Mundarija: Kirish Asosiy qism I bob. Poya o’simlik tayanch organi


Bir va ikki pallali o’simliklar poyasining hamda ko’p yillik daraxtsimon o’simliklar poyasining anatomik tuzilishi



Download 1,66 Mb.
bet13/22
Sana07.09.2021
Hajmi1,66 Mb.
#167932
1   ...   9   10   11   12   13   14   15   16   ...   22
Bog'liq
poyaa

Bir va ikki pallali o’simliklar poyasining hamda ko’p yillik daraxtsimon o’simliklar poyasining anatomik tuzilishi.

Poya o’simiklarning asosiy organlardan biri bo’lib tashqi ko’rinishi nixoyatda xilma xil poyaning asosiy funksiyasi o’simlik shox shabbasi ko’tarib turish va suv xamda unda erigan mineral moddalarning ildizdan barglarga,barglardagi plastik moddalarni ildizga o’tkazishdan iborat.Xar hil o’simliklarning poyasining shakli,uzun qisqaligi xilma xil bo’ladi yumaloq,silindirsimon,yassi,va ko’p qirrali poyalar bor.G’alladosh o’simliklarning yumaloq va ichi xavol poyasi poxol poya deyiladi.O’simliklar poyasining sirti xam juda xilma xil bo’lib,uzunligi bir necha millemetrdan bir necha o’n xatto yuz metrgacha yetadi.Qarag’ay va qoraqarag’ay tanasining balandligi 50 m gacha,oqqarag’ayni 70 m ga amerika mamont yoki sekvoyaniki 140 m ga yetadi.Bir yillik o’simliklar o’z xayot siklini bir yilda tugallaydi masalan:g’alla – donlar,kungaboqar va boshqalar ikki yillik o’simliklar xayot siklini birinchi yili tugallamay ikkinchi yil xam davom etadi.Birinchi yili ular to’pbarg yoki qisqargan poya xosil qiladi,ikkinchi yili poya chiqarib gullaydi,sabzi karam,sachratki,lavlagi,karam.Ko’p yillik o’t o’simliklarning xayot sikli bir necha yil davom etadi, beda sebarga.

Xar qanday gulli o’simliklarning poyasi ildiz singari o’sish nuqtasi yoki o’sish qonusi deb ataladigan uchidan yuqoriga qarab o’sadi.Bir pallai o’simlar poyasining ichi zich to’q bo’lsa bazi turlarniki kovak bo’ladi.Makkajo’xori poyasining tashqi yuzasi epidermis bilan qoplangan bo’lib uning ostida mexanik to’qimaning tutash xalqasiqalin devorli yog’ochlashgan va o’lik prozenxima xujayralardan iborat sklerinxima joylashadi.Sklerinxima ostida yupqa devorli yumaloq va tirik xujayralardan xosil bo’lgan asosoiy parenxima joylashgan.Asosiy parenximaning markaziy qismidan tashqari xamma joyida yopiq tolalai naychalar bog’lami tartibsiz ravishda yoyilgan bo’lib ular o’tkazuvchi mexanik to’qimalar bilan asosiy to’qimaning o’zaro bog’langan sistemasidan iborat.Bir pallai o’simliklar poyasining markazida parenxima yupqa po’stli o’lik xujayralaridan tashkil topgan o’zak bo’ladi.

Ikki pallali o’simliklar poyasi birlamchi yo’g’onlashib bo’lgandan keyin ikkilamchi xosil qiluvchi to’qima – kambiy xisobiga ikkilamchi yo’g’onlasha boshlaydi.Ko’p yillik ikki pallali o’simliklar poyasining to’imalari dastlab bir pallali o’simliklardagi singari birin ketin xosil bo’ladi.Ikki pallali o’simliklarning birlamchi yog’ochligi naychalari mayda va radial joylashgan bo’lishi bilan bir pallalilardan farq qiladi.Bir va Ikki pallali o’simliklarning birlamchi lubi bir biridan farqq qilmidi birlamchi yog’ochliq xujayralari markazdan chetga qarab,birlamchi lub esa aksincha chetdan marka tomon xosil bo’ladi.Biroq ikki pallali o’simliklar prokambiy xujayralaining xammasi yog’ochliq va lubga aylanmay balki ikkilamchi xosil qiluvchi to’qima - kambiyni xam prokambiy xosil qiladi.Ikki pallali o’t o’simliklar poyasining yo’g’onlashuvi gul va mevalar xosil bo’lish vaqtiga kelib to’xtidi,chunki bu vaqtda kambiy nobud bo’ladi.Daraxt va butalarning kambiy qatlami esa o’simlik organizmining butun xayoti davomida ishlayveradi.Qarri daraxtlarning po’kak kambiysi ikkilamchi lub xujayralardan xosil bo’ladi.Kambiy qayerda bo’lmasin tashqi tomonga qarab po’kak qatlami,ichkariga qarab felloderma ajratadi.Baxorda kurtaklar yozilgan paytda kambiy yupqa devorli naychalari ko’p bo’lgan ancha yirik yog’ochliq elementlarini xosil qiladi.Kuzga borib kambiyning ishi asta sekin susayadi,qishda kambiy butunlay to’xtaydi.Shuning uchun kuzgi mayda xujayrali yog’ochlik bilan baxorgi yirik xujayrali yog’ochlik o’rtasida aniq chegara paydo bo’ladi bu yillik xalqa deb ataladi.


Download 1,66 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   ...   9   10   11   12   13   14   15   16   ...   22




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish