Mundarija: Kirish. Fizik gazoanalizatorlar

Optik-akustik analizator

2 rasmda optik-akustik analizatorning printsipial sxemasi keltirilgan. Nur qabul qiluvchi idish tekshirilishi kerak bo'lgan gaz komponenti bilan to'ldirilgan. Manba 2 dan berilgan infraqizil nurlar oqimi oyna 1 dan qaytib, tekshirilayotgan aralashma bilan birgalikda kyuvet 3 dan o'tib, nur qabul qilish idishiga boradi.

Kyuvetni to'ldiradigan tekshiriladigan aralashma 8 hamda nur qabul qilish kamerasini to'ldiradigan komponent bo'lmaganda, mik­rofon 5 dan olinadigan signal kuchaytirgich chiqishida eng katta qiymatga ega bo'ladi.

Optik-akustik analizatorining printsipial sxemasi.

1 - ko'zgu;

2 - infraqizil nurlar manbayi;

3 - tekshirilayotgan aralashma solingan kyuvet;

4 - nur qabul qilish kamerasi;

5- mikrofon;
6 - kuchaytirgich;

7-o'lchov asbobi; 

8 - nur qabul qilish kamerasi;

9 - kyuvet shishasi;

10 - abtyurator.

Komponent paydo bo'lishi bilan, uning kontsentratsiyasiga mos ravishda signal kamayadi. Nurlanish oqimining uzilishi abtyurator 10 orqali amalga oshiriladi. Abtyurator berilgan burchak tezlik bilan aylanadigan kesilmalardan iborat disk ko'rinishiga ega. Kyuvet va nur qabul qilish kamerasining shishalari infraqizil nurlarni o'tkazish xususiyatiga ega bo'lgan materialdan tayyorlanadi (ftorli litiy yoki toblangan korund). Ko'rilgan sxemalarning yuqori aniqlikka ega emasligi ularning asosiy kamchiligi hisoblanadi. Bu kamchilik ayniqsa kichik kontsentratsiyalarda kuchaytirgichning kuchaytirish koeffitsiyenti va o'lchash sxemasining qator parametrlarining tebranishi natijasida yuzaga keladi.

Ikkita kyuvet (ishchi va taqqoslovchi kyuvetlar) qo'llanilgan differentsial sxemada esa (80 - rasm) yuqori aniqlik ta'minlanadi. Tekshi­rilayotgan gazli aralashma ishchi kyuvet 2 orqali o'tadi. Taqqoslovchi kyuvet 3 esa toza havo yoki azot bilan to'ldirilgan. Nurli energiya abtyurator 1 orqali o'tadi. Nurni qabul qiluvchi kameralar qarama-qarshi ulangan.

Nurlanish oqimlari bir xil bo'lib, ishchi kamerada yutiladigan komponent bo'lmagan holda, chiqish signali bo'lmaydi.

Optik-akustik analizatorining differentsial sxemasi.