Муратбай нызанов ашык

coFbuiFaH aFaui
с к а м е й к а д а о т ы р р а н ш ы й ы к ш ы р а с э л е м б е р д и . Сон 
алдындагы кутыга пул салды. О ны бакдап турран шыйыкшы 
д э р х э л к у р ан о к ы у га к и р и с т и . И с м а й ы л ш ы й ы кш ы н ы н
к асы н а бары п оты рды .
А яттан к е й и н ол Х а н за д а хам Н у р с у л ы у д ы н кебири 
б а с ы н а ж о л ал д ы . О л а р д ы н а я к у ш ы н а к е л и п , екеуине 
багы ш лап куран тилауат етти. С он бас уш ы на келип, дэслеп 
Х а н за д а н ы н , с о н Н у р су л ы у д ы н м а р м е р таст ан исленген 
с у у р ети н е к о н р ан ш ан л а р д ы ко л о р а м а л ы м е н е н артты. 
Е кеуи не алм а гезек телм и ри п турды.
— У й к ы н ш ала болды ма, агасы! К дбары цы з и ск ен
Foft?
— деген дей болды OFaH Х анзада.
— Б а р и н е м е н а й ы п л ы м а н ! Е ге р м е н с о л д эп т ер д и
ж и берм егенде ески д э р т и н ко згал м ас еди.
Н у р с у л ы у д ы н к у л и м с и р е г е н к е з л е р и у с ы н ы айты п 
туррандай болды оран. Ол к ай тад ан Х а н за д а н ы н алдына 
кели п д и з ш ек ти .
«Кеш ир мени периш тем, — деди и ш ин ен кеули елжиреп. 
С е н и н п э р тесеги н д е ж э н е б и р н аш ар б и р н еш е онлаган 
кун тун еп ш ы кты . Ол сен усларан ш э й н е к к е ш ай демлеп 
берди маран. Ш аш лары м ды тап сен д ей б олы п саусакдары 
менен тарады. И й н и м е кол ы н салып:
114

---

— Д эстурхащ а мэрхамат! —деп 
m a iiF a
мирэт етти. 
О л
саган дым уксайтугын еди. вмирде саган еликпеп жасагандай 
еди менинше.
Мен сени бес жыл азаладым. вмирим бойы азалауга таяр 
едим. Лекин, маган уэсият етиушилер кеп болды.
— Саган хаял ендигиден былай керек, — дести кешенин 
жасы улкенлери. — Мейли, сырт кийиминди келинин, кызын 
жууып берер, ал иш кийиминди кимге бересен?!
— Ертен ауырарын, бар, сызларын бар, сондайда пер- 
зентлериннен де, тууысканыннан да жакыны — бул хаялын 
болады, — дести олар.
Елдин жасы улкенлери шакырып меслэхэт етги.
— «влмектин изинен елмек жок», бир кун болмаса бир 
кун еркеклик делебен козып, нажуйа ис ислеп коярсан, бул 
сенин атына нуксан келтиреди. Оны жууып кетире алмайсан. 
Уйлен. Таппасан сен ушын биз кыдырамыз! — деди.
Мен найлаж хауалана басладым. Лекин, акыл-закауаты 
езине уксаган, эдеп-икрамы менен сени есиме тусириптур- 
гандай бир наш ар табылмады. Аты нашарла уйленгим 
келмеди.
Эсте-эсте уйлениу тэшуишин умыта басладым. взимди 
coFaH кендирдим. Жары жолда куйеуинен айрылган хаяллар 
кайта турмыс курып атырган 
ж о к foh! 
Сенин паркын еркек 
болранын ба? — деп тэселле бердим езиме-езим.
П икирим н ен кайтып, бир токтамла келип жургенде 
кешемиздин бас бетиндеги Нурсулыу деген кыз кабинетке 
кирип келди.
Сен оны кеп мактайтурын един.
— Сондай бир жузи ысык кыз, синлимдей хурмет етемен! 
— дейтугын един хэрдайым.
Бирак, оньщ менен ашылысып сейлескенинди керип я 
еситкеним жок. Былайынша керип журип-ак баха берип 
журер един олан! Сенин адам сынап билиуин унайтулын 
еди маган. Мен, исим туспеген, яки кандай да бир мэселеде 
сэубетлесиуге тууры келмеген адамларла онша итибар 
бермейди екенмен. Менин кыялларым бэрхэ илим менен 
бэнт болар еди. Айналамдагы болып атырлан хэдийселерди 
елестире бермес едим. Бул менин улкен кемшилигим екен 
билсем. Акыры турмыс баска, илим жолы баска екен.
115

