Muhandislik geologik tadqiqotlar

Gruntning namligi 
deb – grunt tarkibidagi namlik miqdorini, quritilgan 
quruq grunt massasiga nisbatiga aytiladi. 
Tabiiy sharoitda gruntlar tarkibida ma’lum miqdorda, bog’langan yoki 
erkin suv bo’ladi. Namlikning bu miqdori – 
gruntlarning tabiiy namligi
deb 
ataladi.
Yer osti suvlaridan yuqorida joylashgan gruntlar namligi, iqlimning 
o’zgarib turadigan temperaturasi, havoning namligi va bosimi ostida, yog’in – 
sochinlar, bug’lanishlar hisobiga o’zgarib turadi. 
Namlikni og’irlik va hajmiy turlari bo’lib, ularni % da ifoda etiladi.
Og’irlik bo’yicha namlikni (W
o
) quyidagi formula bilan aniqlanadi: 
W
o
=


к
к
m
m
m
100%
; ( 19.8) 
Bu yerda
: W
o – 
tabiiy og’irlik namligi, % 
m- gruntning tabiiy namlikdagi massasi, gr; 

---

151 
m
k
- 100 -105
0
С da quritilgan gruntning o’zgarmas massasi, gr. 
Hajmiy namlik (W
v
) – runt tarkibdagi suvning massasini, uning tarkibidagi 
qattiq zarrachalar massasiga nisbatiga aytiladi. 
Gigroskopiklik namlikka teng bo’lgan namlik - 
tabiiy namlik
deb ataladi. 
Gruntning havoi - quruk holatini xarakterlovchi gigroskoplik namlik, havoning 
nisbiy namligiga bog’liq bo’ladi. Amaliyotda gruntlarning to’yinish darajasi yoki 
g’ovaklarni suv bilan to’yinish darajasi ham muhim ahamiyatga ega. Uni quyidagi 
formula bilan ifoda etiladi. 
n
W
W
q

( 19.8) 
W - gruntning tabiiy namligi; 
W
п 
- grunt g’ovaklarini suvga to’la to’yinish namligi, ya’ni namlik sig’imi.
Gruntning to’la namligi yoki to’la namlik sig’imi quyidagi formula 
bilan aniqlanadi: 
c
сs
n
W











1
100
(19.9)