Mundarija kirish I bob maktabgacha ta’lim tizimining rivojlanishi va uning shakillanish asoslari sertifikatlash tizimining tashkil qilinishining me’yoriy aoslari

2.2 Maktabgacha ta’lim muassasalarida pedagoklarning o’rni va sertifikatlash ahamiyati
Maktabgacha ta’lim muassasasi uzluksiz ta’lim tizimining birinchi bosqichi, maktabgacha ta’lim Davlat jamoat tizimining asosiy bo‘g‘ini, jamiyatning eng muhim ijtimoiy bo‘limidir. Maktabgacha ta’lim muassasalari maktabgacha ta’lim yoshidagi bolalarni tarbiyalash va rivojlantirishda, ularni maktabga tayyorlashda yetakchi rol o‘ynaydi. Maktabgacha ta’lim muassasalari oila va jamiyatning bolalarga g‘amxo‘rlik qilish, milliy hamda mintaqa xususiyatlarini hisobga olgan holda bolalarni har tomonlama barkamol qilib tarbiyalash va rivojlantirishga bo‘lgan ehtiyojni qondirish maqsadida tashkil etiladi. Muassasalar mustaqil ravishda, o‘z tashabbusi bilano‘z faoliyatiga taalluqli, agar ular qonunchilikka va pedagogik prinsip-larga mone’lik qilmasa har qanday qaror qabul qilishga haqlidir. Maktabgacha ta’lim muassasalari tarbiyaviy-ta’limiy ishlar sifati, bolalar va otaonalar huquqiga jamiyat hamda Davlat manfaatlariga rioya qilish uchun mas’uldir. Maktabgacha ta'lim muassasasio’z dasturi va mctodikasini islilab chiqish hamda amaliy faoliyatida qo’IIash huquqiga ega. Ularning tasdiqlangan tartibio’zbekiston Respublikasi Maktabgacha ta'limi vazirligi tomonidan bclgilanadi. Maktabgacha ta'lim muassasasi tarbiyachisi bolalarni tarbiyalash vao’qitish bo’yicha qo’llanmalarni hamda metodikani erkin tanlash huquqiga ega. Maxsus ahamiyatga molik maktabgacha ta'lim muassasalarini tashkil qilish va rivojlantirishda nuqsoni bo’lgan bolalar uchun yangi tipdagi, yo’nalishdagi maktabgacha ta'lim muassasalarini tuzish respublika xalq la'limini boshqarish va sog’liqni saqlash organlari tomonidan belgilanadi. Maxsus ahamiyatga molik maktabgacha ta'lim muassasalarida ish xususiyati, ularga qabul qilish qoidalari, bolalarga ta'lim berish va ularni tarbiyalashni tashkil qilish tartibio’zbekiston Respublikasi Maktabgacha ta'limi vazirligi hamda o’zbekiston Respublikasi Sog’liqni saqlash vazirligi tomonidan tasdiqlangan tegishli yo’riqnomalar bilan aniqlanadi. Sertifikatlash varaqasida malaka toifasini belgilash bayonnomasi, buyurtmaning sanasi va raqami ko'rsatiladi. Attestatsiya varaqasini ta'limni boshqarish organi yoki o'quv muassasasi rahbari imzolaydi va muhrlanadi. Pedagogik yoki ijro etuvchi xodim ko'rsatilgan malaka toifasiga muvofiq bo'lmagan deb e'tirof etilganda, ushbu yoki undan yuqori malakali toifaga sertifikat berish ushbu Nizomda belgilangan tartibda va muddatda attestat komissiyasi tomonidan qabul qilingan sanadan e'tiboran bir yildan kam bo'lmagan muddatda xodim tomonidan amalga oshirilishi mumkin. Pedagogik va ijro etuvchi xodimlarni attestatsiyadan o'tkazish bo'yicha mehnat kelishmovchiligi mehnat disputa komissiyalarida, sudlarda Rossiya Federatsiyasi mehnat to'g'risidagi qonun hujjatlarida belgilangan tartibda ko'rib chiqiladi. Yumasinskiy o'rta maktabining shahar davlat umumta'lim muassasasi sifatida o'z lavozimlariga mosligini tasdiqlash maqsadida o'qituvchilarni attestatsiyadan o'tkazish to'g'risidagi Nizom (bundan keyin - Qoidalar) Rossiya Federatsiyasining "Rossiya Federatsiyasida ta'lim to'g'risida" gi Federal qonunining 49-moddasi 2-bandiga muvofiq ishlab chiqilgan. 273-FZ, p.Ushbu Nizom o'qituvchilarning o'z lavozimlariga muvofiqligini tasdiqlash uchun sertifikatlash tartibi va shakllarini tartibga soladi. Ushbu Nizom boshlang'ich, umumiy umumiy va umumta'lim maktablarining asosiy ta'lim dasturlarini, shuningdek, qo'shimcha o'quv dasturlarini amalga oshiradigan Yumasinskaya o'rta maktabining (bundan keyin Maktab) shahar davlat umumta'lim maktabining o'qituvchilariga taalluqlidir.
Sertifikatlashtirishning maqsadi - o'qituvchilarning o'z pozitsiyalariga bo'lgan baholari asosida muvofiqligini tasdiqlashdan iborat. professional faoliyat.
Sertifikatlashtirish maqsadlari:
pedagogik ishlarning samaradorligi va sifatini oshirish;

