Mulkiy va ekologik soliqlar fanidan mustaqil ish

Uglerod soligʻining qisqacha tarixi
Uglerod soligʻi ilk bor 1990-yillarda amaliyotda qoʻllanila boshlagan. Hattoki, Birlashgan Millatlar Tashkilotining Iqlim oʻzgarishi boʻyicha asosiy konventsiyasining eng muhim iqtisodiy instrumentlaridan biri boʻlgan uglerod soligʻi issiqxona gazlari chiqindilariga qarshi kurashish jarayonidagi ilk yoʻnalishlardan biri hisoblanadi. Birinchilardan boʻlib uglerod soligʻini Skandinaviya mamalakatlari, xususan 1990-yilda Finlandiya davlati, soʻngra 1991-yilda Shvetsariya, undan soʻng 1992-yilda Daniya davlati joriy etdi. Marzkur soliq turining ilk namunalari, asosan, yoqilgʻi sanoatida va ayrim aksiz soliqlariga birlashtirilgan holatda, amaldagi maʼmurchilik tizimidan foydalangan tarzda amaliyotga tadbiq etildi.
Skandinaviya mamlakatlariga xos uglerod soligʻi bugungi kunga kelib dunyoning turli mamlakatlarida joriy etib kelinmoqda. Ammo, uglerod soligʻining ilk qoʻllanilishidan 15 yil oʻtgachgina boshqa mintaqalarda ham soliqning bu turiga qiziqish paydo boʻla boshladi. Shu 15 yillik ichida Yevropa Ittifoqi mamlakatlarida uglerod soligʻining joriy qilishga urinishlar boʻlganiga qaramasdan, bu takli bir ovozdan maqullanmadi. Buning asosiy sababi amaldagi ETS emissiya savdo tizimining uglerod soligʻi uchun muqobil raqobatchiligi edi.
2000-yillarda uglerod soligʻiga nisbatan qiziqishning yangilanishi natijasida, Yevropa Ittifoqi mamlakatlarida ham soliqning bu turi joriy etila boshladi. Masalan, 2008 yilda Shvetsiya va bir qator boshqa Yevropa davlatlari bilan bir qatorda Yaponi va Avstraliyada ham uglerod soligʻi qoʻllanila boshlandi. 2010-yillardan boshlab ilk marotaba rivojlanayotgan mamlakatlar ham, jumladan Janubiy Afrika va Meksika davlatlari, uglerod soligʻini joriy qilishdek qaror qabul qilishga jazm etdilar. 6-jadvalda uglerod soligʻi joriy qilingan malakatlarning roʻyxati keltirilgan.

1990