Mundarija Kirish tog’ jinslarini qazib olishga tayyorlash

4.1. Ag’darma hosil qilish jarayoni uchun uskuna tanlash;
Avtotransport qo’llanilganda ag’darma hosil qilish.

Qoplovchi tog’ jinslari avtomobil transporti yordamida ag’darmaga tashilganda buldozerli ag’darma hosil qilish qo’llaniladi. Buldozerli ag’darma hosil qilish jarayoni quyidagilarni o’z ichiga oladi: avtosamosvallarni ag’darma pog’onasi yuqori ustki maydoniga bo’shatish, pog’ona qiyaligi ostiga joylashtirish, ag’darma yuzasini tekislash, avtomobil yo’llarini ta’mirlash. Ag’darmani to’ldirish ikki usul: pereferiyali yoki maydonli usul bilan amalga oshiriladi. Pereferiyniy usulda avtosamosvallar ish fronti bo’ylab to’g’ridan to’g’ri qiyalik ostiga (turg’un ag’darmalarda) yoki fiyalikdan 3-5 m masofa uzoqlikda bo’shatiladi. SHundan so’ng qoplovchi tog’ jinslari buldozer yordamida joylashtiriladi.

Buldozerli ag’darmalar: a – periferiyali; b – maydonli ag’darma hosil qilish usullari.

Maydonli usulda avtosamosvallar ag’darmaning butun maydoni bo’ylab bo’shatiladi. Ahdarma yuzasi buldozer yordamida tkekislanadi , va maxsus uskuna (katka) yordamida zichlanib chiqiladi. SHundan so’ng keyingi qatlam yotqizilib chiqiladi. Bunda holatda buldozerli ag’darma vertikal bo’yicha rivojlanib boradi. Tekislash va yo’l ishlari kam bo’lgan pereferiyali usul eng samarali usul hisoblanadi (4.1 rasm).Maydonli usul kamdan kam hollarda qo’llaniladi (asosan turg’unligi kam bo’lgan yumshoq tog’ jinslarini joylashtirishda).