Muolaja. Arterial pulsni tekshirish

1
Buyrak va siydik yo'llari kasalliklari bilan og`rigan bemorlarda turli hil shikoyotlar kuzatiladi. Bunda bel sohasida shish, dizuriya, og'riq, qon bosimini oshishi kabi eng keng tarqalgan alomatlar kuzatiladi.


Muolaja. Arterial pulsni tekshirish
Maksad: yurak ishlashi, arteriya tomirlari urishini aniqlash.
Tayyorlash: bemorga muolajaning mohiyatini tushuntiring, puls aniqlanadigan joyni toping.
Jihozlar: soat (sekundomer), qog’oz, qalam.
Bemorning holati: qulay holatda yotib yoki o’tirib.
Bajarilishi:
Bilak arteriyasida pulsni aniqlash.
1. Bemorning bo’sh qo’yilgan qo’lining bilak arteriyasi sohasiga (yelkaning tashqi tomoni, bilak bo’g’imi chegarasi, bemorning I barmog’iga mos kelgan cheti) o’zingizning II, III, IV barmoqlaringizni qo’ying; barmoq ostida yumshoq pulsatsiyani sezasiz.
2. Pulsning ritmini belgilang; agar puls ritmi bir maromda bo’lsa, aniq vaqt (30 s — 1 min.) ichida puls qisqarishi miqdorini aniqlang; agar puls bir maromda bo’lmasa, puls to’lqinlarining miqdorini bir minutda aniqlang.
3. Pulsning tarangligini tekshiring (ikkala qo’lning, ayniqsa keksa yoshdagi odamlar va homilador ayollarda pulsni aniqlash vaqtida barmoqlarning kuch bilan bosilishini taqqoslang).
4. Natijani yozib, zarur hollarda natijasi haqida bemorga, uning qarindoshlariga, shifokorga xabar bering
2
Har 5-10 minutda buyraklar orqali tanamizdagi barcha qon oqib o'tadi.  Sutkada buyraklarda 1000 litr gacha qon aylanadi. Buyrakdagi siydik doimiy asta-sekinlik bilan siydik pufagida to`planadi. Keng ma'noda, "diurez" so’zi siydik shakllanishi va siydik ajratish nazarda tutladi, lekin u ko'pincha siydik chiqishi miqdorini tavsiflash uchun ishlatiladi (grekcha diureo - siydik ajratmoq). Katta yoshli odamlarda siydik ajratish kundalik miqdori odatda, qabul qilingan suyuqlikning 50-80%ini tashkil qiladi, ya’ni 1000 dan 2000 ml orasida o'zgarib turadi.Suyuqlikning qolgan hajmi teri orqali (300-400 ml / kuniga)o`pka orqali ( 300-400mlgacha, jismoniy yuk paytida 500 mlgacha,) ajraladi. Ichaklar orqali 100 mlgacha suyuqlik ajraladi.  Jismoniy og`ir ish bajarganda va issiq havoda haddan tashqari terlash, qayt qilish, ich ketishi paytida siydik chiqishi kamayadi va, aksincha:ko;p suyuqlik qabul qilinganda siydik ajralishi ko’payadi.