Mundarija: kirish I. Bob. Geometrik figuralar elementar matematik tasavvurlarni shakllantirishning nazariy metodik asoslari

Mehnat va matematika. Mehnat ta’limi darslarida o’quvchilarni to’g’ri burchak, perpendiqo’lyar va parallel chiziklar, to’g’ri burchakli uchburchak va to’g’ri turtburchak kabi turli geometrik shakllarni hosil qilishga oid tushunchalar zarur bo’ladi. Bulardan tashqari, o’quvchilar mehnat darslarida simmetriya o’qi, shakllarni simmetrik joylashtirish, aylana, uni bo’laklarga bop’lish, urinmalar o’tkazish, chizg’ich, go’niya, transportir, burchak o’lchagich, sirkul kabi turli asboblar yordamida detal yoki buyumlarning burchaklarini, yoy markazlarini, to’g’ri va egri chiziqli boshqa o’lchamlarini aniqlashlariga to’g’ri keladi. Bunday paytlarda geometriyaga oid bo’lgan bilimlar zarur bo’ladi. Binobarin, maktab geometriya kursida chizish va o’lchash qurollaridan foydalanish, yuzalarni
almashtirish kabi ishlarni bajarishda katta imkoniyatlar mavjud. Vazifa shulardan mehnat ta’limi mashg’ulotlarida o’rinli foydalanishdan iborat. Shuningdek, berilgan buyumlarning uzunligi, eni, balandligi, yuzasi, hajmi kabi turli o’lchamlarni aniqlash, qancha material, vaqt sarf bo’lishini hisoblash kabi ishlarni bajarishda esa arifmetikaga oid bilimlar zarurdir.
Integratsiya fanini takomillashtirish haqida nazariy bilimlar tizimini, shuningdek dastur bilan aniqlanuvchi qator ko’nikma va malakalarini egallashlari kerak. Mehnat ta’limi darslarida o’quvchilarni ilmiy dunyoqarashlari kurtaklariga asos solinishi kerak. Kursni o’rganish o’z vatanini sevuvchi, jamiyatimizning ulug’vor maqsadlarini anglab yetuvchi, o’z halqining oliy maqsadlarini hayotga tadbiq qilish uchun o’z bilimlarini berishga tayyor kishilarni tarbiyalashdek vazifalarni amalga oshirishga yordam berishi kerak. U shaxsning mehnatsevarlik, puxtalik kabi hislatlarini shakllantirish vazifasini hal qilishi, talabalarning irodasini, diqqatini, tasavvurlarini, o’quv mehnatiga ijobiy munosabatni har tomonlama taraqqiy yetishiga yordam berishi kerak. Kursning rivojlantiruvchi maqsadlari: bu kursni o’rganish o’quvchilarning bilimlarni ongli va umumlashtirishning yetarlicha yoqori darajasida egallashlarini ta’minlashi kerak. Bunga erishish uchun, ta’lim rivojlantiruvchi bo’lishi kerak, ya’ni, talabalar aqliy taraiyotining etarlicha yoqori darajasini, ularning bilishga oid qobiliyatlari va qiziqishlarini ta’minlashi, ularni bilishga oid faoliuat usullari bilan qurollantirishi kerak.
O’qitish jarayonida fanlararo aloqalar, har xil fanlarni (turli) o’qitishda aniq uzviylikni ta’minlash va har bir fanning murakkab ko’p qirrali jarayonida egallagan o’rnini belgilaydi. Umum ta’limiy, borliq va jamiyatning rivojlanishi va harakati qonunlari haqida tasavvur qilish, psixologik, ta’limning huquqiy tuzilishi, shaxsning shakllanishi psixologik muhimligi; pedagogik fanlar, yuqori malakali mutaxasislarni ta’lim va tarbiyasi usullari, shaxsni shakllanish tamoyillarini belgilaydi.Hamma fanlami uchta asosiy guruhlar bo’yicha klassifikatsiyalashtirish: har bir fanning xususiy metodikasini pedagogika, psixologiya, ijtimoiy va korrektsion pedagogika bilan bog’lash mumkin; har bir fanning ish dasturini «Fanlararo aloqa» bo’limida rasmiylashtirish, har bir mavzuda darslik nomi, muallifning ismi-sharifi, axborot mazmuni darslikning qaysi betda ekanligi, aniq ko’rsatish kerak.Integratsiyalashgan rejalashtirish quyidagilardan iborat: har bir o’quvchining qiziqishi va talabini o’rganish va muhokama qilishning qisqa muddatli rejalashtirishini ishlab chiqish; rejalashtirishda hisobga olinadigan faktorlarni o’rganish. Mehnat ta’limi darslari bolalarning rivojlanish darajasini aniqlaydi, guruh, tavsifi (sinf), guruhning qiziqishini hisobga oladi, bolalarning yoshi va qiziqishlarini aniqlaydi, bolalarning individual rivojlanishini hisobga oladi.