Muskullarning tuzilishi, fiziologiyasi, gigienasi va yosh xususiyatlari Muskul sistemasi

Partaning asosiy o‘lchamlari, mm

Partaning nomeri	O‘quvchining bo‘yi	Kursi o‘lchamlari			Stol o‘lchamlari
		O‘tirg‘ichning poldan balandligi	O‘tirg‘ichning chuqurligi	O‘tirg‘ichning uzunligi	Suyanchiq pastki chetining o‘tirg‘ichdan balandligi	Parta qopqog‘i orqa chetining poldan balandligi	Parta qopqog‘ining umumiy kengligi	Ikki o‘rinli parta qopqog‘ining uzunligi
1	100–119	320	270	870	PO	520	500	1200–1100
2	120–129	350	270	870	130	570	500	1200–1100
3	130–139	380	270	870	130	620	500	1200–1100
4	140–149	410	310	960	150	670	500	1200
5	150–159	440	310	960	150	720	500	1200
6	160–169	470	350	1000	170	770	500	1200
7	170–179	470	350	1000	170	790	500	1200

Bola partada to‘g‘ri, boshini oldinga bir oz egib o‘tirishi, bel sohasi parta suyanchig‘iga tsgib, tizza bo‘g‘imidan 100-110° ga bukilib turishi kerak.

Hozir maktablarda o‘qitish kabinet sistemasiga ko‘chirilganligi munosabati bilan laboratoriyalar, kabinetlpr zaruriy stol va stullar bilan ta’miilangan. Stollar doimiy o‘lchamli va universal balandligi o‘zgaradigan bo‘lishi mumkin. Quyidagi jadvalda o‘quvchilar stoli va stuliping zaruriy o‘lchamlari keltirilgan.

Hozirgi vaqtda o‘rta maktab o‘quvchilariiing bo‘yiga moslab mebellarning yangi namunalari: parta ishlab chiqariladi.

Sinf partalari va stol, stullarpi akslanish koeffitsienti 35% dan 50% gacha bo‘lgan ranglarda bo‘yash tavsiya etiladi. Parta, stollar och kulrang, daraxt rangi yoki boshqa ochroq rangga bo‘yaladi. Oq yoki qora rangga bo‘yash tavsiya etilmaydi. Laboratoriyadagi stollarga gaz, elektr toki, vodoprovod keltirilishi kerak.

Sinf doskasining yuzasi silliq, yaltiramaydigan bo‘lishi kerak. Uning o‘lchami sinf sathiga bog‘liq bo‘-lib, uzunligi 175 sm dan 300-350 sm gacha, eni 90- 120 sm bo‘lishi lozim. Boshlang‘ich sinflarda sinf dos-kasi pol sathidan 85 sm, yukrri sinflarda 90 sm baland o‘rnatiladi. Doska jigar rang, to‘q yashil rangga bo‘yaladi. Doskada bor, latta qo‘yish uchun tarnovcha bo‘lishi kerak. Doska yaxshi yoritilishi uchun tepasiga lyuminessent lampa o‘rnatiladi. Uqituvchiping ish stoli va stuli birinchi parta yoki o‘rtadagi parta oldiga qo‘yiladi.
O‘quvchilar stollarining o‘lchami, mm

O‘lchamlarn	Stollar nomeri
	6	7	8	9	10	11	12
Qopqog‘i orqa chstining poldan balandligi	520	570	620	670	720	770	790
Ikki o‘rinli stolning chetki ta yanchlari (oyoqlari) orasidagi masofa	900	9000	900	1000	1000	1000	1000
Ikki o‘riili stol qopqog‘ining uzunligi	1100-1200	1100-1200	1100-1200	1200	1200	1200	1200
Qopqog‘ining kengligi	500	5000	500	500	500	500	500
Oyoq qo‘ygichning (osma zinapoya) kengligi	80	80	80	80	80	80	80
Oyoq qo‘ygichning poldan baland- ligi (o‘rta chiziq bo‘yicha)	110	110	110	110	110	110	110
Qiyalik burchagi (graduslarda)	20-25	22-25	20-25	20-25	20-25	20-25	20-25
Poldan tokchaiing pastki sathigacha bo‘lgan masofa	380	430	480	530	580	630	650
Qopqoqning orqa chetidan tokchagacha bo‘lgan masofa	220	220	220	220	220	220	220

