Muhandislik geodeziyasi

Direksion burchak qiymati	Rumb burchaklarini hisoblash formulalari
Rumb nomi
1.	0˚≤ α ≤ 90˚	r = α	SHSHq
2.	90˚≤ α ≤ 180˚	r = 180˚- α	JSHq
3.	190˚≤ α ≤ 270˚	r = α - 180˚	JG‘
4.	270˚≤ α ≤ 360˚	r = 360˚- α	SHG‘

Koordinata orttirmalarini hisoblash va tenglash

Koordinata orttirmalari berilgan chiziqning X va Y o‘qlariga proeksiyasi bo‘lib, ular quyidagi formulalar bilan hisoblanadi:

Δ x = d· cos r = d· cos α ;
Δy = d· sin r= d· sin α .

Yopiq teodolit yo‘llarida orttirmalar yig‘indisi 0 ga teng bo‘lishi kerak.

ΣΔx_n = 0; ΣΔy_n= 0.

O‘lchashdagi xatolar oqibatida paydo bolgan orttirmalar xatosi quyidagi formulalar bilan hisoblanadi:

f_x = ΣΔx_o‘lch; f_u = ΣΔu_o‘lch.

Pifagor teoremasi bo‘yicha orttirmalarning absolyut xatosi hisoblanadi:

f_abs. = _.
Shundan so‘ng absolyut xatoga ko‘ra nisbiy xato hisoblanadi.

bu erda R– poligon perimetrining uzunligi.
Nisbiy xato o‘lchash aniqligi va sharoitiga qarab, turli qiymatda bo‘ladi. O‘lchash sharoiti qulay bo‘lgan hollarda nisbiy xato

dan oshmasligi kerak.
Agar  bo‘lsa, orttirmalarning xatolari f_x va f_y poligon tomonlarining uzunligiga proporsional ravishda teskari ishora bilan tarqatiladi.
Orttirmalarga tarqatiladigan tuzatmalar δx va δ_y ni quyidagi formulalardan topamiz:
_;

Tuzatilgan orttirmalar 4-jadvalning 16-19 ustunlariga yoziladi.
Tuzatilgan orttirmalar yig‘indisi nolga teng bo‘lishi kerak, ya’ni:

x_t=0 ;

y_t=0 .