Muhokama qilinib o‘quv jarayoniga foydalanish uchun tavsiya qilingan

3.6. Kichik biznes va tadbirkorlikni davlat tomonidan qо‘llab-quvvatlashning xorij 
tajribasi 
Kо‗pgina  xorijiy  mamlakatlarda  kichik  biznesning  vujudga  kelishi  va  muvaffaqiyatli  faoliyat  yuritishi
 
davlat yordami vositasida ta‘minlanadi. Ularda bu ishda juda katta ijobiy tajriba tо‗plangan bо‗lib, undan bizning 
sharoitlarimiz va xususiyatlarimizni hisobga olgan holda foydalanish mumkin. 
Kо‗pgina  mamlakatlarda  kichik  korxonalar  faoliyatini  tartibga  solishga  umumiy  yondashishlar  va 
asosiy yо‗nalishlar xosdir. Ularga quyidagilar kiradi: 
- kichik biznesni qо‗llab-quvvatlashga yо‗naltirilgan maxsus qonunlarni qabul qilish; 
- korxonalar faoliyatining umumiy va xususiy tomonlarini (masalan, kichik firmalarda boshqaruv 
usullarini)  takomillash-tirishni,  biznes  bilan  shug‗ullanishni  istayottanlarga  moliyaviy  yordam 

---

 
53 
kо‗rsatishni, kichik biznesni rivojlantirishni kо‗zda tutuvchi ma‘lum maqsadga qaratilgan davlat rejalarini 
ishlab chiqish; 
- kichik biznesni qо‗llab-quvvatlashning tarkibiy-tashkiliy xizmatlarini tashkil qilish; 
- kichik bizneslarga davlatning moliyaviy yordam kо‗rsatishi (Italiyada kichik firmalar ilmiy-tadqiqot 
va tajriba-konstruk-torlik ishlarini moliyalashtirishga katta mablag‗lar ajratiladi); 
 -  kichik  biznesni  kafolatlash  va  imtiyozli  kreditlashtirish  firmalarini  tashkil  qilish  (Angliyada 
kichik  korxonalarni  moliyalashtirishni  ta‘minlovchi  maxsus  firmalar  bor,  buning  ustiga  davlat 
qarzlarining 70% ni kafolatlaydi); 
- kichik korxonalar faoliyatini imtiyozli soliqqa tortishni keng tarqatish (masalan, Fransiyada har 
yili  10000 ga yaqin korxonalar tо‗liq yoki qisman soliq tо‗lashdan ozod qilinadilar). 
Kichik biznesni qо‗llab-quvvatlash sohasidagi ba‘zi bir mamlakatlar tajribasining qisqacha bayonini 
keltiramiz. 
AQSH.  AQSH  1953  yildayoq  butun  mamlakat  bо‗yicha  vakillarning  keng  tarmog‗iga  ega  kichik 
biznes ishlari bо‗yicha ma‘muriyat tashkil qilingan edi, unda 4 ming xodimlar xizmat qiladi. Bu tashkilot 
faoliyatining  asosiy  yо‗nalishi  shaxsiy  ishni  ochish  va  olib  borishda  yordam  berish,  kichik  biznesga 
kreditlar va kafolatlangan qarzlar berishdan iborat. 
О‗sha  yili  iqtisodiyotning  monopolistik  sektorini  davlat  tomonidan  tartibga  solishning  huquqiy 
asoslarini tashkil qiluvchi kichik biznes tо‗g‗risidagi qonun qabul qilingan. 1986 yilda kichik korxonalarga 
yangi  texnologiyalar,  ilmiy-texnik  va  tajriba  konstruktorlik  tashkilotlarining  ishlanmalarini  topshirish 
imkoniyatini ta‘minlovchi qonun qabul qilingan. 
Kichik  korxonalarga  kо‗pchilik  yarim  hukumat  tashkilotlari  yordam  kо‗rsatadilar:  xizmatlar  savdosi 
sohasidagi siyosat bо‗yicha qо‗mita, Prezident xuzuridagi xususiy tadbirkorlik muammolari bо‗yicha max-sus 
komissiya, sanoat raqobatbardoshligi masalalari bо‗yicha komissiya va boshqalar. 
Kо‗p  sonli  jamoatchilik  tashkilotlari  –  savdo  palatasi,  sanoatchilarning  milliy  assotsiatsiyasi,  savdo, 
qishloq xо‗jaligidagi har xil assotsiatsiyalar, klublar, guruhlar va hokazolar kichik biznesni qо‗llab-quvvatlashga 
yordam kо‗rsatadilar. AQShda kichik korxonalar soliq imtiyozlaridan foydalanmaydi, ammo subsidiyalar, 
dotat-siyalar, moliyaviy kafolatlar bilan qо‗llab-quvvatlanadilar.