Mundarija mutaxassisliklar Betlar

1.2. Magistraturaga kiruvchilarning bilim va malakalariga qo‘yiladigan talablar. 
Magistraturaga kiruvchi
: 
- konchilik korxonalarida ishlatiladigan kon mashinalarining rivojlanish 
tendensiyalarini; kon mashinalari nazariyasi va hisoblash asoslarini; kon mashinalari 
turlari, tuzilishi ishlatilish doirasini; kon mashinalari elementlari va ish rejimlarining aniq 
sharoitlar uchun ratsional ko‘rsatgichlari tanlash usullarini bilishi kerak;
- talaba er osti va ochiq kon ishlarida qo‘llaniladigan kon mashinalarini aniq kon-
texnik sharoitlar uchun texnik va iqtisodiy asoslangan holda to‘g‘ri tanlash; kon 
mashinalarini optimal ko‘rsatgichlari va ish rejimlarini tanlash maqsadida hisoblash; kon 
mashinalarini boshqa kon va transport mashinalari bilan birgalikda ishlatish; kon 
mashinalari konstruktiv parametrlarining geometrik nisbatlarini to‘g‘ri aniqlash 
ko‘nikmalariga ega bo‘lshii kerak. 
- talaba ishlab chiqarilayotgan va ishlatilayotgan kon mashinalarini texnik-
iqtisodiy va konstruktiv tahlil qilish; ularni aniq kon-texnik sharoitlarda samarali 

---

31 
ishlatish; kon mashinalarining optimal ko‘rsatgichlari va ish rejimlarini belgilash; kon 
mashinalarini turli transport mashinalari bilan birgalikda ishlatish malakalariga ega 
bo‘lishi kerak. 
«Kon mashinalari va jihozlari» magistratura mutaxassisligiga qabul qilish uchun 
o‘tkaziladigan kirish sinovi mavzulari 
I-bo‘lim. Turg‘un mashinalar 
1. Foydali qazilmalarni qazib olishda turg‘un mashina va qurilmalarni roli 
«Turg‘un mashinalar»
fanining tarkibiy qismlari va uning boshqa fanlar bilan 
bog‘lanishi, hamda taraqqiyoti. Turboqurilma va uning qismlari. Turbomashina va tashqi 
tarmoq. Turboqurilmaning asosiy ko‘rsatkichlari. Unumdorlik, quvvat, zo‘riqma, foydali 
ish koeffitsienti, suv so‘rilish balandligi va ishchi g‘ildirakning aylanish tezligi. 
Tashqi tarmoq va uning xarakteristikasi. Tashqi tarmoq xarakteristikasiga ta’sir 
etuvchi ko‘rsatkichlar. Turg‘un mashina va qurilmalarni tashqi tarmoq xarakteristikalari. 
Turbomashinalarning ishlash jarayonining nazariy asoslari. Turbomashinalarning 
turlari va ularning gidro-aerodinamik sxemalari. Turbomashina ishchi g‘ildiragi 
yordamida energiyani havo yoki suyuqlikka uzatilish jarayonlari. Havo yoki 
suyuqlikning 
ishchi 
g‘ildirak 
parraklari 
bo‘yicha 
harakat 
kinematikasi. 
Turbomashinaning nazariy zo‘riqmasi va uning unumdorligi. Uning nazariy zo‘riqma 
xarakteristikasi. Nazariy zo‘rima, unumdorlik va nazariy zo‘riqma xarakteristikasiga 
ta’sir etuvchi ko‘rsatkichlar. Turbomashinalarda energiya isrofi. Gidravlik, hajmiy va 
mexanik isroflar. Turbomashinalarning haqiqiy zo‘riqma xarakteristikasi va ishlatish 
chegarasi. 
Turbomashinalarnig 
o‘xshashlik qonuni va o‘lchamsiz ko‘rsatkichlari. 
Turbomashinalarni 
universal 
(o‘lchamsiz) 
xarakteristikasi. 
Nisbiy 
tezlik. 
Turbomashinalarning nisbiy tezlik asosidagi turlari.