|
2.2 Crocodile Physicsning o’qitish metodikasi
Crocodile Physics 605 o’zining yaratgan dasturlarini hozirda uy sharoitida o’qituvchi va o’quvchilar bepul foydalanishlari uchun imkoniyat yaratdi.
Fizika fanida Crocodile Physics 605 dastur muhitidan foydalanish.
Crocodile Physics 605 dasturi fizik jarayonlarni modellashtirish va fizikaning mexanika, elektr zanjirlar, optika va to’lqin hodisalari bo’limlariga oid tajribalar yaratish va kuzatish imkoniyatini beruvchi dasturdir. Bu kuchli dastur fizik hodisalarni kuzatish, tajribalar o’tkazish va turli murakkablik darajasidagi jarayonlarni modellashtirish imkoniyatini beradi.
Ushbu dastur Crocodile Clips Ltd tomonidan 1994 yildan beri takomillashtirilib kelinmoqda. Dasturdan masala echishda, virtual laboratoriya ishlarini va namoyish tajribalarini tashkillashtirishda keng foydalansa bo’ladi. Dastur fizikaning barcha bo’limlari bilan ishlash, jarayonlarni chuqur o’rganish imkoniyatini yaratadi.
1-virtual tajriba. Misol Prujinaga osilgan metall sharchaning tebranma harakatini kuzataylik. Buning uchun berilgan qiymatlar quyida keltirilgan.
Bu erda sharcha massasi 1 kg, sharchaning elastikligi 0,9, metal sharchaning radiusi 5 sm.8
Bu erda prujinaning boshlang’ich uzunligi 0,9 metr, prujinaning bikrligi 10 N*m-1 .
Tajriba davomida kuzatiladiki, sharchaga ta’sir etuvchi kuchlar vaqtning har bir paytida ikkita kuchning o’zaro qiymatlaridagi o’zgarishlar ta’sirida ro’y beradi. Sharcha pastga xarakatlanayotganda og’irlik kuchining ta’siri kamayib, elastiklik kuchining ta’siri ortib boradi, aksincha sharcha yuqoriga harakatlanganda elastiklik kuchining ta’siri kamayib og’irlik kuchining ta’siri ortib boradi.
Muammoni shakllantirishning birinchi bosqichi berilgan rasm masalasini chuqurroq tahlil qilish edi. Talabalar tezligi bir xil, ammo massasi har xil bo'lgan ikkita harakatlanuvchi jismdan kelgan impuls qiymatini olish kerak.
Tezlikning impuls qiymatiga ta'siri tufayli sodir bo'ldi. Keyin o'quvchilardan so'rashdi Muammolarni aniqlash bilan bog'liq ba'zi savollarni tuzing, masalan, "Tezlik tezligiga ta'sir qiladimi impuls?” Bundan tashqari, 2-laboratoriya amaliyotida ham o'tkazildi,
Har xil tezlikdagi ikkita qarama-qarshi harakatlanuvchi jismning impulsga aylanishi haqida va ular to'qnashtirildi. Keyin ular ikkita marmarning momentumi kabi hodisa sodir bo'lganiga qaror qilishdi. Har xil tezlikni o'lchash tufayli to'qnashuvdan oldin va keyin. Keyin ular yasashdi "Ikki marmarning to'qnashuvdan oldingi va keyingi momentumlari bir xil impulsga egami?" kabi savollar o'lchov?" Ushbu qadamlar talabalarning muammolarini aniqlash uchun samarali tarzda ko'rsatildi ushbu ko'rsatkich bo'yicha yuqori malakali deb tasniflanadi. tomonidan o'tkazilgan oldingi tadqiqotlarga mos keladi Scanlon, Anastapoulou, Kerawalla dan Mulholland. ko'rsatkichni shakllantirish muammolari bo'yicha ball to'playdi, ular kunni tahlil qilish va bashorat qilish imkoniyatiga ega bo'lganlarida o'z muammolari. Bundan tashqari, talabalarga yo'l-yo'riq ko'rsatish uchun muammolarni aniqlash taklif qilindi9
