Muqaddima

SIYDIK CHIQARISH 
Buyrak  kanalchalarida  hosil  bo`lgan  siydik  buyrak  jomiga  tushib,  uni  toldiradi. 
Jomlardagi bosim ko‘tarlib, ma‘lum darajaga yetganda, muskullari qisqaradi, ayni vaqtda 
siydik yo
‘
Harming silliq muskullari bo
‘
shashadi va siydik qovuq tomon oqa boshlaydi 
Siydik    yo`llarining  (ureteming)  minutiga  1—5  marta  qisqarishi  siydik  oqimim 
tezlashtiradi  Qovuqdagi  siydik  miqdori  asta-sekin  ko'payib  boradi.  Ammo,  ma‘lum 
vaqtgacha  qovuq  bo'shligida  bosim  ortmaydi,  chunki  devoridagi  muskullar  tarangligi 
o'zgarmaydi. Qovuq malum darajagacha sivdikka toiganda ham bo'shligidagi bosimning 
ortmasligi silliq muskularning plastikligiga bog‘liq. 
Qovuqdagi  siydik  miqdori  150  ml  ga  yetishi  bilan  devoridagi  mexanoretseptorlar 
qo
‘
zg‘aladi
?
  odam  siydik  qistaganini  seza  boshlaydi  Siydik  miqdori  qovuqda  250—300 
ml  ga  etishi  bo
‘
shlig‘idagi  bosimni  12—15  sm  suv  ustuniga  ko'taradi,  markazga 
intiluvchi impulslar sonini keskin oshiradi juda zahartang qiladi, qovuq reflsks yo`li bilan 
bo'shatiladi. Siydikning ma‘lum vaqtgacha qovuqdan chiqib ketmasligini qovuq sfinkteri 
va  siydik  chiqarish  kanali  —  uretra  sfinkteri  ta‘minlaydi  Qovuq  sfinkteri  silliq  muskul 
tolalaridan  iborat.  Uning  inson  idrokiga  bo
‘
  ysunmay  digan  faoliyatini  tos  nervi 
tarkibidagi  parasimpatik  tolalar  boshqarib  turadi  Uretra  sfinkteri  ko‗ndalang  targil 
muskul  tolalaridan  tuzilgan,  odam  uning  faoliyatiga  o`z  xohishi  bilan  olat  nervi  orqali 
ta‘sir ko'rsatadi. Siydikning qovuqdan chiqishi uchun silliq muskullar qisqarishi va ayni 
vaqtda  sfinkterlari  bo`  shashi  shart.  Bu  muskullariing  uyg‘un  faoliyatini  siyish  markazi 
boshqarib  turadi.  Bu  markaz  orqa  miyannng  3—‘  dumg
‘
aza  segmentlarida  joylashgan. 
Qovuqqa  siydik  to`planishi  va  devorining  cho`zilishi  tufayli  retseptorlarida  vujudga 
kelgan  afferent  impulslar  orqa  miya  orqali  MNT  ning  yuqori  qismlariga,  miya 
po‗stlog
‘
igacha yetib keladi va siydik, qistashni shakllaydi. Bosh miya po‗stlog
‘
i nazorati 
siya. boshlash, kuchaytirish. to` xtatib turish imkonini beradi. 

---

 
 
243