Murakkab uch qismli shakl

Bir tonallik davriya garmoniyasi.
Davriya garmoniyasi tonal birlikka nisbatan olganda bayon etishning ekspozitsion turiga umuman muvofiq keladi. Ko’p xollarda davriya asosiy tonallikda boshlanib, xuddi shunday tonallikda tugaydi. Bunday davriyalarni bir tonallik davriyalar, shuningdek, yopiq davriyalar deb ataymiz.
Umuman, bir tonallikdagi davriyalarda og’ishmalar ham tez tez uchrab turadi. Og’ishma uchraydigan eng tipik joy jumla ichida uchraydi. Binobarin, xar bir jumla kadensiyasida asosiy tonallik qaytadan tiklanadi. Biroq, ba’zan og’ishmalar birinchi jumlaning kadensiyasiga mos keladi. Shunday qilib, bu jumla tobe tonallik bilan tugaydi:

Jumla oxiridagi orishma bir kuydan ikkinchi kuyga ko’chayotgandagi o’tish xarakterida bo’lishi ham mumkin:bunday og’ishmalar asarda badiiy obrazini yanada ochib beradi hamda asarni xarakterini ham, kuyni rivojlanish cho’qqisini yanada boy, chiroyli, o’ziga xos garmoniyalar bilan ko’rsatib beradi.

Ba’zida ikkinchi jumla tobe tonallikda boshlanishi ham mumkin. Birinchi jumlaning boshlanishini ikkinchi jumlaning boshlanishidagi yangi balandlikka ko’tarish bu ancha keng tarqalgan hodisadir.
Og’ishmalarning umumiy qoidalari ko’pincha shunday bo’ladiki, bunda chekinish subdominanta tomonga ikkinchi jumlada, ya’ni uning oxiriga yaqinroq joyda amalga oshiriladi. Xususan, muayyan bir davriya ichida ba’zan T-D-S-T tartibida kelgan tonallikka o’xshash g’oyat muhim qonuniyatlar namoyon bo’lib qoladi. Umuman, ikki jumladan iborat bo’lgan bir tonalli yopiq davriya uchun jumlalarni yakunlovchi kuyidagi kadensiyalar tipik hisoblanadi:
Barcha kadensiyalar uchun asosiy akkordda (faqat aylanmalarda emas) to’xtash tipik hodisadir. Kamdan-kam hollarni istisno qilganda, jumla kadensiyalari har xil bo’lib, yakunlovchi akkordlarning masofada muvofiqlashuvini vujudga keltiradi. O’sha kadensiyada takrorlangan tuzilma garchi u o’z uzunligi bo’yicha jumlaning ro’lini oshirish uchun yaroqli bo’lsa-da, davriyani vujudga keltirmaydi. Kadensiya turining o’zgartirilishi takrorlanayotgan tuzilmaga yangi funksiya baxsh etadi va shu bilan birga uni mustaqil qism darajasiga ko’taradi.
Oralarida uzluksiz harakat mavjud bo’lgan va shu tufayli ba’zi bir yaxlitlikka yaqinlashib borayotgan bir xildagi jumlalar bundan mustasnodir: