Mushabbihun bihning aniq yoki mavhum, majoziyligiga kora: Haqiqiy tashbih. Majoziy tashbih

● Tashbih

▪Mushabbihun bihning aniq yoki mavhum, majoziyligiga kora:

1. Haqiqiy tashbih.

2. Majoziy tashbih.

▪Juzvlar ishtirokiga kora:

1.Tashbihi mufassal.

2. Tashbihi mujmal.

Ro'za oyi keldyu men ojizu bedastu po,

Ro'za oyining hilolidek qadim bo'mish duto.

(Nodira devoni 9- g'azal)

Bedastu po - qol oyoqsiz

Duto - bukik, egilgan

Roza oyi keldiyi men ojiz va qol oyoqsiz va qol-oyoqsizman

Roza oyining hilolidek qaddim ham bukulgan ....

3. Tashbihi muqayyad.

Ёр лаъли лабидин айрилдинг,

Эй кўнгул, эмди дамо-дам қон ют.

(Nodira devoni 39- g'azal)

4. Tashbihi jam.

5. Tashbihi tasviya.

6. Tashbihi malfuf.

7. Tashbihi mafruk.

Tishing dur, labing marjon, xading gul, xating rayhon,

Yuzung xur, soching anbar, so‘zung mul, menging mo‘lton.

Mo‘lton menging, so‘zing mul, anbar soching, yuzung hur,

Rayhon, xating, xading gul, marjon labing, tishing dur

( Bobur)

▪Tashbihning manoviy turlari:

1.Tashbihi mutlaq.

2. Tashbihi mashrut

3. Tashbihi tasviya.

4. Tashbihi izmor.

5.Tashbihi tafsil.

6. Tashbihi aks.

7. Tashbihi kinoya.

● Tamsil.

Labing yodi ko'nglimda pinhon emasdur,

Erur shishada mavji sahbo huvaydo.

(Nodira devoni 10 - g'azal)

Pinhon - yashrin

Mavji sahbo - qizil maynig mavji

Huvaydo - ayon.

Labingni yodi konglimda yashirin emas , qizil mayning mavjlari shisha ichida korinib turar ...

Ҳуснинг тажаллисидин бетоб моҳрўлар,

Андоҳки зоҳир ўлмас, хуршид чнқса кавкаб.

(Nodira devoni 28 - g'azal)

Husning namoyon bolishidan oyyuzlar betobdir, chunki quyosh chiqsa yulduzlar korinmaydi...

● Talmeh.

Majnun nega Layli tarkin etsun,

Yusufni unutmadi Zulayho. (Nodira devoni 5 - g'azal)

Na Shirin qoldi olamda, na Farhod,

Kani Yusuf, qayon ketdi Zulayxo? (Nodira devoni 2 - g'azal)

● Istiora

Sodda istiora

Ichurman may damo-dam yor lalini xumorida,

Meni mayxonadin man' etma zohid ihtisob aylab (Nodira devoni 22 - g'azal)

Lali - lab

Yornig qizil labini sog'inchida tinmay may ichurman, meni mayxonadan qaytarma taqiqlab ...

Brikmali istiora

Ikki lali nobingni yoqutiga,

Ikki chashmi gavharfishonim fido.

(Nodira devoni 15 - g'azal)

Lali nob - toza lal (lab manosida)

Chashmi gavharfishon- gavhar sochuvchi chashma (ko'z)

● Mubolag'a.

▪Darajasiga kora turlari:

1. Tablig'.

2. Ig'roq.

Qizil qondur sirishkim, za’farondur chehrayi zardim,

Meni kim ko‘rsa farq etmas, xazon birla bahorimdin.

(Nodira devoni)

3. G'uluvv

Falakdan o'tdi fig'onim , quyoshga yetti unim,

Hanuz , Nodira, kam bo'lmadi bu ohu navo.

(Nodira devoni 3- g'azal)

Yuzing yodida qildim bu kecha ohi sahar paydo,

Kavokib xirmonig'a boldi ul o'tdin sharar paydo.

(Nodira devoni 11- g'azal)

Yuzing yodida bu kecha sahar ohini (o'tni)paydo qildim, u o'tdan yulduzlar hirmonida sharar (gulxan) yani quyosh paydo boldi.

Bir oh ila kul bo‘ldum, ey charx, tilab, topib,

Farhod ila Majnung‘a oshiqliq ishin o‘rgat.(Navoiy)

● Tajohil ul orif.

Xo‘blarda seningdek bir mahbub qani nozuk?

Boshdin oyoqi zebo, bel-u badani nozuk.?

(Lutfiy)

● Talmih.

Аналҳақ можаросин айладинг фош,

Қел эй Мансур, истиқболи дор эт.

Nodira devoni 40 ģazal

Зулайхо муштаридур ганжу гавҳар бирла васлинга,

Жаҳон аҳлини Юсуфдек жамолингға харидор эт.

(Nodira devoni 33-g'azal)

Бўлмағил Фарходу Мажнундек жаҳон афсонаси,

Ишқ аро, эй Нодира, ойини нангу ном тут.

(Nodira devoni 36-g'azal).

● Irsoli masal

Sevsa agar Atoiy raqibin ajab emas,

"Kim iyasin og'izlar, itga songak solur".

("Devoni shayhzoda Atoiy" 71 - bet )