• 
  o'qituvchilar salohiyatidan foydalanish istiqbollarini aniqlash;
  
• 
  ta'lim muassasalarini shakllantirishda ta'lim dasturlarini amalga oshirish uchun kadrlar sharoitiga qo'yiladigan talablarni hisobga olish;
  
• 
  o'qituvchilar malakasini oshirish zaruratini aniqlash. Sertifikatlashtirishning asosiy tamoyillari kollegiallik, oshkoralik, ochiqlik, professor-o'qituvchilarga nisbatan ob'ektiv munosabatlarni ta'minlash, sertifikatlashtirishda kamsitilishning yo'l qo'yilmasligi hisoblanadi. O'qituvchilarning pozitsiyalariga rioya etilishini tasdiqlash maqsadida attestatsiyadan o'tkazish tashkilotning sertifikatlashtirish qo'mitasi (keyingi o'rinlarda Sertifikatlashtirish komissiyasi) tomonidan amalga oshiriladi. O'qituvchilarning o'z lavozimlariga muvofiqligini tasdiqlash uchun attestatsiya qilish ularning attestatsiya komissiyasi tomonidan o'z kasbiy faoliyatiga baho berish asosida har 5 yilda bir marta o'tkaziladi. Professor-o'qituvchilarni attestatsiyadan o'tkazish ish beruvchining ma'muriy aktiga muvofiq amalga oshiriladi. Ish beruvchi pedagog kadrlarni attestatsiyadan o'tkaziladigan maktab xodimlarining ro'yxatini, sertifikatlashtirish jadvalini, jadvalga muvofiq sertifikatlash kunidan kamida 30 kalendar kun oldin imzo chekkasini ko'rsatuvchi normativ hujjat bilan tanishtiradi. Quyidagi professor-o'qituvchilar o'z lavozimlariga mos kelishini tasdiqlash uchun attestatsiyadan o'tmaydi
  

• 
  a) malaka toifalariga ega pedagog xodimlar;
  
• 
  b) sertifikatlashtirishni amalga oshirayotgan tashkilotda ikki yildan kam bo'lmagan muddatga ishlagan professor-o'qituvchilar;
  
• 
  v) homilador ayollar;
  
• 
  d) tug'ruq ta'tili bo'yicha ayollar;
  
• 
  e) uch yoshga to'lgunga qadar bolaga qarash uchun ta'tilda bo'lgan shaxslar;
  
• 
  e) kasallik sababli ketma-ket to'rt oy mobaynida ish joyida bo'lmasligi.
  

