16.2.2-расм. “Ромб модели чўққилари” («Diamond»)
Шунингдек, давлат томонидан ―кластер сиёсати бевосита бир-бирига чамбарчас боғлиқ бўлган учта йўналишда яъни инновациялар учун тўсиқларни бартараф этиш, инсон капитали ва инфратузилмага инвестицияларни йўналтириш ва агрокластер иштирокчиларининг географик жиҳатдан тўпланишини қўллаб-қувватлаш орқали амалга оширилиши лозим.
Агрокластерлар ўз фаолиятида қуйидаги хусусиятга асосланиши мумкин:қишлоқ хўжалиги маҳсулотлари ишлаб чиқариш бўйича ҳудудий ихтисослашув ва маҳаллийлаштириш;тармоқнинг хўжалик юритувчи субъектлари ўртасидаги ўзаро алоқалар;турли тармоқлар ўртасида қишлоқ хўжалиги маҳсулотларидан тайёр маҳсулот ишлаб чиқарувчи технологик ўзаро алоқаларнинг шаклланганлиги.
Агрокластернинг маркази ўз атрофига стратегик ўзаро ҳамкорлик тўғрисидаги шартнома асосида қишлоқ хўжалиги маҳсулотлари ишлаб чиқарувчилари (фермер ва деҳқон хўжаликлари), турли хизмат кўрсатувчи инфратузилма ташкилотлари, илмий-тадқиқот муассасалари, маҳсулотларни сотиш ва реклама қилувчи маркетинг хизматини бирлаштирган қайта ишловчи корхоналар бўлиши мумкин (3.1-расм). Агрокластерлар янги институционал бирлик бўлганлиги учун ҳам, махсус давлат ташкилоти, масалан, Иқтисодий ривожлантириш агентлиги ёки Ўзбекистон шароитида савдо-саноат палатаси, Республика Фермерлар кенгаши томонидан амалга оширилиши, бунда, таъсисчилар сифатида давлат томонидан минтақалар ташкилотлари (кўчмас мулк ва бошқа мулклар билан таъминлаши), илмий- тадқиқот муассасалари, олий ўқув юртлари, маҳаллий давлат ҳокимияти ташкилотлари (туман ҳокимлиги), қишлоқ хўжалиги товар ишлаб чиқарувчилари (туман фермерлар кенгаши ва деҳқонлар), қайта ишловчи корхоналар, турли хизматлар кўрсатувчи инфратузилма субъектлари ва маҳсулотни сотувчиларнинг ўзаро ҳамкорликдаги ёки алоҳида ташаббуси бўйича ташкил этилиши мумкин.
Агрокластерлар борасида илмий тадқиқотлар олиб борган иқтисодчи олим Гарвард Университети профессори, рақобат соҳасида илмий тадқиқотлар олиб борган машҳур олим М.Портернинг АҚШнинг Калифорния узум кластери бўйича олиб борган илмий тадқиқотлари асосида кластернинг аҳамияти ва ҳудудий ривожланишга қўшадиган ҳиссаси ҳақида: ―Кластер рақобатга уч йўл билан таъсир кўрсатади: биринчидан, ҳудуддаги корхоналар ишлаб чиқариш унумдорлигини оширади; иккинчидан, келажакда ишлаб чиқариш унумдорлигини ўсишига асос бўладиган инновацияларни йўналиши ва суръатини ҳаракатга келтиради ва учинчидан, кластерни бўладиган янгибизнес соҳаларини вужудга келтиради хулосасини келтирганлар.
Ўзбекистонда агрокластерларни барпо этишда ривожланган давлатлар тажрибасини ўрганиш ва Ўзбекистон шароитида қўллаш истиқболларини ўрганишни тақозо этади.
Бу борада, ўзининг иқтисодий, ташкилий ва институционал жиҳатлари билан Жанубий Корея давлати тажрибаси Ўзбекистон шароитига ўхшашлиги билан ажралиб туради.
Кореяда асосан агрокластерларни ривожлантириш зарурияти қуйидаги омилларга боғлиқ. Ушбу омилларни Ўзбекисон шароитида ҳамагрокластерларни ривожлантириш зарурияти омиллари тарзида инобатга олиш мумкин.
давлатнинг қишлоқ хўжалигига амалий ёрдами ва қўллаб- қувватлаши ҳамда ислоҳотларни амалга оширишдаги етакчилик;
-тарихий ва миллий анъаналардан фойдаланиш, сақлаб қолиш, замонавийлаштириш асосида янги йўналишларни шакллантириш;
м
Do'stlaringiz bilan baham: |