Мулкчилик муносабатларининг моҳияти ва иқтисодий мазмуни. Мулк объектлари ва субъектлари

-жадвал
Ўзбекистонда миллий валюта – сўмнинг барқарорлигини ошириш вазифаларини ҳал этиш борасидаги дастурлар¹⁸

Дастурнинг мазмуни	Дастурнинг асосий йўналишлари	Амалга оширилиши лозим бўлган чора-тадбирлар
Миллий валютани товар билан барқарор таъминлаш	- республика бозорини истеъмол моллари билан тўлдириш; - аҳолининг энг зарур талабларини қондирувчи миллий ишлаб чиқаришни кенгайтириш	- истеъмол моллари ишлаб чиқарувчи корхоналарга ҳар томонлама ёрдам кўрсатиш; - замонавий истеъмол моллари ишлаб чиқарадиган янги корхоналарни жадал суръатларда ташкил этиш; - кичик корхоналар фаолияти учун кенг майдон очиб бериш; - аҳолининг турли мамлакатлардан келтирилган сифатли молларни сотиб олиш имкониятига эга бўлиши учун зарур шароитлар яратиш; - импорт моллар таркибини такомиллаштириш; - миллий маҳсулотлар рақобатбардошлигини ошириш
Етарли валюта захираси билан таъминлаш	- ташқи иқтисодий сиёсатни тубдан қайта кўриб чиқиш; - мамлакатнинг экспорт имкониятини кенгайтириш	- экспортга йўналтирилган корхоналар сонини кўпайтириш; - экспортга йўналтирилган корхоналар фаолиятини рағбатлантириш; - жаҳон бозорида рақобатга бардош берадиган маҳсулот ишлаб чиқаришни рағбатлантирувчи омилларни вужудга келтириш
Миллий валютани қадрлаш ва ундан тежаб-тергаб фойдаланиш	- қатъий молиявий-кредит сиёсатини изчиллик билан ўтказиш; - кредит ресурсларидан самарали ва муайян мақсад йўлида фойдаланиш	- аҳоли ва корхоналар томонидан молиявий ресурслардан тежамли фойдаланишни кучайтириш; - кредитларнинг ўз вақтида қайтарилишини таъминлаш; - кредит ресурсларини энг кўп самара берадиган соҳаларга йўналтириш
Инфляцияга қарши бақувват, пухта ўйланган сиёсат ўтказиш	- миллий валютанинг юксак тўлов қобилиятини узоқ муддат давомида сақлаб қолишини таъминлаш; - ишлаб чиқариш ҳажми билан тўловга қобил талабнинг ўсиши ўртасидаги мақбул нисбатни таъминлаш	- муомалага чиқариладиган ҳар бир сўмнинг муайян товарлар билан таъмнланишига эришиш; - савдо корхоналарининг ишини тубдан яхшилаш; - истеъмол фондининг ўсишини ишлаб чиқариладиган маҳсулот ва кўрсатиладиган хизматнинг моддий ҳажми кўпайишига бевосита боғлиқ қилиб қўйиш; - нақд пул ва кредит эмиссиясининг ўсишига, аҳоли қўлида пулнинг ҳаракатсиз туриб қолишига йўл қўймаслик

Бу белгиланган дастурларнинг изчил равишда амалга оширилиши миллий валютамизнинг мустаҳкамланишига, қатъий валюталарга нисбатан унинг алмашув курсининг барқарорлашувига аҳамиятли даражада таъсир кўрсатади.

1^ Каримов И.А. Ватан саждагоҳ каби муқаддасдир. Т.3., - Т.: Ўзбекистон, 1996, 202-б.

2^ Ўзбекистон Республикасининг Қонуни. Давлат тасарруфидан чиқариш ва хусусийлаштириш тўғрисида/Ўзбекистон Республикаси: қонунлар ва фармонлар. – Т.: Ўзбекистон, 1992, 65-б.

3^ Иқтисодий ислоҳотларни чуқурлаштириш чора-тадбирлари (1994 йил 21 январь) ва мулкни давлат тасарруфидан чиқариш ва хусусийлаштириш жараёнини янада ривожлантиришнинг устувор йўналишлари тўғрисидаги (1994 йил 16 март) фармонлар.

4^ Валижонов А.Р. Особенности современного этапа разгосударствления и приватизации. – Восемнадцатые Международные Плехановские чтения «Реформирование и модернизация национальной экономики – стратегический курс на демократизацию и обновление общества»: Тезисы докладов профессорско-преподавательского состава и специалистов-практиков (26 марта 2005г). Выездная сессия в г.Ташкенте. – М.: изд-во РЭА, 2005, с.22-23.

