Mundarija Fizik-kimyoviy tadqiqot usullarining umumiy xususiyatlari va klassifikatsiyasi

Aromatik birikmalarning IQ spektorlari

Benzol va uning hosilalarining IK-spektri taxlilida asosan 3 ta sohaga e’tibor beriladi:

1. 650-900 sm^-1 - aromatik SN guruxining deformatsiyali tebranishi;

2. 1580-1600 sm^-1 - SqS bog‘ining valent tebranishi,

3. 3000 sm^-1 -aromatik SN guruxining valent tebranishi.

Bu sohalar ichida eng muhimi (650-900sm^-1) soha bo‘lib, uni chuqUr taxlil qilish natijasida benzol xalqasidagi o‘rinbosarlar soni, ularni bir-biriga nisbatan qanday xalqada joylashganligini bilish mumkin: in.

	Beshta yonma-yon joylashgan aromatik CH guruxlarning deformatsiyali tebranishi dSN q 770-730 sm^-1 (ayrim hollarda 710-690 sm^-1)
	To‘rtta yonma-yon joylashgan CH guruxining deformatsiyali tebranshi dSN q770-735 sm^-1 (0-izomer)
	- uchta yonma-yon joylashgan aromatik CH guruxining deformatsiyali tebranishi dSN q810-750 sm^-1 (m-izomer)
	-ikkita yonma-yon joylashgan aromatik CH guruxining tebranish dSN q800-860 sm^-1 (p-izomer).
	-o‘rinbosarlar orasidagi bitta aromatik CH guruxining tebranish chastotasi dSN q860-900 sm^-1.

1. 
   Ko‘p xalqali aromatik birikmalar
   

Ko‘p xalqali aromatik birikmalardan – naftalin, antratsen, fenantren va boshqalarning IQ- spektrida 680-900 sm^-1 sohada benzoldan farqli chastota namoyon bo‘ladi, uning qiymati va soni xalqalar soni va bir-biriga nisbatan qanday joylashganligiga bog‘liq:

Masalan: naftalin – 850 sm^-1 (bita); antratsen – 7790, 858 sm^-1 (2 ta); fenantren – 750, 800, 850 sm^-1 (3 ta); 1,2-benzfenantren – 750, 820, 850, 880 sm^-1 (4 ta).

Agar xalqada o‘rinbosarlar bo‘lsa yuqoridagi qiymatlar o‘rinbosarlar soniga, ularning bir-biriga nisbatan xuddi benzoldagidek joylashganligiga qarab o‘zgaradi.

Muhim guruxlar xarakteristik chastotalari