Ushbu ishchilarni "g" va "d" kichik bandlarida tasdiqlash, belgilangan ta'tildan so'ng ikki yildan keyin amalga oshirilishi mumkin. Ushbu bandning «ga» kichik bandida nazarda tutilgan pedagogik xodimlarni ishga qabul qilinganidan keyin bir yil o'tmasdan sertifikatlash mumkin. O'qituvchilar o'z lavozimiga muvofiqligini tasdiqlash uchun sertifikatlash uchun asos ish beruvchining maktab attestatsiya komissiyasiga taqdim etilishi hisoblanadi.
3.7. Arizada pedagog xodim haqida quyidagi ma'lumotlar keltirilgan:

• 
  a) familiyasi, ismi, otasining ismi;
  
• 
  b) attestatsiyadan o'tkazilgan sana bo'yicha lavozim nomini;
  
• 
  v) ushbu lavozim uchun mehnat shartnomasini tuzish sanasi;
  
• 
  d) mutaxassislik yoki o'qish sohasidagi ta'lim darajasi va (yoki) malakasi;
  
• 
  e) pedagogik faoliyat sohasida qo'shimcha kasbiy ta'lim olish to'g'risidagi ma'lumotlar;
  
• 
  e) avvalgi sertifikatlarning natijalari;
  
• 
  g) mehnat shartnomasi bo'yicha o'ziga yuklatilgan mehnat majburiyatlarini bajarish uchun pedagogik ishchining professional, biznes ko'nikmalarini va kasbiy faoliyatining natijalarini har tomonlama va ob'ektiv baholash.
  

3.8. O'qituvchining lavozimga muvofiqligi uchun attestatsiyadan o'tish shakllari:
3.8.1. Ochiq dars, hodisa:

• 
  - o'qituvchi tanlangan mavzudagi ochiq darsni ish dasturiga va o'tkaziladigan mashg'ulotlarning o'zini-o'zi tahliliga qarab o'tkazadi;
  
• 
  - Maktabgacha tarbiyachi guruhining o'qituvchisi ish dasturiga muvofiq o'tkaziladigan tadbirni tahlilini ta'minlovchi ochiq ta'lim tadbirini o'tkazadi.
  

3.8.2. O'qituvchi o'zini o'zi tekshirish bo'yicha hisobot shaklida so'nggi uch yil davomida ish tajribasining taqdimoti.
O'z-o'zidan tekshirish bo'yicha hisobot - sertifikatlangan o'qituvchining kasbiy faoliyatining xususiyatlarini ochib beruvchi matn. Hisobotning hajmi A4 formatidagi 5 betgacha (Times New Roman shrift, 14 pt, bitta oraliq).
Hisobot tuzilishi:

• 
  - profildagi ta'lim mavjudligi;
  
• 
  - malaka oshirish;
  
• 
  - Kasbiy qayta tayyorlash;
  
• 
  - o'z-o'zini o'qitish bo'yicha ishlar;
  
• 
  - Kasbiy faoliyat natijalari: murabbiylik, usta mashg'ulotlari, konferentsiyalarda ishtirok etish, pedagogik o'qish, onlayn jamoalar;
  
• 
  - o'qituvchilarning kasbiy faoliyati profilaktikasida to'liq va yarim vaqtda olimpiadalar, tanlovlar, festivallar, musobaqalarga talabalar ishtiroki;
  
• 
  - talabalarning darsdan tashqari faoliyatga jalb etilishi, qo'shimcha ta'lim o'qituvchining professional faoliyati profiliga muvofiq;
  
• 
  - talabalar tomonidan o'quv dasturlarini ishlab chiqish natijalari (umumiy va sifat ko'rsatkichlari);
  
• 
  - professional o'qituvchini rivojlantirish istiqbollari (o'z kasbiy faoliyatlarini rivojlantirish maqsadlari va vazifalari mavjudligi).
  