5^ Инсон манфаатлари устуворлигини таъминлаш – барча ислоҳот ва ўзгаришларимизнинг бош мақсадидир. Ўзбекистон Республикаси Президенти Ислом Каримовнинг 2007 йилда мамлакатни ижтимоий-иқтисодий ривожлантириш якунлари ва 2008 йилда иқтисодий ислоҳотларни чуқурлаштиришнинг энг муҳим устувор йўналишларига бағишланган Вазирлар Маҳкамаси мажлисидаги маърузаси // Халқ сўзи, 2008 йил 9 февраль.

6^ Қаралсин: Каримов И.А. Жаҳон молиявий-иқтисодий инқирози, Ўзбекистон шароитида уни бартараф этишнинг йўллари ва чоралари. – Т.: Ўзбекистон, 2009, 40-41-б.

7^ Ўзбекистон Республикаси Президенти Ислом Каримовнинг «Жаҳон молиявий-иқтисодий инқирози, Ўзбекистон шароитида уни бартараф этишнинг йўллари ва чоралари» номли асарини ўрганиш бўйича ўқув қўлланма. – Т.: Иқтисодиёт, 2009, 85-б.

8^ Қаранг: Экономическая теория: Учеб. для студ. высш. учеб. заведений / Под ред. В.Д.Камаева. – 10-е изд., перераб. и доп. - М.: Гуманит. изд. центр ВЛАДОС, 2004, 217-бет.

9^ Каримов И.А. Жаҳон молиявий-иқтисодий инқирози, Ўзбекистон шароитида уни бартараф этишнинг йўллари ва чоралари. – Т.: Ўзбекистон, 2009, 25-б.

10^ Борисов Е.Ф. Экономическая теория: учеб. – 2-е изд., перераб. и доп. - М.: ТК Велби, Изд-во Проспект, 2005, с.144.

11^ Экономическая теория: Учебник. - Изд., испр. и доп. / Под общ. ред. акад. В.И.Видяпина, А.И.Добрынина, Г.П.Журавлевой, Л.С.Тарасевича. – М.: ИНФРА-М, 2005, с.143.

12^ Товар қийматини меҳнат билан аниқлашга ёндашувларида маълум фарқлар мавжуд бўлсада, уларга А.Смит, Д.Рикардо, У.Петти, Ж.С.Милль ва бошқа айрим иқтисодчиларни, уларнинг издошларини киритиш мумкин.

13^ Куликов Л.М. Экономическая теория: учеб. – М.: ТК Вебли, Изд-во Проспект, 2005, с.129.

14^ «Кейинги қўшилган миқдор нафлилиги» атамасини қўллашда муаллифлар томонидан кўплаб мулоҳазаларга борилди. Сабаби – бугунги кунда иқтисодий адабиётларда бу атаманинг турли вариантлари («меъёрий нафлилик», «меъёрий фойдалилик», «чегаравий нафлилик», «чегаравий фойдалилик» ва ҳ.к. ) қўлланиб келмоқда. Бироқ, бу атамалар луғавий таржима сифатида ўринли қўлланилган бўлсада, мазкур тушунчанинг ҳақиқий мазмунини ифодалай олмайди. «Кейинги қўшилган миқдор нафлилиги» атамаси эса бу мазмунга кўпроқ мос тушади. Бобнинг баён этилишини осонлаштириш мақсадида кейинги ўринларда қўлланилувчи «сўнгги қўшилган миқдор нафлилиги», «қўшилган миқдор нафлилиги», «кейинги қўшилган нафлилик» каби иборалар бир хил маъно касб этади.

1¹ Чжен В.А Пул ва молия бозорлари. Т.: 1996. 25-26-бетлар.

15^ Қаралсин: Экономическая теория: Учебник. - Изд., испр. и доп. / Под общ. ред. акад. В.И.Видяпина, А.И.Добрынина, Г.П.Журавлевой, Л.С.Тарасевича. – М.: ИНФРА-М, 2005, 163-б.; Экономическая теория: Учебник./ Под ред. А.Г.Грязновой, Т.В.Чечелевой. – М.: Издательство «Экзамен», 2004, 189-191-б.; Курс экономической теории. Учебное пособие под ред. Чепурина М.Н., Киселевой Е.А. Киров, изд-во «АСА», 1995, 96-б.

16^ Каримов И.А. Ўзбекистон иқтисодий ислоҳотларни чуқурлаштириш йўлида. – Т.: Ўзбекистон, 1995, 217-б.

17^ Каримов И.А. Ўзбекистон иқтисодий ислоҳотларни чуқурлаштириш йўлида. – Т.: Ўзбекистон, 1995, 218-б.

18^ Жадвал қуйидаги манба асосида тузилган: Каримов И.А. Ўзбекистон иқтисодий ислоҳотларни чуқурлаштириш йўлида. – Т.: Ўзбекистон, 1995, 218-б.