Mundarija: Kirish I bob. Kar bolalarning talaffuz malakalari ustida ishlashning ilmiy nazariy asoslari

r jarangli undoshining boshqa jarangli undoshlar y yoki l bilan, g’ ning g bilan bilan almashtirilishi holati.

Jarangsiz undoshlarning boshqa jarangsiz undoshlar bilan almashtirilishi.

Masalan, ch ning t bilan, s ning t bilan almashtirilishi holati.

6. 
   Tishlararo va yon sigmatizmi holati. Bu holat artikulyastiya apparatida biroz me’yordan chetga chiqishlari bo’lgan tarbiyalanuvchilarda kuzatildi. Jag’, prikus rivojlanishi (yuqori va pastki jag’larning jipslashuvida tishlarning holati)dagi me’yordan chetga chiqishlar sababli s, z, sh, j tovushlarining st, zd, t, d kabi talaffuz etilishini ham kuzatdik.
   

Zaif eshituvchi tayyorlov guruh tarbiyalanuvchilari talaffuz malakalarini tadqiq qilish natijalari

Zaif eshituvchi tayyorlov guruh tarbiyalanuvchilari talaffuz malakalarini o’rganish uchun taklif etilgan rasmlar	Zaif eshituvchi tayyorlov guruh tarbiyalanuvchilari tomonidan talaffuz qilinishi
stol	«itol»
sher	«ier»
g’oz	«oi»
karam	«gayam»
konfet	«onvet»
stol	«dol»
qo’g’irchoq	«kugilcho»
daraxt	«dayax»
qor	«kol»
choy	«toy»
soat	«toat»
bayroq	«payyo»
jo’ja	«to’ta»
shar	«tar»

Co’zdagi tovushlarning tushirib qoldirilishi. Ma’lumki, u yoki bu tovushning talaffuz etilishi bevosita uning og’zaki nutqni eshitgan hamda ko’rish analizatoriga tayangan holda idrok etilishi bilan bog’liq. Kuzatishimiz tahlili maktabgacha yoshdagi zaif eshituvchi bolalar tomonidan idrok etilishi ular uchun qiyin sanalgan undosh tovushlarning tushirib talaffuz qilishlarini ko’rsatdi. Masalan, bir guruh tarbiyalanuvchilarning faqat til orqa va bo’g’iz tovushlarini tushirib talaffuz qilganligi kuzatilsa, boshqa bir guruh bolalarining lab va til undoshlarini tushirib qoldirishlari aniqlandi. Biz ushbu holatlarning yuzaga kelishini asosan eshitishning pasayish darajasi bilan bog’ladik. Bolalar tomonidan tovushlarning tushirib talaffuz etilishiga oid quyidagi holatlar kuzatildi:

Zaif eshituvchi tayyorlov guruh tarbiyalanuvchilari talaffuz malakalarini o’rganish uchun taklif etilgan rasmlar	Zaif eshituvchi tayyorlov guruh tarbiyalanuvchilari tomonidan talaffuz qilinishi
bola	«ola»
daftar	«datal»
gul	«ul»
piyoz	«piyo»
olma	«ola»
shar	«al»