Mundarija ki

Direktoro’rinbosarining huquqlari

Nizomdabelgilangan vazifalarbilan bog’liq ravishda tegishli pedagogik xodimlarga ko’rsatmaberadi.

Xizmat vazifasidoirasidan kelib chiqqan holda sinfdan vamaktabdan tashqari ishlarnitashkil etish va yangito’garaklarniochish masalalarini hal qiladi.

– sinfrahbarining ta’lim-tarbiyaishlari bo’yichaerishgan yutuqlarinihisobga olib, uni taqdirlash uchun direktorgataklif kiritish;

– sinfrahbarlarining o’z vazifasiganisbatan mas’uliyatsizligiyokisuiiste’mol qilinganligi uchun direktorbilan kelishilgan holda tanbeh berish;

– bolani yaxshitarbiyalagan ota-onalarni,maktabgayordambergan mahalla faollarini taqdirlash uchun direktorgataklif berish huquqigaega.

Direktoro’rinbosaribilan quyidagi ishlarkelishilishi kerak:

– sinfrahbarlariish rejasinidirektor bilan hamkorlikdatasdiqlash;

– maktabdao’tkaziladigan sportmusobaqalarirejasinidirektorbilan hamkorlikdatasdiqlash;

– turli xildagi to’garakishlarirejasinidirektorbilan hamkorlikdatasdiqlash.

Maktab vamaktabdan tashqarimuassasalarning tashkiliyshakllari,mazmuni va maqsadinibelgilash bugungikunimizning barchaqarorlarinihisobgaolishni talab etmoqda. Boshlang’ich sinf o’quv tashqarimazkurtarbiyaviyishlarshaxs kamoloti bosqichlarinibelgilab olishgaqaratilganligi bilan tavsiflanadi.Mazkur muammoni ijobiyhal etish uchun sinfdan vamaktabdan tashqaritarbiyaviyishlar tizimida quyidagilar bo’lishilozim:
– ulg’ayayotgan inson shaxsinitarbiyadaoliy ijtimoiy qadriyatdeb tan olish, harbir bolaning betakrorva o’zigahosligini hurmatlash,ijtimoiyhuquqini e’tiborda tutish lozim;

– milliylikni o’zigaxos an’ana vositalarigatayanish;

– pedagoglarva o’qituvchilaro’rtasidao’zaro hurmatmunosabatlarini shakllantirish;

– maktabning jamoat tashkilot,otaliq qiluvchi korxonalarbilan aloqasini mustahkamlash;

– bolalar nazoratsizligivaqonun buzilishining oldini olish;

– yashash joyibo’yichabolalarning bo’sh vaqtinitashkil etish;

– o’quvchilarning oilalariga borish vabolalarni tarbiyalashdaulargayordam berish;

– yosh avlodning Vatanga,jamiyatgava mehnatga, o’zigavaodamlarga munosabatinianglab olishga qaratilgan ahloqiy tuyg’ularinitarbiyalash.

Boshlang’ich sinf o’quv tashqaritashkil qilingan ishlaro’quvchilarhayotidagi tarbiviyfaoliyatni to’ldiradi. Ularning dunyoqarashinito’g’rishakllanishiga,ahloqiy kamol topishigako’maklashadi.Nazariybilimlarniamaliyot ishlab chiqarish bilan chambarchas bog’lanishigazamin yaratadi.Sinfdan vamaktabdan tashqari ishlargarahbarlikqiluvchi tashkilotchining vazifalariham ko’p qirralidir.

Tarbiyaviy ishlar bolalarning kundalik hayotidan olingan aniq dalillar va voqealarni, badiiy adabiyot, vaqtli matbuot, kinofilmlardan olingan misollarni tahlil etish hamda muhokama qilish asosida o’tkaziladi. Bu ishlarning xususiyati shundaki, bu bolalarning o’zini ahloqiy xatti-harakatlari haqida mulohaza yuritishga va ularga to’g’ri baho berishga o’rgatadi.

Boshlang’ich sinf o’quv tashqari tarbiyaviy ishlar o’quvchilarning darsdan bo’sh vaqtlaridagio’quv tarbiya jarayonini to’ldiradi va kengaytiradi, o’quvchilarni mustaqil bilim olishlari, ijobiy qobiliyatlarini, tashabbuskorligini oshirishga imkoniyat yaratadi.

Shu sababli keyingi davrda o’quvchilarning darsdan tashqari vaqtlarini ko’ngilli uyushtirishga alohida ahamiyat bermoqda.

