning umumiy nazariy tamoyillariga qaratdi. Amerikalik boshqa nazariyotchilardan farqli o‘laroq G.Cherch tayyor qonun - qoidalarni tavsiya qilmagan. U barcha sanoat korxonalarini boshqarishning umumiy nazariy tamoyillarini belgilab berdi, boshqaruvning umumiy vazifalari bilan uni tashkil etish tamoyillarini ko‘rsatib berdi. O‘zining „Ishlab chiqarishni boshqarish asoslari“ kitobida u boshqarish vazifalarining quyidagi turlarini bayon qilib bergan: loyihalashtirish, uskuna bilan ta’minlash, buyuruvchilik, hisob va amalga oshirish. G.Cherch kitobining ayrim nazariy qoidalari hozirgi davrda ham ilmiy va amaliy qimmatga egadir. Ilmiy boshqaruv rivojlanishiga hisob va rejalashtirishning chizma usulini ishlab chiqqan Genri Gant (1861—1919) va ishini maqbullashtirish uchun standart harakatlarni qo‘llab, ayrim ishlarni bajarish usullarini taklif etgan Frenk Gilbert (1868—1924) salmoqli hissa qo‘shganlar. Shuningdek, menejment nazariyasiga fransuz muhandisi Anri Fayol muhim hissa qo‘shgan, u boshqaruv vazifalarini maqbullashtirish — oldindan ko‘ra olish, tashkil etish, buyurish, kelishuv, nazorat qilishga tenglashtirgan 1916- yilda uning „Umumiy va sanoat boshqaruvi“, 1924- yilda „Mehnatni ilmiy asosda tashkil etish“ va „Ijobiy boshqaruv“ asarlari chop etildi. Genri Ford ishlab chiqarish korxonalarini boshqarishning tashkiliy-texnikaviy tamoyillarini yaratgan. Fordizm faqatboshqaruv texnikasi va tashkil etish rivojlanishida emas, balki mehnat unumdorligi o‘sishida ham yangi bosqich bo‘ldi. Ford ham Тeylor singari kam harajat bilan yuqori mehnat unumdorligiga erishishni maqsad qilib qo‘ygan bo‘lsada, unga boshqa yo‘l bilan erishishga harakat qildi. Тeylor inson mehnatini tashkil etishga alohida e’tibor bergan bo‘lsa, Ford texnika, texnologiya, ishlab chiqarishni takomillashtirishga e’tibor bergan. Boshqarish nazariyasi asosini tashkil etgan qonun-qoidalar xususiyatiga bog‘liq ravishda xorijiy boshqaruv maktablari turlicha guruhlarga bo‘linadi. Ular jumlasiga: boshqaruvning klassik maktabi yoki ilmiy menejerizm maktabi; insoniy munosabatlar maktabi; boshqaruvning emperik maktabi; ijtimoiy tizimlar maktabi; boshqaruvning yangi maktabi kiradi. Klassik maktab Klassik maktab namoyondalari amerikalik muhandis va tadqiqotchi F. Тeylor, fransuz olimi A.Fayol, ingliz L.Urvik, nemis iqtisodchilari M.Veber, G. Ford, G.Emersonlardir. Boshqaruvning klassik maktabi to‘rt muhim unsur — mehnat taqsimoti, boshqaruv tabaqalashuvi va ko‘p bo‘g‘inliligi, tashkil etish tarkibi, boshqaruvning mumkin bo‘lgan chegaralarini o‘rganadi. Insoniy munosabatlar maktabi Garvard universiteti professori E. Meyo „inson munosabatlari“ nazariyasini ilgari surdi. Uning g‘oyalarini mohiyati shundaki, mehnat jarayonida psixologik va ijtimoiy omillar yetakchi ahamiyatga ega. Bu maktabning yana bir namoyondasi D.Mak Gregor boshqaruvini tashkil etishga 2 xil yondashuv mavjud: 1. Majburlash va rag‘batlantirish usullari; 2. Tashabbuskorlik va mustaqillikni iloji boricha namoyon qilish uchun sharoit yaratish. Emperik maktab Emperik (pragmatik) maktab menejment zarurligini umuman inkor etib, ochiq emperizmni targ‘ibot qiladi. U boshqaruvning maqsadi — rahbarlik qilish bo‘yicha ijobiy tajriba va aniq xatolarni o‘rganishdan iborat, deb ta’kidlaydi. Bu maktab vakillari kamroq nazariy maslahatlar berib, ko‘proq aniq vaziyatlarni tahlil etish bilan shug‘ullanish kerak deydilar, albatta, tajriba o‘rganish juda muhim. Lekin faqat amaliyotga asoslanib menejmentni shakllantirish mumkin emas „Emperik“ maktabning eng yorqin namoyondalari — R. Draker, R. Devis, L. Nyuman, D. Miller va boshqalardir. Ijtimoiy tizim maktabi „Ijtmoiy tizim“ maktabi o‘zidan avvalgi maktablarga nisbatan keng ko‘lamdagi muammolarni hal etishga, boshqaruv nazariyasini yaxlit holga keltirishga intiladi. Lekin boshqaruv nazariyasini tuzishga intilish uni hozirgi kapitalistik dunyo sharoitidan uzoqlashib ketishga va natijada uning unchalik keng yoyilmasligiga olib keldi. „ijtimoiy tizimlar“ maktabi tashkilotda nizolarning mavjud bo‘lishi uning tabiatidan kelib chiquvchi holat deb hisoblab asosiy vazifa nizolar va ularning oqibatini yumshatishdan iborat deb ta’kidlaydilar. Yangi maktab Yangi maktabning eng yorqin namoyondalari — R. Akkof, L. Kleyn, V. Lyus va boshqalardir. Bu maktabning shakllanishi kibernetika va jarayonlarni o‘rganish rivojlanishi bilan bog‘liqdir. Jarayonlarni o‘rganish zaxiralar, resurslar taqsimoti, eskirgan uskunalarni almashtirish, maqbul ravishda rejalashtirishni boshqarishni matematik modellashtirish bilan bog‘liqdir. Keyinchalik yangi maktab tarkibida mustaqil fan — boshqaruv qarorlarini qabul qilish nazariyasi shakllandi. Xorijiy menejment rivojlanishining qisqa tavsifi boshqaruvni takomillashtirish yangi usullari va shakllarini izlash uzluksiz davom etganligidan dalolat beradi. „Yangi maktab — bu ijtimoiy tizimlar“ maktabining mantiqiy davomidir.