3.8. Pedagogik ishchi sertifikatlash kunidan kamida 30 kalendar kun oldin rasm bilan tanishish kerak. Arizani ko'rib chiqqandan so'ng, pedagogik xodim, oldindan attestatsiyadan o'tgan paytdan e'tiboran (dastlabki attestat uchun - ishga kirgan kundan boshlab), uning professional faoliyatini tavsiflovchi qo'shimcha ma'lumotni tashkilotning attestatsiya komissiyasiga taqdim etishi mumkin.
Agar pedagogik ishchi topshiriq bilan tanishishdan bosh tortsa, ish beruvchi va shaxs tomonidan (kamida ikkitasi) imzolangan hujjat imzolanadi, uning ishtirokida hujjat tuziladi.
3.9. Attestatsiya tashkilotning attestatsiya komissiyasi yig'ilishida pedagog xodim ishtirokida o'tkaziladi.
Tashkilot attestatsiya komissiyasining yig'ilishi tashkilot attestatsiya komissiyasi a'zolarining umumiy sonining kamida uchdan ikki qismini tashkil etgan bo'lsa, haqiqiy hisoblanadi.
Yig'ilishda sertifikatlash kuni o'qituvchining yo'qligi Attestatsiya komissiyasi haqiqiy sabablarga ko'ra tashkilotlarni sertifikatlash boshqa muddatga qoldiriladi va ish beruvchi tomonidan sertifikatlashning yangi sanasi sanasigacha kamida 30 kalendar kun oldin ish beruvchi tomonidan imzolangan ro'yxatga kiritiladigan sertifikatlashtirish jadvaliga tegishli o'zgartishlar kiritiladi.
Agar pedagogik ishchi attestatsiya komissiyasining notarial sabablarsiz yig'ilishlarida qatnashmasa, tashkilotning attestatsiya komissiyasi uning yo'qligida attestatsiyadan o'tkazadi.Maktab attestatsiya komissiyasi komissiyaning raisi, rais o'rinbosari, kotibi va komissiya a'zolari tarkibida ish beruvchining ijro etuvchi akti bilan tuziladi.Maktab attestatsiya komissiyasining tarkibi mutlaqo boshlang'ich kasaba uyushma tashkilotining (agar shunday organ bo'lsa) tanlangan organining vakilini o'z ichiga oladi.. Attestatsiya komissiyasi Maktab direktori tomonidan boshqariladi.

• 
  Attestatsiya komissiyasining faoliyatini boshqaradi;
  
• 
  Attestatsiya komissiyasining majlislarini o'tkazadi;
  
• 
  attestatsiya komissiyasi a'zolari o'rtasida vazifalarni taqsimlaydi;
  
• 
  - protokollarni, sertifikatlashtirish varaqlarini imzolaydi;
  
• 
  - professor-o'qituvchilarni attestatsiyadan o'tkazish bo'yicha hujjatlarni saqlash va hisobga olishni nazorat qiladi;
  
• 
  - attestatsiya komissiyasi a'zolari va o'qituvchilariga maslahat berish;
  
• 
  - attestatsiyadan o'tkazilishi bilan bog'liq o'qituvchilarning murojaatlari va shikoyatlarini ko'rib chiqing.
  

Attestatsiya komissiyasining raisi deputatlikka ega.
Attestatsiya komissiyasi raisi o'rinbosari:

• 
  - yo'qligida rais bo'lib ishlaydi (dam olish, ish safari va h.k.);
  
• 
  Attestatsiya komissiyasining ishida ishtirok etadi;
  
• 
  - Attestatsiya komissiyasini shakllantirish bo'yicha takliflar kiritadi.
  

4.5. Attestatsiya komissiyasining kotibi:

• 
  - attestat komissiyasining raisiga bevosita hisobot beradi;
  
• 
  - o'qituvchilar uchun sertifikatlashtirish ishlarini tayyorlaydi;
  
• 
  Attestatsiya komissiyasining majlis protokollarini saqlaydi va tuzadi;
  
• 
  - o'qituvchilarni ro'yxatga olish guvohnomalarini taqdim etadi;
  
• 
  - Attestatsiya komissiyasi majlisining protokollarini, sertifikatlashtirish varaqlarini imzolaydi.
  

Attestatsiya komissiyasi a'zolari:

• 
  attestat komissiyasi ishida ishtirok etish;
  
• 
  Attestatsiya komissiyasini tuzish bo'yicha takliflar kiritadi.
  

Attestatsiya komissiyasi ish rejasi har yili Maktab direktorining buyrug'i bilan tasdiqlanadi va Maktabning rasmiy veb-saytida joylashtiriladi.
Har bir pedagogik xodim uchun attestatsiya muddati Attestatsiya komissiyasi tomonidan belgilangan tartibda yakka tartibda belgilanadi. Oldinroq olingan sanani rejalashtirganda belgilangan toifalar, shuningdek, ushbu lavozimda ishlash tajribasi.
Har bir pedagogik ishchi uchun hujjatning amal qilish muddati va Attestatsiya komissiyasi qarori qabul qilingunga qadar ikki oydan oshmasligi kerak.Attestatsiya komissiyasining qarori ochiq yig'ilishda ishlaydigan xodim bo'lmasa, yig'ilishda ishtirok etadigan attestat komissiyasi a'zolarining ko'pchilik ovozi bilan amalga oshiriladi.Attestatsiya natijalariga ko'ra, sertifikatlashtirish komissiyasi quyidagi qarorlardan birini qabul qiladi:
- egallagan lavozimga mos keladi (xodimning lavozimi ko'rsatiladi);

• 
  - egallagan lavozimga mos kelmaydi (xodimning lavozimi ko'rsatilgan).
  

