мукаммал бозор ва монополия. Бозор тузилмаси. Мукаммал рақобат: тавсифи ва асосий белгилари



Download 1,01 Mb.
bet5/16
Sana05.04.2022
Hajmi1,01 Mb.
#530607
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   16
Bog'liq
2 5246931090463002365

Чакана нархларда товарлар бевосита истеъмолчиларга сотиладиган . Чакана нарх таркибига товарнинг улгуржи нархи ва чакана савдо ташкилотлари харажатлари хамда фойдаси киради. Шу билан бирга, аҳолининг талаби фақат товарларнинг чакана нархларига боғлиқ бўлиб, улгуржи ёки сотиб олиш нархларининг ўзгариши чакана нархлар ўзгаргунча тўғридан-тўғри аҳоли талабига таъсир қилмайди. Улгуржи нархларнинг ўзгариши корхоналарнинг ишлаб чиқариш воситаларига бўлган талабига таъсир қилади.
Харид нархи давлат буюртмаси бўйича ишлаб чиқарилган товарларга белгиланади.
Дотацион нарх давлат бюджети ҳисобидан арзонлаштирилган нархлардир.
Демпинг нархларда ишлаб чиқарувчилар бозордаги мавқеини мустаҳкамлаш ва рақибларини сиқиб чиқаришда фойдаланади.
Тартибга солиниши даражасига кўра нархининг қуйидаги турлари мавжуд :
Қатъий белгиланган нархлар. Бозор кучлари таъсир кўрсатмайдиган, муайян вақт оралиғида доимий бўлган, маъмурий тарзда ўрнатиладиган нарх.
Эркин нарх. Талаб ва таклифни мувозанатга келиши оқибатида вужудга келадиган бозор нархи.
Тартибга солинадиган нархлар. Давлат айрим товарларга нархларнинг юқори (истеъмолчи манфаатини кўзлаб) ва қуйи (ишлаб чиқарувчи манфаатини кўзлаб) чегарасини белгилаганда, ҳамда молиявий ва кредитли дастаклардан фойдаланиб, нархга таъсир кўрсатганда белгиланадиган нархлар..
Шартнома нархлари битим тузаётган томонлар томонидан шартномада қайд қилинган нархлардир.
Ҳудудий нарх фақат маълум ҳудудий бозорга хос бўлиб, у шу ҳудуд доирасидаги омиллар таъсиридан ҳосил бўлади.
Миллий бозор нархи бир мамлакат доирасида амал қилувчи ва уларнинг хусусиятини акс эттирувчи нархлардир. Миллий нарх мамлакат доирасидаги ижтимоий сарф-ҳаражатларни, миллий бозордаги талаб ва таклифни, товар нафлилигини, унинг қанчалик қадрланишини ҳисобга олади.
Жаҳон бозори нархи муайян товарга кетган байналминал ҳаражатларни, товарнинг жаҳон стандарти талабига мос келиш даражасини ва халқаро бозордаги талаб ва таклиф нисбатини ҳисобга олади.
Нарх хилма-хил турлардан иборат бўлсада, улар бир-бири билан ўзаро боғланган, чунки уларда жамиятдаги иқтисодий ресурсларнинг ишлатилиш самараси ўз ифодасини топади. Иқтисодиёт назариясида нарх нисбати деган тушунча бор, у нарх паритети деб ҳам юритилади. Иқтисодиёт ва ундаги жараёнлар бир-бирига боғлиқ бўлганидан нархлар бир-бирини юзага чиқаради.
Рақобат - бозор иқтисодиёти субектлари ўртасида ўз манфаатларидан келиб чиқиб юқори фойда ва наф олиш мақсадида товар ишлаб чиқариш, сотиш ва харид қилиш учун қулай мавқени эгаллаш учун курашдир. Рақобат бозор иқтисодиётини белгиси бозор механизмининг муҳим ва зарур элементи ҳисобланади , иқтисодий тараққиётнинг омилидир. Бироқ, унинг ҳарактери ва шакллари турли бозорларда ҳар хил бўлади. Бу эса бозор субъектларини маҳсулот нархи ишлаб чиқариш ҳажми ва бошқа масалалар хусусида қарор қабул қилишига таъсир кўрсатади.

Download 1,01 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   16




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©hozir.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling

kiriting | ro'yxatdan o'tish
    Bosh sahifa
юртда тантана
Боғда битган
Бугун юртда
Эшитганлар жилманглар
Эшитмадим деманглар
битган бодомлар
Yangiariq tumani
qitish marakazi
Raqamli texnologiyalar
ilishida muhokamadan
tasdiqqa tavsiya
tavsiya etilgan
iqtisodiyot kafedrasi
steiermarkischen landesregierung
asarlaringizni yuboring
o'zingizning asarlaringizni
Iltimos faqat
faqat o'zingizning
steierm rkischen
landesregierung fachabteilung
rkischen landesregierung
hamshira loyihasi
loyihasi mavsum
faolyatining oqibatlari
asosiy adabiyotlar
fakulteti ahborot
ahborot havfsizligi
havfsizligi kafedrasi
fanidan bo’yicha
fakulteti iqtisodiyot
boshqaruv fakulteti
chiqarishda boshqaruv
ishlab chiqarishda
iqtisodiyot fakultet
multiservis tarmoqlari
fanidan asosiy
Uzbek fanidan
mavzulari potok
asosidagi multiservis
'aliyyil a'ziym
billahil 'aliyyil
illaa billahil
quvvata illaa
falah' deganida
Kompyuter savodxonligi
bo’yicha mustaqil
'alal falah'
Hayya 'alal
'alas soloh
Hayya 'alas
mavsum boyicha


yuklab olish