Mundarij a kirish bob. Ўзбекистон миллий валюта сўмнинг қадрини ошириш ва барқарорлигини таминлаш

нархларнинг жуда хам юқори бўлиб кетишига сабаб бўла олмайди. Лекин,
“қора” бозор асосида ягона валюта курсига ўтишда, авваламбор, нон, ун,
шакар ва бошқа товарлар нархлари кескин ўсиб катади, шунинг учун бу
махсулотларни дотация қилиш зарур.
Бундан ташқари Ўзбекистонда девалвация билан боғлиқ қуйидаги
оқибатларни кутиш мумкин:
А) муомалада пулга талаб хажми ўсиб кетади, бу эса молиявий тизимда
31
шокларга сабаб бўлиши мумкин;
Б) саноат махсулотнинг кўпгина турларига талабнинг камайиб кетиши
мумкин, айниқса импорт қўшимча қисмлари катта улушли ПЛИ Лар
ишлаб чиқарилишига талаб камаяди. Чунки уларнинг нахлари расмий
курс конвертацияси киритилиши билан субсидияси тўхтатилади. Шундай
ишлаб чиқарувчилар (ЎзДЭУавто, ЎзДЭУ электроникс ва х.к.) учун ишлаб
чиқариш қисқартилиши табиий жавоб қайтаришдир. Шунинг учун кўп
нарсалар саноатнинг адаптация ва экспортга ишлаб чиқаришни яхшилаб
олиш қобилиятига боғлиқдир.5
Маълум бўлишича, қисқа муддатда миллий валюта девалвацияси
молиявий активлар реал қиймати тушиши туфайли реал боулик даражаси ва
харажатларни пасайтиради, ички нархлар даражасини кўтаради, айниқса
ташқи бозорда сотиладиган товарларнинг нархлари, ва иқтисодиётда реал иш
хакини пасайтиради. Шулар орқали девалвация ички талабни пасайтиради, ва
агарда экспорт етарлича ижобий жавоб бермаслигига қаттиқ ишонч бўлса,
реал курснинг олдинги даражасигача кўтарилиши, умуман иқтисодий
холатнинг ёмонлашишига олиб келиши мумкин.
Ўзбекистонда тегишли экспорт рағбатларига жавоб берадиган етарлича
яширин ва хозирги пайтда ишлатилмаетган қувват ва қобилият мавжуд.
Албатта жавоб фақатгина хусусийлаштириш ва экспорт тўсиқларини
олиб ташлангандан сўнг берилиши мумкин. Экспорт ва валюта тизимини