Museum Entrance

Room 5

• Мазкур нашрни тайёрлашда Абу Райқон Беруний номидаги Шарқшунослик инти қўлёзмалар фондида сакланаётган 1785 й. Калькутта, 1868 й. Теҳрон ва 1890 й. Бомбей нашрлари А. Соғуний таржимаси билан солиштирилган. Таржима матни форсий аслиятдан анча фарқлангани боис Бомбей нашри асосида қайтадан ўзбек тилига ўгирилган ва оғир қатағон даврида ўзбек халқига Амир Темур тўғрисидаги ҳақиқатни етказишга интилган Алихонтўра Соғуний номлари ҳурмат юзасидан янги таржимада 1ўринга қўйилган. Бу билан, 1967 й. да бошланган хайрли ишни ниҳоясига етказиб, марҳум домланинг руҳи покларини шод этиш мақсади кўзланган.
• Асарнинг «Шарқ юлдузи» журналида чоп этилган таржимаси асосида 1991 й. Боку ва Олмаотада ҳам «Темур тузуклари»нинг қозоқ ва озарбайжон тилларидаги таржима китоблари нашр этилди. 1996 й. асарнинг янги таржимаси қайта ўзбек тилида чоп этилди.
• 1999 й. шарқшунос Ҳамидулла Кароматов асарни Бомбей нашри асосида 1марта бевосита форс тилидан рус тилига таржима қилди.
• «Тузуки Темурий»нинг Субҳон Бахши (Дехли, 1855) ва Муҳаммад Фазл улҲақ (Бомбей, 1908) тарафларидан амалга оширилган урдуча таржималари ҳам мавжуд.
• «Тузуки Темурий» сифатида танилган айнан Деви ва Уайт нашри дунёнинг турли бурчакларида қайтақайта нашр этилган ва илмий доирада ишончга киргани боис жаҳоннинг кўплаб тилларига таржима қилинган. «Малфузоти Темурий», «Воқеоти Темурий» ва б. номлар билан танилган ва кўпинча адашиб «Тузуки Темурий»га нисбат бериладиган асар нусхасининг юзага келиши тўғрисида араб олими Мазҳар Шиҳоб «Темур» номли китобида «Тузуки Темур»нинг юқорида эслатилган инглиз ва француз тилидаги нашрларининг сўз бошларини ўрганиш асосида шундай ёзган: «Ва нихрят Амир Темур малфузотларининг Абу Толиб алҲусайний томонидан қилинган ушбу таржимасидан форс тилига ўгирилган бошқа 2 нусхаси (Ҳиндистонда Шоҳ Жаҳон кўрсатмасига биноан, Муҳаммад Афзал Бухорий томонидан тайёрланган нусхалар назарда тутилмоқда) топилгунга қадар бу ҳол шу зайлда давом этди». Улардан 1нусхани Ҳиндистонда хизматда бўлган инглиз зобитларидан бири Деғлига мўғул — мусулмон султонлари набираларининг биридан олишга муваффақ бўлади. Шу боисдан ҳам мазкур нусха Султоний нусха (нусхаи Имперотурия) номи билан аталади. Малфузотнинг иккинчи нусхаси ҳам Дехлидан топилиб, уни ҳам инглиз генералларидан бири Британияга олиб кетади. Янги топилиб, 1830 й. да Англияга олиб келтирилган иккала нусханинг қимматли томони шунда эдики, бу икки нусха Амир Темурнинг малфузотларини тўлатўкис қамраган булиб, улар Соҳибқирон ҳаётини охирги йилигача ҳикоя қиларди.