Muhokama uchun savollarga javoblar

Muhokama uchun savollarga javoblar

1. 
   «Ilmiy menejment» maktabi 19-asrning oxiri 20-asrning boshlarida vujudga keldi. Bu maktabning asoschisi amerikalik muxandis va tadqiqotchi Fredrix Taylor hisoblanadi. Izdoshlari: Emerson, Gamilton Cherch, Genri Ford, Genri Gent, Frenk Gilbert.
   
2. 
   F.Taylor ta'limotining asosiy mazmuni yollanma ishchilar unumdorligini oshirishda g'oyatda samarador va maqbul usullarni izlash. Uning printsiplariga binoan:
   

--mehnatning har bir jarayoni, uning ko'lami va ketma-ketligi aniq-puxta ixtisoslashtirish shart;

--har bir mehnat turi qat'iy vaqt oralig'ida taqsimlanishi lozim;

--har bir mehnat jarayoni va xatto har bir harakat puxta ishlab chiqilgan qoidalarga bo'ysindirilgan bo'lishi kerak;

--yuqorudan berilgan topshiriq va vazifalarni bajarishda doimiy talabchan nazorat bo'lishi lozim;

--ishchilar iqtidori, malajasi va qobilyatiga qarab joy-joyiga qo'yilishi shart;

--boshqaruvchi bilan boshqariluvchi ma'suliyati-ni aniq belgilash va vazifalarni to'g'ri taqsimlash shart.

3. Emerson ilmiy boshqaruv printsipini mohiyatiga ko'ra quyidagi ketma-ketlikda bayon qilgan:

1.Aniq qo'yilgan maqsad va g'oyalar. 2.Oqil sog'-lom fikr. 3.Jozibali, e'tiborli mahsulot. 4. Intizom 5. Xodimga nisbatan adolatli bo'lish. 6. Tezkor, ishonchli, to'liq, aniq va muntazam hisob-kitob.

7. Despetcherlash.8. Me'yorlar va jadvallar. 9. Sharoit bilan ta'minlash. 10.Operatsiyalarni me'yorlash. 11. Standart yo'riqnomalarni tay-yorlash. 12. Unumdorlikni rag'batlantirish.

4. «Mumtoz» chilar tashkilotga keng qamrovli kelajak nuqtai nazaridan yondashib, undagi umumiy xususiyatlar va qonunyatlarni aniqlashga o'rganishgan. Maqsad-boshqarish-ning universal usullarini yaratish orqali muvaffaqiyatga erishish edi.

5. Fayol boshqaruv tamoyillari:

1. Mehnat taqsimoti. 2. Vakolat va ma'suliyat.3. Intizom. 4.Yakkaboshlik. 5.Yo'nalish. 6.Shaxsiy manfaatni umumiy manfaatlarga bo'ysinishi. 7.Xodimlarni taqdirlash. 8.Markazlashish. 9.Boshqarishdagi ilararxiya. 10. Tartib. 11.Ado-lat. 12.Xodim uchun ish joyining doimiyligi. 13.Tashabbus. 14. Korporativ rux.

6.1920-1930-yillari AQSh da ilmiy va mumtoz menejmentlarga muqobil harakat sifatida «tey-lorizm»ga qandaydir darajada qarshi turuvchi yangi nazariya—«Insoniy munosabatlar» mak-tabi paydo bo'ldi.

7. Ishchi-bu fikrsiz robot emas, balki obru-e'ti-borga, o'z-o'zini hurmat qilishga, o'z qadr-qim-matini xis etishga, boshqa kishilar tomonidan ma'qullashga shaxsiy maqsadlar va manfaat-larga erishishga intilishda muayyan ijtimoiy ehti-yojlarga ega bo'lgan individlar.

8. X(iks) nazariyasiga ko'ra, namunaviy yollanma ishga- tabiatan yalqov bo'lgan kishi, shu sababli u topshirilgan ishdan bo'yin tovlashga o'rinadi, unda izzattalablik, ma'suliyat sezish, faxm-faro-sat yetishmaydi. Bunday holda xodimni doimo majburlash, nazorat qilish, jazolash va jarima solish bilan qo'rqitib turish kerak degan nazariyani ilgari suradilar.

Y(igrek) nazariyasi birinchisiga qarama-qarshi: yollanma ishchilar tabiatan faol ularga tashabbuskorlik va uddaburonlik, o'z zimmasiga ma'suliyat salohiyati olish xosdir. Bu nazariyaga muvofiq keluvchi ishchini rag'batlantirish va un-ga qulay muhit yaratib berishgina kifoya qiladi.

9. Insonparvarlik, iqtisodiy va oqilona usul bilan tashkil etish uning negizida inson manfaatlari yotganligi, davlat siyosatining boshqaruviga ijobiy ta'sir ko'rsatadi.

10. Zamonaviy menejment nazariyasining mohiyati: murakkab boshqaruv muammolarini chuqurroq tushunish maqsadida, turli modellar-ni ishlab chiqish va qo'llash, murakkab vaziyat-larning yechimi bo'yicha boshqaruv xodimlariga yordam beruvchi miqdoriy usullarni ishlab chiqish.

Namoyondalari: G.Saymon, P. Duruker, E. Deyl