Muhandislik -geologik tadqiqotlar

 30. MUHANDISLIK - GEOLOGIK  XARITALAR  HAQIDA  
TUSHUNCHA 
Geologik  xaritalar  va  kesimlar.  Muhandislik  -  geologik    s’emka  va 
burg’ilash quduqlarini o’tish va tog’ lahmlarini  o’tish ishlarini tugatgandan keyin, 
geologik xaritalar va kesimlar  tuziladi, ular qurilish masalalarini yechishda asosiy 
va    zaruriy  xujjat  xisoblanadi.  Xaritalar    yirik  qurilishlar    belgilangan  katta 
maydonlar uchun tuziladi. Kesimlar xar qanday qurilishlar uchun tuziladi. 
Geologik  xaritalar  geologik  tuzilmalarni  gorizontal  yuzaga    proektsiyasini  
ko’rsatadi.  Bu  xaritalar  bo’yicha  u  yoki  bu    jinslarni  tarqalash  maydonlari,  ularni 
yotish  sharoitlari    va  x.k.  haqida  bilish  mumkin.  Geologik  xaritalarni  tuzishda 
tegishli masshtabdagi topografik xaritalar ishlatiladi.  
            Hamma xaritalar tub jinslar xaritalari va to’rtlamchi  yotqiziqlar xaritalariga 
bo’linadi. 
To’rtlamchi yotqiziqlar yer yuzasini deyarli yaxlit qoplama   bilan yopgan, 
tub  jinslarni  (yoki  boshqacha  aytganda    to’rtlamchigacha  bo’lgan  jinslarni)  odam 
ko’zidan  yashirgan.  To’rtlamchi  yotqiziqlar  xaritalarida  hosil  bo’lishi  har  xil 
(daryo, muzlikda va x.k.) va turlicha litologik tarkibli  jinslarni planda joylashuvini 
ko’rsatish qabul qilingan.  
Tub jinslar xaritalari to’rtlamchi yotqiziqlarni ostida  yotgan va to’g’ridan-
to’g’ri  kuzatishdan  yashiringan  tog’    jinslarini  (yotish  xususiyatlari,  litologik 
tarkibi va x.k.)  ko’rsatadi. 
Tub  jinslarni  geologik  xaritalari  orasida  bir  nechta    turlari  ajratiladi: 
stratigrafik,  litologik,  litologik  -  stratigrafik.  Undan  tashqari,  xar  xil  maqsadlarda 
maxsus    xaritalar  tuziladi, ular  orasida  muhandislik  -  geologik,    gidrogeologik va 
qurilish materiallarii  xaritalari alohida o’rin tutadi.