Мундарижа банк иши

2. Акциядорлик жамиятлари бошқарув тизимида кузатув кенгашининг 
роли, тузилмаси ва фаолияти самарадорлигини ошириш. 
Эътиборли жиҳати шундаки, давлат иштирокидаги корхоналарнинг кузатув 
кенгаши аъзолигига давлат улуши бўйича сайланадиган Кузатув кенгаши аъзоларига 
нисбатан малака талабларини қўллаш кўлами ортадиган бўлди. Хусусан, 2019 йил 1 
июлидан бошлаб давлат органларининг раҳбарлари ёки раҳбар ўринбосарлари (Давлат 
активларини бошқариш агентлиги бундан мустасно) уларда корпоратив бошқарув 
малака аттестати мавжуд бўлганда давлат иштирокидаги корхоналарнинг кузатув 
кенгаши аъзолигига давлат улуши бўйича сайланишлари мумкин. 
Бундан ташқари, 2019 йилнинг 1 апрелидан хўжалик жамиятларининг кузатув 
кенгаши (банклар кенгаши) таркиби ва ижроия органи аъзоларини норматив-ҳуқуқий 
ҳужжатлар билан тасдиқлаш, шунингдек уларни давлат органларининг раҳбарлари ёки 
раҳбар ўринбосарларига тенглаштириш амалиёти бекор қилинди. Фикримизча, мазкур 
амалиётнинг бекор қилиниши акциядорлик жамиятлари бошқарув тизимида 
манфаатлар қарама-қаршилиги муаммосини бартараф этиш имконини беради. 
Таъкидлаш лозимки, корпоратив бошқарув кодексида келтирилган кузатув 
кенгаши мустақил аъзосини белгилаб берадиган мезонларнинг мураккаблиги, мустақил 
аъзо мақомини аниқлашда номзоднинг иш фаолиятига доир (жамиятда, унинг шуъба ва 
каффилланган корхоналарида) муддат аксарият ривожланган ва ривожланаётган 
мамлакатларда сўнгги уч йил этиб белгиланган бўлишига қарамай, Ўзбекистонда бу 
меъёрнинг беш йил этиб белгиланиши мустақил аъзоликка номзодлар сонини янада 
чекланишига олиб келаётган эди (Суюнов ва Хошимов, 2018). Бундан ташқари, 
акциядорлик жамиятлари кузатув кенгашига мустақил аъзони ким кўрсатиши масаласи 
кўплаб мунозараларга сабаб бўлиб, бу борада муаллифлик қарашлари ҳам 
билдирилган эди (Суюнов ва Хошимов, 2018). 
Ўзбекистон Республикасининг 2019 йил 20 мартда қабул қилинган “Мамлакатда 
ишбилармонлик муҳитини яхшилаш бўйича қўшимча чора-тадбирлар қабул 
қилинганлиги муносабати билан Ўзбекистон Республикасининг айрим қонун 
ҳужжатларига ўзгартиш ва қўшимчалар киритиш тўғрисида”ги ЎРҚ-531-сон Қонунининг 
4-моддасига мувофиқ, «Акциядорлик жамиятлари ва акциядорларнинг ҳуқуқларини 
ҳимоя қилиш тўғрисида»ги 223-I-сонли Қонунга ўзгартириш ва қўшимчалар киритилди. 
Жумладан, мазкур Қонуннинг 76-моддасига киритилган қўшимчага кўра, «Акциялари 
фонд биржасининг биржа котировкаси варағига киритилган жамият кузатув кенгаши 
таркибига камида бир нафар мустақил аъзо киритилиши керак, ушбу аъзо ҳар йили 
қайта сайланиши мумкин. Бунда давлат ва (ёки) хўжалик бирлашмасининг улуши устун 
бўлган жамиятларда номзод кўрсатиш ҳамда кузатув кенгашининг мустақил аъзоси 
бўйича овоз бериш давлат ва (ёки) хўжалик бирлашмасининг вакиллари томонидан 
амалга оширилади. 

---

142 www.journal.bfa.uz