---

Сол кыз м енин сенип баратырран мухаббатымды кайта 
тутандырды. 0 з и жумысыма келди. «Кдрауына ал» деп турып 
алды . О н ы н к е з л е р и н е н с е н и н с у у р е т и к д и кергендсй 
болды м.
— А лсеш , каш анры мени еслеу м енен журессн! — 
деп
етиниш еткендей болды сол суурет маран.
Алдым жумыска. Ол кем-кем маран жакынласты. Мени 
езине тез уйретип алды. Хэптенин базар кунин онысыз зори 
еткеретурын жардайга барып кдлдым. О ны н да басынан сол 
аукал кеш ип атырраны н билер едим . А кыры екеумиз свз 
байластык. Крсылыура карар кылдык.
У й л е н б е с т е н б и р кун б у р ы н к е л и п с е н н е н руксат 
сорадым. Ундемедин! М армер тастары сууретиннен я капа 
болганынды, и ризаш ы лы к бсргенинди андаЛ алмадым.
Сол куни туни бойы кайта-кайта ояны п сени еследим. 
Х эр уй ы к л ар ан д а тусим де с е н н к о р ер м ен д еп кезимди 
жум ды м . Л е к и н , тан аткан ш а тусим е е н б е й -а к койдын. 
в к п е л е п бе еди н сонда?!
Уйлснбекш и болранымды балана айтканы м да ол бираз 
уакыт сам -саз болып калды.
— Ара, е зи н билесен. — деди сон. — Биз перзент болран 
менен бери би р хаялдын орны баска. Уйленеройын!
Баламны н гэпн белиме белбеу буурандай болды. Лекин, 
Арзыгул е с и т к е н уакта еги л -теги л ж ы лад ы . С е н и н пэр 
дастырынды бауырына басып жылады. Д
эстырын
кез жастан 
хел б олд ы . С ен услап ту тк ан б у й ы м л ар д ы м ан лай ы н а 
тийгизип, суйип жылады. Оны койды ра алмадым. К,ой деп 
айтыуга тилим гурмелмеди. 0 з и жылап, ези ш арш ап койды.
С о л к у н н е н б а с л а п ол м аран с у у ы к б о л ы п кетти. 
Ашылысып сейлеспей койды. 0 з уйимнен езим бийганадай 
болып кирип ш ыктым.
А кыры, дийдилеген кун келди. Нурсулыура уйлендим. 
Е н д и б ар л ы к FaM-KaiiFbiHbi ум ы татуры н ш ы рарм ан деп 
умитлендим. Бийкар екен. Умитим пуш ка ш ыкты.
— К ундиз екеу боламы з, тундс терте? болам ы з, — деп 
0 м и р б е к айткандай, бэркулла сен есимде турдын.
Оны бауырыма тарткан уакта:
— А т а с ы , ол не 
к ы л ы к ? — д е п е с н к т с н к и р и п
келетурындай болып туйнле бердин маран.
116

---

Мен oraiI кдлтыраклап кол создым. Лекин, ол саган жудэ- 
жудэ уксайтукын еди. Эдеп-икрамлыгы, жилуасы, хэгге 
дауысы да уксап кететугын еди саран. Деген менен дуньяда 
Heuic миллярд адам болса да бир-бирин тэкирарламай- 
хурындай, ол да сен емес един дэ! Мен оган уйленгенде сени 
«кайтадан тирилип келди» деп кыял етип едим. Кыялларым 
самалга ушты. Оны сендей етип суйип кете алмадым.
Бнр куни б о л м ас а бир кун енисип кетермен деп 
жургенде ол да каза болды. Мен жэне жалрыз калдым. Неге 
хэмме мени таслап кете береди?! Менин не жазырым бар 
еди онша?! Мен кудайга кэйтип эси болдым?
Ол кай ты с болган н ан кейин бир хэптеден кейин 
почтадан бандерол келди. Бул бандерол Нурсулыудын 
кунделиги екен. Кунделикте не жазылганын айтып отыра 
алмайман. Оны бир тун окып тууесе алмаганман.
Бугин акшам тусиме кир, перипггем! Екеумиз ашылысып 
сойлссейик. Мен саган бэрин айтып беремен. Майдалап 
отырмай ондагы энгимелердин мазмунын айтаман. Еситип 
хайран каласан!
Енди маган руксат бер. Кеулим елжиреп баратыр. 
Кетейин. Кезимнен жас