Mundarija kirish asosiy qism: 1

1.2. O‘zbekiston Respublikasi makroiqtisodiy ko‘rsatkichlar tahlili

2022 - yil yakunlariga ko‘ra, Respublika bo‘yicha YaIMning shakllanishida Toshkent shahri 15,3% ulush bilan eng katta hissa qo‘shdi. Toshkent viloyati 10,8% va Navoiy viloyati 8,4% ko‘rsatkich bilan keyingi o‘rinlarni egallab turibdi. Respublika YaIMni shakllantirishda eng kam ulush Sirdaryo (2,1%), Jizzax (3,0%), Xorazm (3,6%) viloyatlari va Qoraqalpog‘iston Respublikasi (3,7%)ga to‘g‘ri kelmoqda.
1-jadval.
2022- yil yakunlariga ko‘ra O‘zbekiston Respublikasi bo‘yicha yalpi ichki mahsulotning shakllanishida eng katta va eng kam ulushga ega hududlar⁵.

№	Hududlar nomi	2022 yil	2022 yil	2022 yil
1	Qoraqalpog’iston Respublikasi	3.7	3.7	3.7
2	Andijon viloyati	6.5	6.5	6.5
3	Buxoro viloyati	5.2	5.4	5.3
4	Jizzax viloyati	3.0	3.0	3.0
5	Qashqadaryo viloyati	6.2	6.1	6.0
6	Navoiy viloyati	5.4	7.1	8.4
7	Namangan viloyati	4.4	4.5	4.6
8	Samarqand viloyati	7.7	7.3	7.3
9	Surxondaryo viloyati	4.4	4.2	4.1
10	Sirdaryo viloyati	2.0	2.2	2.1
11	Toshkent viloyati	9.5	10.5	10.8
12	Farg’ona viloyati	6.5	6.2	6.3
13	Xorazm viloyati	3.7	3.6	3.6
14	Toshkent shaxri	14.3	15.4	15.3

2022-yilda O‘zbekistonda yalpi ichki mahsulot (YAIM) hajmi joriy narhlarda 580,2 trln. so‘mni tashkil etgan bo‘lib, o‘tgan yil bilan taqqoslaganda 1,6 % ga o‘sdi. Agar 2017-2021-yillarni olib qaraydigan bo‘lsak, YAIMning real o‘sish sur’atlari o‘rtacha hisobda 5,2 % ni tashkil etganligini kuzatishimiz mumkin. Ammo hozirgi pandemiya davrida bu ko‘rsatkich ilk marotaba eng past darajaga tushib ketdi.

1-rasm. 2022-yilda YAIMning o‘sish sur’atlari⁶
(o‘tgan yilga nisbtan % da)
YAIM ko‘rsatkichini iqtisodiyot tarmoqlari kesimida ko‘radigan bo‘lsak, 2022- yilda qishloq, o‘rmon va baliqchilik ho‘jaligi (+3,0%), sanoat (+0,7%), qurilish (+9,2%) va hizmatlar (+0,1%) sohalarida ijobiy o‘sish sur’atlari qayd etildi.
Shu bilan birga, YAIM o‘sish sur’atiga hududlarning ta’siriga e’tibor qaratsak, joriy davrda Navoiy (+7,1%), Namangan va Surxondaryo (+4,4%) viloyatlarida nisbatan yuqori ijobiy o‘sish sur’atlari qayd etildi.
2022-yil yakunlariga ko‘ra, YaIM o‘sishiga qishloq, o‘rmon va baliqchilik xo‘jaligi tarmog‘i 0,8 % (2021- yilda – 0,9 %), sanoat tarmog‘i – 0,2% (2021- yilda – 1,2%) va qurilish tarmog‘i – 0,5% (2021-yilda – 1,2%) ijobiy hissa qo‘shdi.

2-rasm. 2022-yil YAIM o‘sishida tarmoqlarning hissasi⁷
(jamiga nisbatan % da)
Xizmat ko‘rsatish sohasi qo‘shilgan qiymati o‘tgan yilga nisbatan 0,1% ga o‘sdi. Shunga qaramay, ushbu soha YaIM o‘sishiga deyarli ta’sir ko‘rsatmadi (2021-yilda –2,0%). Mahsulotlarga sof soliqlarning o‘sishi hisobiga YaIM 0,1% (2021-yilda – 0,5%) ga ko‘paydi.
2022-yil yakunlariga ko‘ra, YaIM tarkibida katta bo‘lmagan o‘zgarishlar kuzatildi. YaIM (YaQQ) tarkibida sanoatning ulushi 29,3 % dan 28,5 % ga kamaydi. Shu bilan birga, qishloq, o‘rmon va baliqchilik xo‘jaligining ulushi 28,0% dan 28,% ga, qurilish tarmog‘ining ulushi 6,6 % dan 7,0% ga hamda xizmatlar sohasining ulushi 36,1 % dan 36,3% ga oshdi
Ochiq manbalardan olingan ma’lum otlarni hisobga olgan holda quyidagi savollarga javob beramiz:
1.Makroiqtisodiy ko‘rsatkichlar qanday?
2.Davlat byudjeti uchun yo‘qotishlar mavjudmi?

O‘zbekiston Respublikasi bo‘yicha yalpi ichki mahsulotning shakllanishida qaysi hudud eng katta ulushga ega?

2022- yilning yanvar-iyun oylarida Respublika bo‘yicha yalpi ichki mahsulot (YAIM)ning shakllanishida Toshkent shahri 17,6 % ulush bilan eng katta hissa qo‘shdi. Toshkent va Navoiy viloyatlari 11,0 % va 8,3 % ko‘rsatkichlari bilan keyingi o‘rinlarni egallab turibdi. Respublika YAIMini shakllantirishda eng kam ulush Sirdaryo (2,0 %) va Jizzax (2,8 %) viloyatlariga to‘g‘ri kelgan.

2-jadval

T/R