4.12. Attestatsiya komissiyasi pedagogik ishchining attestatsiyadan o'tgan vaqtini attestatsiyadan o'tkazish uchun attestatsiyadan o'tkazib yuborish uchun attestatsiyadan o'tgan vaqtini kechiktirishga haqli va pedagogik ishchining o'z lavozimiga muvofiqligini tasdiqlash va sertifikatlashtirish muddatini o'zgartirish to'g'risida qaror qabul qiladi.
4.13. Maktab attestatsiya komissiyasi o'qituvchining o'zi taqdim etgan qo'shimcha ma'lumotni, uning kasb faoliyati (ularni taqdim etishda) bilan tanishib chiqadi.
4.14. Maktab attestatsiya komissiyasining majlisida bevosita ishtirok etayotgan pedagog xodimni attestatsiyadan o'tkazish natijalari ovoz berish natijalarini sarhisob qilgandan so'ng unga ma'lum qilinadi.
5.1. Mutaxassislar qatoriga quyidagilar kiradi: birinchi darajali malakaga ega professor-o'qituvchilar va kamida 5 yillik pedagogik tajriba, metodik uyushmalar rahbarlari, maktab ma'muriyati a'zolari.
5.2. Mutaxassislarning shaxsiy tarkibi va muddatlari maktab buyrug'i bilan belgilanadi.
5.3. Mutaxassislar faoliyatining asosiy tamoyillari - sertifikatlangan ishchilarga ob'ektiv, to'g'ri va samimiy munosabatda bo'lishning ochiqligi, kollegialliklari, ekspert baholashini tizimli va oqilona amalga oshirishdir.
5.4. Mutaxassislar attestatsiya komissiyasining raisi tomonidan manfaatlar to'qnashuvi imkoniyatini istisno etadigan tarzda tayinlanadi.
5.6. Mutaxassis quyidagi huquqlarga ega:

• 
  attestat komissiyasining kotibi orqali sertifikatlangan o'qituvchidan o'z vakolati doirasidagi zarur hujjatlar va ma'lumotlarni talab qilish;
  
• 
  - attestatsiya komissiyasiga imtihonni takomillashtirish bo'yicha takliflar kiritish.
  

5.7. Mutaxassis:

• 
  - Rossiya Federatsiyasi, Xanti-Mansiysk avtonom okrugi - Ugra normativ-huquqiy aktlariga ega bo'lish, pedagogik kadrlarni attestatsiyadan o'tkazish doirasida huquqiy munosabatlarni tartibga soluvchi shahar;
  
• 
  - talablarga rioya qilish normativ hujjatlar tekshirish vaqtida;
  
• 
  - o'zlarining obro'-e'tibori va obro'sini saqlab qolish.
  

