|
Texnika havsizlik qoidalari
M eh n at m uhofazasi - ish jarayonida inson xavfsizligi, salom atiigi va ish qobiliyatini oshirishni ta’minlovchi qonunlar tizim i ham da ularga muvofiq keladigan ijtimoiy-iqtisodiy, tashkiliy, texnikaviy, gigienik va davolash profilaktikasi tadbirlari hamda vositalari. Ish joylarida to ’liq zararsiz va xavfsiz ishlash uchun sharoit yaratish am alda mum kin emas. Shu sababli m ehnat m uhofazasining vazifasi zararli va xavfli ishlab chiqarish omillarining ishlovchilarga ta ’sirini eng kam darajaga keltirishga imkon beradigan chora-tadbirlam i ko’rishdan, ishchining shikastlanishi oldini olishdan, yuqori m ehnat unum dorligiga erishishga yordam beradigan qulay sharoitlam i yaratishdan iborat. T ex n ik a xavfsizligi - ishlovchilarga ishlab chiqarishda texnika xazfsizligini, uning oldini oladigan tashkiliy chora-tadbirlar va texnika vositalari tizim i. Y o n g ’in xavfsizligi - ob’ektda yon g ’in paydo b o ’lish xavfini oldini olish, shuningdek moddiy boyliklam i m uhofaza qilishdan iborat. Ish lab c h iq a rish san itariy asi - ishlab chiqarishdagi zararli om illar ta ’sirini oldini oladigan chora-tadbirlar va texnika vositalari tizimi. Ish la b ch iq arish d a g i xavfli om il- ishlab chiqarishda ishlovchilarga muayyan sharoitlarda ta ’sir etganda shikastlanishga yoki sog’liqning keskin yom onlashuviga ta ’sir etadigan om il. Bunga misol qilib, harakatlanayotgan m ashina, traktor, yuk k o ’tarish vositalari bilan ko’tariladigan yuk, m ashina va m exanizm lam ing m uhofazalanm agan aylanuvchan va qaytm a-ilgarilanm a harakat qiluvchi qism lar (kardanli, zanjirli, tishli, tasm ali uzatm a)ning harakati xavfli om illar qatoriga kiradi. Ish lab ch iq a rish d a g i z a ra rli om il - ishchilarga ish vaqtida ta’sir etib kasallanishga.yoki ish qobiliyatining pasayishiga olib keladigan omil. E lek tr xavfsizligi - kishilarni elektr toki, elektr yoyi, elektrm agnit m aydonining zararli hamda xavfli ta ’sirida muhofaza qilishhi ta ’minlaydigan tashkiliy va texnik chora tadbirlar tizimi. S h ik astlan ish - ishlab chiqarishdagi zararli yoki xavfli ta ’sirlarni natijasida inson organlar yoki teri qoplam i fiziologik bir butunligining buzilishi. Shaxsiy him o y alan ish v o sitalari - bir xodim ni m uhofaza qilish uchun xizm at qiladigan vositalar.Shaxsiy him oyalanish vositalariga ish kiyimi poyafzal, gaz niqoblar, shlem lar, him oya k o ’zoynaklari, quloqcchinlar va boshqalar kiradi. K asb kasalligi- kishi organizm iga ish sharoitlarining zarali ta ’siri natijasida kelib chiqqan (surunkali changli bronxitlar, titrash kasalligi, har-xil kim yoviy preparatlar bilan zaharlanish) kasallikdir. T exnik om il - ishlab chiqarish jarayonlarini m exanizasiyalash va avtom atlashtarish darajasi, boshqaruvda elektron-hisoblash texnikalarini qo’lanilishi, him oyalash vositalarining sozligi va yetarliligi, xavfli doiralam ing him oyalanganligi va boshqalam i kiritish mum kin. S an itariy a-g ig ien a om ili - ish joylarining sanitariya holatiga (m e’yorlarigaj jav o b berish-berm asligi. E rg o n o m ik om il - m ashina va uskunalam i inson bilan o ’zaro harakatda bo’lganda m ashina elem entlarining mos kelishi. Bunga texnikani tezlik param etrlariga tegishli, ishchi organlardan kelayotgan m a’lum otning hajm i, ish joylarini tashkil etish darajasi, boshqarish organlarining qulay joylashganligi, operator o ’rindig’ining konstruksiyasi va boshqalar kiradi. Ijtim o iy -m aish iy om il- ishlab chiqarish m adaniyati, ish joylarida tozalik va tartib, hududining ko’kalam zorligi, m aishiy xonalar, oshxona, tibbiyot punkti, poliklinika, b og’chalam ing m avjudligi; y o ’llam ing holati, ishlab chiqarish uchastkalari, dalalari, brigadalari, fermer x o ’jaliklari, turar joy m ajm uasining qulayligi. Psixofiziologik o m illa r - m ehnatning o g ’irligi va qizg’inligi, jam oadagi psixologik vaziyati, ishchilarning bir-biri bilan o ’zaro m unosabati. T abiiy-iqlim om illari- joyning geografik o'rni va metrologik hollari (dengiz sathiga nisbatan balandligi, re le f y og’ingarchilikning turi, harorat, nam lik, havoning ionlanishi, atm osfera bosimi va boshqalar). Iqtisodiy om illar - mehnatga haq to ’lash va ishchi m ehnatini rag’batlantirish, m ehnat m uhofazasiga ajratilgan m ablag’ning boshqa m aqsadlarga sarflanishi, mehnat m uhofazasiga doir chora-tadbirlarga kam jo y ajratnlganligidir.
Do'stlaringiz bilan baham: |
