Mundarija kirish xo‟jalik yurituvchi subyektlarda operatsion faoliyatdan daromadlarning shakillanishi

“GOLD PREMIUM PRODUCT” MCHJning asosiy faoliyatidan olingan daromadlari hisobini milliy va xalqaro standartlarda hisobga olish

Xo‘jalik yurituvchi subektlar moliyaviy jihatdan barqaror bo‘lishi ularning faoliyati davomida olgan daromadining to‘g‘ri shakillantirilishi bilan bog‘liq. Eng oddiy ko‘rinishda daromad ma‘lum davrda sotilgan mahsulot (ish va xizmatlar) qiymatiga tengdir. Daromad xo‘jalik yurituvchi subekt mablag‘lari va ularning manbalarini ko‘paytiradi. Xo‘jalik yurituvchi subektlarda daromad miqdorining ko‘payishi uning aktivlari xususiy kapitali, yalpi va sof foydasi miqdorlarining o‘sishi bilan bir vaqitda xo‘jalik yurituvchi subekt majburiyati kamayishining asosiy manbaidir. Iqtisodiy katigoriya sifatida esa u ishlab chiqarish va muomala sohalarining o‘zaro munosabatlarini ifodalaydi.

GOLD PREMIUM PRODUCT MCHJda xo‘jalik yurituvchi subektning asosiy faoliyati daromadlari to‘g‘risidagi malumotlarni buxgalteriya hisobini 9000 ―Asosiy faoliyat daromadlarini hisobga olish‖ schyotida olib boriladi.
GOLD PREMIUM PRODUCT MCHJ maxsulotlar (ish va xizmat)larni sotishdan olingan daromadini hisobga olishda quydagi schyotlardan foydalanadi:

• 
  9010-Tayyor mahsulotlarni sotishdan olingan daromadlar‖;
  
• 
  9020-Tovarlarni sotishdan olingan daromadlar‖;
  
• 
  9030-Ishlar bajarish va xizmatlar ko‘rsatishdan daromadlar‖;
  
• 
  9040-Sotilgan tovarlarning qaytishi‖;
  
• 
  9050-Xaridorlar va buyurtmachilarga berilgan chegirmalar‖.
  

Bu schyotlar bilan bog‘liq tushumlar barchasi subekt daromadi sifatida tan olinadi va hisobot oxirida 9910―Yakuniy moliyaviy natijalar schyoti bilan yopiladi. Sotishdan daromad mahsulot yuklab junatilgandan kiyin hisob-kitob xujjatlari amalga oshirilgan vaqtdan boshlab daromad sifatida tan olinadi.
GOLD PREMIUM PRODUCT MCHJ kolbas va kolbasa mahsulotlari turli asartimentdagi kolbasa mahsulotlar, dudlangan go‘sht, yarim tayyor go‘sht mahsulotlari, sasiska va sardelka mahsulotlari, sir mahsulotlarini ishlab chiqarish va ularni realezaatsiya qilish yani sotish bilan shug‘ullanuvchi jamiyat bo‘lib ushbu jamiyat mahsulotlari mamlakatimizning qariyb barcha hududlar bozorlarida o‘z talabiga ega bo‘lgan mahsulotlar hisoblanadi.
Yuqoridagilardan kelib chiqqan holda ushbu Jamiyat hisob siyosatining daromadlarini hisobga oluvchi operatsion faoliyat bo‘yicha daromadlari uchun 9010- Tayyor mahsulotlarni sotishdan olingan daromad‖ schyotiga qo‘shimcha ravishda quydagi schyotlarni kiritish maqsadga muvofiq bo‘lar edi:
9011-Tayyor kolbasa mahsulotlarini sotishdan olingan daromad‖; 9012-Tayyor sir mahsulotlarni sotishdan olingan daromad‖;
9013-Tayyor dudlangan go‘sht mahsulotlarini sotishdan olingan daromad‖; 9014-Yarim tayyor go‘sht mahsulotlarini sotishdan olingan daromad‖.
Operatsion faoliyat daromadi GOLD PREMIUM PRODUCT MCHJning daromadi jamiyatning yalpi foydasining yuqori salmoqli qismini tashkil qilishi uning muhim ko‘rsatkichi sifatida xo‘jalik yurituvchi subektning kelgusi rivojlanish istiqbollarini belgilab beradi. Daromadning buxgalteriya hisobida tan
olishning umumiy shartlari uni xo‘jalik yurituvchi subektga kelgusida
iqtisodiy manbaning kelib tushish imkoniyati vujudga kelganda va shu manbaning kelib tushishi imkoniyati vujudga kelganida va shu manbaning miqdorini aniq va ishonchli o‘lchash mumkin bo‘lganda tan olishdir. GOLD PREMIUM
PRODUCT MCHJda №2 BHMSga muvofiq, daromadni tan olish uchun quydagi mezonlar bajarilishi lozim :

• 
  Xo‘jalik yurituvchi subektning mahsulotga egalik qilishi bilan bog‘liq manfaati va tavakkalchilikning asosiy qismi xaridorga o‘tkazib berilishi ;
  
• 
  Xo‘jalik yurituvchi subekt ushbu maxsulotni odatdagidek o‘z mulki darajasida boshqarish va nazorat qilishda qatnashmasligi;
  
• 
  Tushum miqdorini aniq belgilash mumkin bo‘lishi;
  
• 
  Sarflangan va kutilayotgan xarajatlar miqdorini aniq belgilash mumkin bo‘lishi lozim.
  

Ushbu mezonlarning hisob tizimidagi axamiyati shundan iboratki, agar ulardan biri bajarilmasa, daromadni tan olish toki ushbu mezonlar to‘liq bajarilgunga qadar cho‘ziladi. Shundan so‘ng daromad xaridorlarga yitkazib berilgan maxsulot evaziga kelib tushgan pul mablag‘lari qiymatida o‘lchanadi.
Daromad sotilgan mahsulot uchun haqiqiy qiymatga ega bo‘lgan aktivlar kelib tushganda hisobga olinadi. Tushumni tan olishda ushbu mablag‘larni iqtisodiy manba sifatida hisobda aniq aks ettirish zarur. Daromadni hisobda aks ettirish zaruriy burchi shartlar bajarilganda, ya‘ni malum xo‘jalik jarayonlaridan ko‘rilgan manfaatni tushum deb hisoblashga asos vujudga kelganda amalga oshiriladi.

4. 
   jadval
   

“GOLD PREMIUM PRODUCT” MCHJning daromadini tarkibi,