Mundarij a kirish bob. Ўзбекистон миллий валюта сўмнинг қадрини ошириш ва барқарорлигини таминлаш

бошланилиши билан валюта чекловлари бутун дунёга таркалиб кетди.
Урушдан сўнг валюта чекловлари АҚШ, Швейцария, Канададагина мавжуд
бўлмаган; айрим Лотин Американи давлатлари шу региондаги
инвестициялардан тушган фойда ва капитални тўсиқсиз ўтказишдан
манфаатдор АҚШ монополиялари сиқуви остида валюта операциялари
эркинлигини сақлаб қолишди.
Уришдан сўнгги даврда валюта чекловларини ХВФ орқали назорати
янгилик сифатида намоён бўлди. ХВФ уставига таянган холда АҚШ
иштирокчи-мамлакатлардан жорий операциялар бўйича валюта
чекланишларини бекор қилишга ва валюта алмашиниши киритилишига
эришди. Аммо уруш сўнги талофатлари, тўлов баланси инкирози, валюта
23
резервларининг бушаб қолиши шароитида бу талаблар Япония ва Ғарбий
Европа томонидан қаршиликларга учради. XIV моддада мамлакатда валюта
чекловлари сақланиш муддати берилган. Бундан ташқари Фонд Устави
мамлакатнинг нобарқарор иқтисодиёти шароитида капитал харакати бўйича
валюта чекловларини ўрнатиш эхтимоллиги ва баъзи холатларда эса
мамлакатларнинг валюта чекловларини киритиш мажбурлиги кўриб
чиқилган. Устига олиб, Фонддан кредит олиш имконияти тўлов балансини
тенглаштариш мақсадида валюта чекловларни ишлатиш эффективлигига
боғлиқ қилиб қўйилган. Хар йили Фонд экспертлари билан тегишли
давлатлардаги валюта чекловлари муаммолари тўғрисида маслахатлар
берилади. Бу давлатларнинг иқтисодиётини инкироз тебранишларидан химоя
қилиш мақсадида бундай чекловларни қўллашга мажбур бўлиши билан
тушунтирилади.
Валюта чекловлари миллий валютани Халқаро хисоб, валюта ва кредит
операцияларида ишлатилиши, хамда уларнинг хориж валютасига эркин
алмашинишини халакит беради. Валюта, агар, эмитент-давлат (ёки ваколатли