Тиббиёт технологиясининг асосий тавсифлари
Тиббий технология - соғлиқни сақлаш, мустаҳкамлаш ва тиклаш мақсадида соғлиқни сақлаш тизимида қўлланиладиган диагностика, гиёҳванд ва гиёҳванд бўлмаган даволаниш, профилактика ва реабилитация усуллари.
Тиббий технология ривожланиши тадқиқотчилар ва технологларнинг биргаликдаги иши, шунингдек, назарий технологиялар ва табиий фанларни эчишга тизимли ёндашув инсон фаолиятининг барча соҳаларида, хусусан тиббиётда ривожланиш имконини беради. Бунга ахборот технологиялари, электроника ва бошқа соҳалардаги ютуқлар, шунингдек, тизим таҳлилининг янги усуллари ҳам қўшилди. Бу жуда муҳим нуқта, чунки бу, биринчи навбатда, технологик ғояларнинг кундалик тиббий амалиёт муаммоларига боғлиқлигини кўрсатади.
Тиббий технологиялар умумий технология назариясининг органик элементи бўлиб, у ўз навбатида тизимларнинг умумий назариясининг бир қисмидир. Шундай қилиб, тиббий технологиялар фан ва менежментдаги тизимли соҳаларни - тиббиётда фанлараро соҳани англатади. Биз унга асосланган асосий принципларни санаб ўтамиз.
1. Тиббий технологияларни яратиш ва такомиллаштиришнинг объективлиги. Тиббий технология фақат илмий усуллар билан олинган маълумотларга асосланиши мумкин.
2. Қўллаб-қувватлайдиган мезоннинг мақсадга мувофиқлиги ва мавжудлиги. Ҳар қандай тиббий технология унинг ютуқларини баҳолаш учун аниқ мақсад ва мезонларга эга бўлиши керак.
3. Дуализм. Тиббий технологияни "технологик жараён - одам" тизими сифатида кўриб чиқиш керак. Бу технологиянинг объектив ва субектив таркибий қисмларининг мавжудлиги ва ўзаро боғлиқлигини тасдиқлайди.
4. Жамият. Технологик операциялар мажмуи ва уни амалга оширувчи "технологик гуруҳ" ишидан иборат бўлган технологик жараённинг киритилиши беморни даволашнинг бутун тизимига хос бўлган янги сифатни беради.
5. Эмпирик назорат. Тиббий технологиялардан амалий фойдаланиш натижалари унинг самарадорлиги мезони бўлиб хизмат қилиши мумкин.
6. Мултиварка. Технологик вазифа битта эчимни тополмайди.
7. Тиббий технологияларни яратиш ва такомиллаштиришнинг манбаи даволаниш нархи ва унинг сифатини ошириш талаби ўртасидаги зиддиятдир.
8. Таркиби. Замонавий технологиялар ва индивидуал технологик жараёнлар шунчалик мураккабки, уларни ҳар доим ҳам қамраб олиш имкони йўқ. Шунинг учун улар таҳлил қилинади ва одатда қисмларга тавсифланади, уларнинг батафсил даражаси бир қатор ҳолатларга ва, авваламбор, жараёнларнинг мақсади ва мақсадига боғлиқ. Технологик жараён қисмларини улар орасидаги нисбатларни (параметрларни) аниқлаш билан синтез қилиш (улаш) технологиядаги тадқиқотларнинг энг муҳим принципидир.
9. Парчаланиш принципи. Ҳар қандай жараённи таркибий элементларга ажратиш принципи туфайли уни илмий такомиллаштириш учун зарур шарт-шароитлар яратилди. Ушбу принципни ҳисобга олмасдан, яъни илмий технологияларсиз турли хил билим соҳаларини амалий фаолият билан бирлаштириш мумкин эмас. Бошқача айтганда, технология назарияни амалиёт билан боғлайдиган бўғиндир. Шунинг учун жараённинг тузилишини ўрганишга эътибор қаратиш керак.
10. Очиқлик. Ҳар қандай тиббий технологияга аниқлик ва қўшимчалар киритиш мумкин.
11. Мослашувчанлик. Тиббий технология, агар бу унинг моҳиятига зид бўлмаса, уни муайян шароитларга ўтказиши керак.
Do'stlaringiz bilan baham: |