O‘quvchilar stulining o‘lchamlari, mm

O‘lchamlar	Stul raqami
	6	7	8	9	10	11	12
O‘tirg‘ichning poldan balandligi	320	350	380	410	440	470	470
Oldingi cheti bo‘yicha o‘tirg‘ichning kengligi	320	320	320	380	360	400	400
O‘tirg‘ichning chuqurligi	320	320	320	340	340	380	380
Suyanchiq pastki chetining o‘tirg‘ichdan balandligi	110	130	130	150	150	170	170
Suyanchiqning balandligi	180	180	180	180	180	180	180
O‘tirg‘ichning oldingi chetidan suyanchiqning ko‘proq turtib chiqqanqismigacha bo‘lgan masofa	260	260	260	300	300	340	340

Sog‘liq tizimidagi ijtimoiy-iqtisodiy gradientlar shu faktni ko‘rsatadiki, sog‘liq tizimidagi tengsizlik muammosi nafaqat ushbu muammodan aziyat chekib jabr korganlar, balki jamiyatga tegishli bolgan har bir shahsning vazifasidir. Sog‘liqni saqlash borasidagi ijtimoiy-iqtisodiy gradientning sistematik xarakteri yana shuni ko‘rsatadiki, sogliq borasidagi tengsizlik adolatsizlikning nishonasidir. Bu esa, ayniqsa hayot davomida ijtimoiy-iqtisodiy jamiyatning rivojiga hissa qoshuvchi yoshlar va bolalarga nisbat sogliq borasidagi tengsizlik haqida gap ketganda yaqqol ko‘rinadi.

Shu boisdan, bolalar va yoshlar borasidagi sogliqqa qaratilgan e’tiborni hisobga olgan holda yuqori qatlamlar va davlat hukumati ushbu sohada adolatsizlikning oldini olish uchun bir qancha muhim chora tadbirlarni amalga oshirishlari zarur. Hukumat shuni hisobga olishi kerakki, bolalar va yoshlarga nisbatan yomon holdagi salomatlik chora tadbirlariga ajratilgan investitsiyalar ijtimoiy va iqtisodiy orqa ketishni taminlashi mumkin. Bolalar va yoshlarga qaratilgan etiborsizlik, hususan ota-onalarning bolalar salomatligini takomillashtitish uchun emas, aksincha bu borasida loqaydliklarga yol qoyishi aksincha natijani olib keladi va uzoq ko‘zlangan rejadagi ijtimoiy va iqtisodiy muammo va chekinishlarga olib kelishi mumkin.

Asosiy adabiyotlar:

1. Rajamurodov Z.T., Rajabov A.L. “Odam va hayvonlar fiziologiyasi” T. Tib. Kitob. 2010 y ( INV-U-7127 )

2. Nuriddinov.E.N. “Odam fiziologiyasi” T. “A’loqachi” 2005 y. (INV-U-6385)

3. Almatov K.T., Allamuratov.SH.I. “Odam va hayvonlar fiziologiyasi” T. Universitet. 2004 y. ( INV-U-6216)

4. Ahmedov.A. “Odam Anatomiyasi” T. “Iqtisod moliya” 2007 y. (INV-U-6623)

5. R.Boxodirov “Odam anatomiyasi” T. “O‘zbekiston”, 2006 y (INV-6403)

6. Sodiqov.Q., Aripova. S.X., Shaxmurova.G.A. “Yosh fiziologiyasi va gigienasi”. Yangi asr avlodi. 2009y. (INV-6961)

Qo‘shimcha adabiyotlar

1. Adolf Faller., Michael Schuenke-The Human Body - “An Introduction to Structure and Function” ThiemeStuttgart · New Yorkhttp: //www. bestmedbook. com/20042. The Right Start to a Healthy Life, Edited by Ingrid Stegeman and Caroline, Costongs EuroHealthNet, Rue de la Loi 67, 1040 Brussels, Belgium, 2012.

Aim.uz