Mundarija Krish 3

O‘ZBEKISTON RESPUBLIKASI

OLIY VA O‘RTA MAXSUS TA’LIM VAZIRLIGI
MIRZO ULUG‘BEK NOMIDAGI O‘ZBEKISTON MILLIY UNIVERSITETI
Fizika fakulteti
2-bosqich, 1905-guruh talabasi To‘ychiyev O‘rozali Mamatqobul o‘g‘lining
Optika fanidan
“Lazerlarning yaratilish tarixi. Gazli, qattiq jismli va suyuqlikdagi lazerlar”
mavzusidan bajargan

KURS ISHI

Qabul qildi: Ramazanov A.X
Toshkent 2021

Mundarija

1. 
   Krish 3
   
2. 
   Asosiy qism 5
   
   1. 
      Lazerlarni yaratilish tarixi 5
      
   2. 
      Gazli lazerlar 9
      
      1. 
         Gazli lazerlar haqida ma’lumotlar 9
         
      2. 
         Gazodinamik SO₂ lazer 11
         
      3. 
         CO lazer 13
         
      4. 
         Eksimer lazerlar 14
         
   3. 
      Qattiq jismli lazerlar 16
      
      1. 
         Qattiq jismli lazerlar haqida ma’lumotlar 16
         
      2. 
         Uch sathli sistemada yoqut lazeri 18
         
      3. 
         Yoqut lazerining tuzilishi 19
         
   4. 
      Lazerlarning qo’llanilish sohalari 21
      
      1. 
         Optik aloqa 21
         
      2. 
         Lazerlarning tibbiyotda qo’llanilishi 27
         
3. 
   Xulosa 29
   

1 Krish

Keyingi yillarda spektroskopik metodlarning deyarli barchasida nur- lanish manbai sifatida lazerlardan foydalanish ananaga aylandi. Laz- erli spektroskopiya tadqiqod metodi va fan sifatida shakillandi. Keng chastota (to‘lqin uzunligi) diapazonidagi lazer nurlari modda tuzil- ishini, kondensirlangan muhitlarda sodir bo‘luvchi jarayonlarning mexanizmlarini, kinetikasini va termodinamikasini o‘rganishga tad- biqi ham kuchaydi. Lazer nurlari oddiy spektroskopik metodlar hususan akustik spetroskopiya, dielektrik radiospektroskopiya, Ma- delshtam-Brulyuem spektroskopiyasi, kombinatsion sochilish spek- troskopiyasi infraqizil va ultrabinafsha nurlar spektrokopik metod- lari takomillashdi va ularning qo‘llanilish soxalari astrofizikagacha tarqaldi. Lazerli spektroskopik metodlarning moddalar tuzilishini, ularda sodir bo‘layotgan jarayonlarning mexanizmlarini, kinetikasini va boshqa barcha fizik jihatlarini o‘rganish borasidagi eng harakterli jihatlaridan biri lazerli spektroskopik aparatlarning aparat funksiya- sining juda kichikligi, bu nurlar eltadigan energiyaning oddiy yorug‘- lik manbaalariga nisbatan bir necha million marta kattaligi va aniq chastotalarni tanlay olish imkoniyatining mavjudligidadir. Bu o‘rinda lazerli spektroskopiya muayyan bir chastotalik nurlarning sochilish va yutilish spektrlarini o‘rganish orqali moddalarda keng diapazonda- gi tovush to‘lqinlarining yutilish koefitsentini va tarqalish tezlig- ini aniq- lash imkonini ham bermoqda. Bu spektrlarni o‘rganish xam o‘z navbatida olinayotgan spektrlarning relaksatsion chastota- lariga masul bo‘lgan fizik jarayonlarni o‘rganish imkonini ham yarat- moqda. Lazer nurlari monoxromatik va shu bilan bir vaqtda an- cha kuchli manbalar bo‘lishi bilan birga ularning apparat funksiyasi ham ilmiy tadqiqotlar uchun eng samarali va qulay manbalardan biri bo‘lib qolmoqda. Spektroskopik metodlarning majmuasini kom- pleks qo‘llash orqali moddalar tuzulishini, ularda sodir bo‘layotgan jarayonlarning kinetikasi va mexanizmlarini o‘rganishda eng samar- ali tadqiqot metodlaridan bo‘lib qolmoqda. Ikkinchi tamondan de- yarli barcha zamonaviy spektroskopik metodlar o‘ta kam miqdordagi na’munalardan foydalanib, o‘chashlar bajarish imkonini ham beradi.