Muqaddima

LABILLIK 
 
     To‘qimalar  qo‘zg‘aluvchanligini  baholashda  ta‘sirot  bo‘sag‘asi,  foydali  vaqt, 
xronaksiyalardan  tashqari  labillik  tushunchasi  ishlatiladi.  Bu  tushunchani  ifodalagan 
N.Ye.Vvedenskiy  labillik  yoki  funksional  harakatchanlik  deganda  ―…  mazkur 
apparatning  fiziologilk  faoliyatiga  hamroh  bo`ladigan  oddiy  reaksiyalarning  ozmi-
ko‘pmi  tezligi‖ni  tushungan.  Olimning  tasavvuriga  ko‘ra,  qozg‘aluvchanlik  to‘qimaga 
tez-tez  ketma-ket  beriladigan  ta‘sirotlar  tufayli  shu  to‘qima  1  sekundda  qancha  ko‘p 
harakat  potensialini  yuzaga  chiqara  olsa,  o‘shancha  harakat  potensialining  miqdori 
labillik oichovi hisoblanadi. Ixtiyoriy harakatlarni vujudga keltiruvchi  harakatlantiruvchi 
nerv tolalaridan o‘tdigan impulslar soni bir sekundda 50 tadan oshmaydi. Sezuvchi nnerv 
tolalari o‘tkazishi mumkin bo`lgan impulslar soni 1 sekundda 1000 tadan ortiq. Demak, 
sezuvchi tolalarning labilligi  harakatlantiruvchi tolalarnikiga nisbatan anchagina yuqori. 

---

 
 
22 
 
To‘qimalarning  labilligi  ularning  faoliy  holatiga  qarab  o‘zgarib  turadi.  Uning  oshishi 
yoki  kamayishi  ham  membrananing  ionlar  uchunn  o‘tkazuvchanligi  o‘zgarishiga  va  bu 
o‘zgarishlar natijasida taraqqiy etadigan refrakterlikka bog‘liq.