Boshlang’ich sinf o’quv tashqari tashkil qilingan tarbiyaviy ishlar o’quvchilar hayotidagi tarbiyaviy faoliyatni to’ldiradi. Ularni ongli, dunyoqarashini shakllantiradi. Boshlang’ich sinf o’quv tashqari tarbiyaviy ishlar tashkilotchisining vazifalariga quyidagilar kiradi:

- darsdan tashqari tarbiyaviy ishlarni rejalashtirish va amalga oshirishni

nazorat qilish;

- o’quvchilarning Boshlang’ich sinf o’quv tashqari ko’p qirrali ishlarni pedagogik jamoa, o’quvchilar tashkilotlari, sinf faollari yordamida yo’lga qo’yish;

- Boshlang’ich sinf o’quv tashqari ishlar yo’nalishiga bevosita rahbarlik qilgan holda, o’quvchilar tashkilotlari sinf faollariga uslubiy yordam ko’rsatish;

- umummaktab va maktablararo o’tkaziladigan eng muhim tarbiyaviy tadbirlarda qatnashish;

- o’quvchilarning bo’sh vaqtlarini tashkil qilishda tarbiya va madaniyat muassasalari hamda jamoatchilik kuchidan keng foydalanish.

Sinf jamoasi bilan olib boriladigan tarbiyaviy ishlarning hajmi, asosiy yo’nalishlari, mazmuni har bir yosh bosqichda o’quvchilarning psixik rivojlanishi darajasiga mos kelishi lozim.
Tarbiyaviy ish pedagogdan butun qobiliyatini ishga solishni, tinmay izlanishni taqozo etadi. Chunki kelajak avlod tarbiyalangan, uyushgan, ahil, jonajon Vatanimizning haqiqiy fuqarolari bo’lishi kerak.

Maktabda bashlang’ich sinflarda tarbiyaviy ishlarni olib borish uni yo’lga

qo’yish sinf rahbari yoki tarbiyaviy ishlar tashkilotchilari tomonidan uyushtiriladi tarbiyaviy ishning asosiy yo’nalishlari: o’quvchilarda ilmiy dunyoqarash asoslarini shakllantirish, ularni milliy istiqlol ruhida tarbiyalash; o’quvchilarning ijtimoiy foydali mehnatini tashkil etish; o’quvchilarda ahloq madaniyatini, ularning o’z xuquq va burchlariga nisbatan ongli munosabatni tarbiyalash; o’quvchilarda o’z-o’zini boshqarish malakalarini shakllantirishdir.

Boshlang’ich jamoa ishi shunday quriladiki, undan sinfning boshqa jamolari

bilan aloqasi doimiy ravishda amalga oshiriladi, umum maktab an’analari saqlanadi. Boshlang’ich jamoa o’qituvchi-tarbiyachi va sinf rahbari, o’quvchilar o’z-o’zini boshqarish, o’z-o’zini boshqarish organlari rahbarligida umummaktab ijtimoiy foydali ishlari faoliyatida ishtirok etadi.

O’qituvchi va sinf rahbari sog’lom, ahil bolalar jamosini shakllantirish bilan birga doimiy bolalar qiziqishlarini qo’llab-quvvatlaydilar, ularning ijtimoiy foydali faoliyatini yo’naltirib boradilar.

Kichik yoshli o’quvchilar juda faol va harakatchan bo’ladilar. Faollikka intilish bu yoshdagi bolalarning organik ehtiyoji. Biroq bunda bolalar hali yetarli hayotiy tajribaga ega bo’lmaydi va kundalik pedagogik rahbarlikka ehtiyoj sezadi. Boshlang’ich sinf o’qituvchisi bolaning ilk maktabdagi qadamidanoq tarbiyaviy ishning chinakkam jamoatchilik munosabatlarini yaratishga zo’r imkoniyat beradigan,bolalarda bir-birlarigag’amxo’rmunosabatdabo’lishnitarbiyalaydigan, individual qobiliyatlarni rivojlantirish uchun qulay imkoniyatlar yaratadigan usullarni tanlaydi.
O’qituvchi boshlang’ich sinflarda bolalarga o’zlarini qiziqtiruvchi faoliyat turini tanlashga yordam beradi. Biroq ko’pincha kichik yoshdagi o’quvchilar yosh xususiyatlariga ko’ra, o’z hususiyatlarini to’g’ri baholay olmaydilar.

Bolalarning o’sishi ularda jamoatchilik malaka va ko’nikmalarining shakllanib borishi bilan o’qituvchi-tarbiyachining bolalar jamoasiga rahbarlik qilishidagi jarayonini o’zgartirib boradi.

O’qituvchi boshlang’ich sinflardayoq ahil bolalar jamoasini yaratish asosida sog’lom jamoatchilik fikrini yaratadi.

Boshlang’ich sinf o’qituvchilarining bolalar tarbiyaviy jamosini yaratish sohasidagi ishini yuqori sinflarning sinf rahbarlari davom ettiradilar.