1-laboratoriya amaliyoti tezlikni impulsni o'lchashga ta'siriga tegishli edi. Ular deb yozgan “p = m. v, u p = impuls (kg m/s), m = jismning massasi (kg) va v = kabilarni anglatadi. tezlik (m/s). Xuddi shunday faoliyat 2-laboratoriya amaliyotida ham amalga oshirildi, ular tuzdilar impulsning saqlanish printsipi “𝑚1𝒗1 + 𝑚2𝒗2 = 𝑚1𝒗′1 + 𝑚2𝒗′2”. 10
Dasturning o’ziga xos xususiyatlari: Fizik hodisalarni namoyish etuvchi optimal dastur, qadamma - qadam o’rgatuvchi darslar, fizikaning bo’limlariga oid tayyor modellar, fizik jarayonlarni kompyuterda modelashtirish imkoniyati, mustaqil modellashtirish imkoniyatini beruvchi sodda interfeys, Er sharoitida o’tkazish qiyin bo’lgan tajribalarni amalga oshirish va kuzatish, dasturning kuchli instrumentariyasi, tajribada qatnashayotgan fizik kattaliklarning qiymatini juda yaxshi aniqlik bilan hisoblash imkoniyatini beradi, fizik hodisada qatnashayotgan fizik kattalik bilan boshqa fizik kattaliklar o’rtasidagi grafikli bog’lanishni hosil qilish, yaratilgan modellarni saqlash va qog’ozga chop etish mumkin.
Bu dasturdan o’rta maktab o’quvchi va o’qituvchilari, listey, kollej talabalari va oliy ta’lim muassasalarining talaba, professor-o’qituvchilari «Elektr», “Elektrotexnika”, “Sxemotexnika”, “Elektr zanjirlar nazariyasi“ fanlarida qo’shimcha pedagogik dasturiy vosita sifatida keng foydalanishlari mumkin.
Bu dastur, kasbi kim bo’lishidan qat’i nazar foydalanuvchini izlanuvchanlikka, ijodiy fikr yuritishga, ish natijalarini tahlil qilishga o’rgatadi.
Dastur imkoniyatlari juda keng bo’lib, undan amaliy mashg’ulotlarda (ya’ni masalalar echishda) ayniqsa, virtual tajriba ishlarini bajarishda keng foydalanish mumkin.11
Xulosa
Fan – tеxnikaning rivojlanishi va axborot tеxnologiyalari sohasidagi erishilgan yutuqlar insoniyat oldida turgan turli-tuman yangidan yangi muammolarni yеchishga imkon bеradi. Ta’lim tizimida o‘quv jarayonini tashkil qilishning sifat ko‘rsatkichlari bo‘yicha jahon andozalari darajasiga ko‘tarish, zamonaviy pеdagogik va axborot tеxnologiyalarini yurtimizda kеng joriy etish mеtodikasini yaratish dolzarb uslubiy masalalardan hisoblanadi.
Mеn Toshkеnt Axborot tеxnologiyalari univеrsitеtida talabalarga fizika fanidan dars bеrib kеlaman. Dars bеrish jarayonida talabalarning diqqatini o‘rganilayotgan mavzuga qaratish oson ish emas, ayniqsa fizika fanidan. Shu ma’noda talabalarning bilimlarini oshirish uchun kompyutеr tеxnologiyalaridan kеng foydalanishni o‘z oldimga maqsad qilib qo‘ydim. Chеt ellarda fizika fanini o‘qitishda foydalanilayotgan kompyutеr rеsurslarini tahlil qildim. Fizika faniga oid bo‘lgan (simulyatorlar, animatsiya va vidеo roliklar, virtual laboratoriya ishlari va fizik jarayonlarni modеllashtirish imkoniyatini bеruvchi) dasturiy ta’minotlar bazasini to‘plashga erishdim. Shuningdеk, fizika fanidan tashqari, boshqa (informatika, kimyo va biologiya) fanlarga oid bo‘lgan dasturiy ta’minotlar bazasi yaratildi.
Do'stlaringiz bilan baham: |