5.8. Umumiy boshqaruv, ishni tashkil etish, mutaxassislar faoliyatini nazorat qilish Attestatsiya komissiyasi kotibi tomonidan amalga oshiriladi.
6.1. rais, rais o'rinbosari, kotibi va sertifikatlashtirish komissiyasi a'zolari imzolangan kundan boshlab kuchga kiradi daqiqa ro'yxatdan attestatsiya komissiyasi, qarori, ovoz berishda ishtirok etdi va o'quv xodimlar varag'i attestatsiyadan kirdi.
6.2. Attestatsiya komissiyasining qarori Attestatsiya komissiyasi raisi va kotibi tomonidan imzolangan attestat varaqasida kiritiladi ().
6.3. sertifikatlashtirish varaq ishchi, agar kerak bo'lsa, xodim, ixtisoslashuvi ko'rsatilgan va boshqa tavsiyalar o'z malakalarini oshirish zarurligi professional faoliyatini takomillashtirish bo'yicha attestatsiya komissiyasi tavsiyalar qo'yadi.
Agar attestat varaqida ko'rsatilgan tavsiyalar bo'lsa, ish beruvchi pedagog xodimni attestatsiyadan o'tganidan keyin bir yildan kechiktirmasdan attestatsiya komissiyasiga pedagog xodimning kasbiy faoliyatini takomillashtirish bo'yicha Attestatsiya komissiyasining tavsiyalarini bajarish to'g'risida ma'lumot beradi.
6.4. Attestatsiya komissiyasining xodimlarni attestatsiyadan o'tkazish natijalari to'g'risidagi qarori Maktab direktorining buyrug'i bilan tasdiqlanadi.
6.5. Attestatsiya ro'yxati va Maktab direktorining buyrug'idan olingan ko'chirma pedagogik xodimga Attestatsiya komissiyasi qarori qabul qilingan kundan boshlab 30 kalendar kundan kechiktirmay, ular bilan xabardor qilish va ular bilan kelishilgan tartibda qaror qabul qilish uchun beriladi. Mehnat kodeksi Rossiya Federatsiyasi.
6.6. Maktab attestatsiya komissiyasi ish beruvchiga tegishli lavozimlarga tayinlash imkoniyati haqida tavsiyalar beradi maxsus ta'lim menejerlar, mutaxassislar va xodimlar va (yoki) professional standartlarning yagona kasbiy ma'lumotnomasi "Ta'lim lavozimlarining malakaviy tavsiflari" bo'limining "Malakaviy talablar" bo'limida belgilangan tajriba va malakaga ega bo'lgan, ammo amaliyot tajribasi va malakasi bilan sifatli va to'liq topshirilgan ularning vazifalari.
XULOSA
Maktabgacha ta’lim muassasasi rahbarlari kadrlarning kasb mahoratini, umumiy ta’lim mahoratini, umumiy ta’lim va madaniy darajasini muntazamo’stirib borishga g’amxo’rlik qiladi; xodimlar malakasini hisobga olgan holda va maktabgacha ta’lim muassasasi manfaatlaridan kelib chiqib, ularni tartibli vao’z vaqtidajoydan-joyga ko’chirib turilishini ta'minlaydi. Bu maqsadlar uchun ma'-muriyat ruhiy-pedagogiko’qitishning huquqiy va iqtisodiy uyg’unlanishini ta'minlaydi; xodimlar malakasini oshirishga bevosita maktabgacha ta’lim muassasasida shart-sharoit yaratadi, murabbiylik harakatini rivojlantiradi; mamlakatda va chet ellarda pedagogik va boshqa fanlar erishgan yutuqlar haqida axborot beradi. Ma'muriyat jamoat tashkilotlari bilan birgalikda maktabgacha ta’lim muassasalari xodimlarini attestatsiyadano’tkazish uchun optimal shartsharoitlami ta'minlaydi, ulargao’z vaqtida zarur metodik yordam ko’rsatadi. Maktabgacha ta’lim muassasa-sida kadrlar zaxirasi shakllantirilib, ular bilan ish olib boriladi. Ta’lim-tarbiyaviy ishlar samaradorligini oshirish maqsadida, umumiy yig’ilish qarori bilan, maktabgacha ta’lim muassasasida yangi pedagogik texnologiyalarni amalda qo’llash ishlari amalga oshiriladi. Ta’lim tashkilotlari pedagog xodimlarining kasbiy faoliyatiga aralashishga, ta’lim oluvchilarning bilimlarini to‘g‘ri va xolis baholashga ta’sir ko‘rsatishga, shuningdek ushbu pedagog xodimlarning xizmat majburiyatlarini bajarishiga to‘sqinlik qilishga yo‘l qo‘yilmaydi. Pedagog xodimlar quyidagi huquqlarga ega: o‘z sha’ni, qadr-qimmati va ishchanlik obro‘sini himoya qilish; o‘quv dasturlari doirasida mualliflik dasturlarini ishlab chiqish va joriy etish, o‘qitish uslubiyotini ishlab chiqish, shuningdek tegishli o‘quv fanlari, kurslari, modullaridan foydalanish, ijodiy faollik ko‘rsatish; zamonaviy pedagogik shakllarni, o‘qitish va tarbiya vositalaridir.