Murakkab sharoitlarda neft va gaz quduqlarini qazish

5.2. Yuvish eritmalari va ularning turlari

Neft va gaz quduqlarini burg‘ilashda turli tarkib va xossali eritmalardan foydalaniladi. Ularga suv asosidagi, gilli, gipsli, bo‘rli, neft asosdagi, uglevodorod asosidagi, gumat-kalsiyli, mo‘tadil silikat-gilli, polimerli, emulsiyali, og‘irlashtirilgan aerofob va boshqa eritmalar kiradi.

Suv asosidagi eritmalar. Suv. Geologik kesimi qattiq, mustahkam va zich tog‘ jinslarini burg‘ilash jarayonida yuvish eritmasi sifatida suvdan foydalaniladi. Chunki, suv boshqa eritmalardan o‘zining yuqori harakatchanligi, past qovushqoqligi, uncha yuqori zichlikka ega emasligi, quduq tubiga kam bosim berishi, harakatdagi burg’uni tez sovutishi bilan farqlanadi.

Odatda, quduqlarni suv bilan yuvishda burg‘ilash birikmasi, turbobur, burg’u va quvur orti muhitiga ko‘rsatiladigan gidravlik qarshiliklar kamayadi. Natijada nasoslarning ishlash sharoitlari va ish unumdorligi yaxshilanadi hamda turboburlarning quvvati oshadi. Lekin suv yuvish eritmasi sifatida ayrim kamchiliklarga ham ega:

a) suvni aylanishi to‘xtatilganda quduqdagi tog‘ zarrachalarini muallaq holatda ushlab tura olmasligi. Buning natijasida burg‘ilash birikmasining tutilib qolish xavfi tug‘iladi;

b) quduq devorlariga yetarli darajada gidrostatik bosim bera olmasligi. Natijada quduq devorlarida har xil o‘pirilishlar sodir bo‘lishi mumkin;

v) mahsuldor neft qatlamlarini burg‘ilashda suvdan yuvish eritmasi sifatida foydalanish mumkin emasligi. Chunki, suvning mahsuldor qatlamlarga ko‘p miqdorda singishi burg‘ilash jarayonini hamda quduqqa neft oqimini berish qobiliyatini qiyinlashtiradi.