Muhammed ibn Abdullah "s a. w." (570-632)

• Muhammed ibn Abdullah “s.a.w.” (570-632)

• Muhammed Ibn Abdullah 570-jil Mekke qalasinda Quraysh qa’wiminin’
• Hoshimiyler shan’rag’inda dunyag’a kelgen. A’kesi Abdullah 6 aylig’inda
• Suriyada sawda saparinda dunyadan o’tken.AnasiAmina 6jasinda qazala-
• nip erte jetim qalg’an. Da’lep atasi Al-Mutalib qolinda, son’ ajag’asi Abu-
• Talib tarbiysinda bolip og’an sawda islerinde ko’meklesken.Ol jaslig’inan
• aqkewiligi, hadal, haqiyqatgo’yligi, meyrimligi menen adamlar arasinda
• tanildi. Muhammed 21 jasina o’zinen 15 jas ulken Banu asadli bay a’yel
• Hadiysha anag’a uylenedi. Muhamm payg’ambardin’ 7 jetti perzenti bar.
• Muhammed 40 jasina kelgende Mekkeden 4,8 km uzaqliqtag’i Xirro tawin
• dag’i bir ungirde perishte Jabrayil arqali Allahtan saza keledi ha’m sol wa-
• qittan basap payg’anbaliq da’wiri baslanadi. Allah ta’repinen Qurani-Ka’rim
• Muhmmedke 13jil Mekkede 10 jil Madinada uliwma 23 dawaminda Vahiy
• etiledi. Muhamed payg’ambar 63 jasinda dunyadan o’tedi.

• Sahih xalifalar
• (Choryorlar)(632-661)

• Abu Ba’kir
• (632-634)

• Umar
• (634-644)

• Usman
• (644-656)

• Ali
• (656-661)

• Muhammed payg’ambar o’liminen son’ umma ta’repinen say
• lang’an to’rt xalifa da’wiri sahih xalifalar da’wiri dep ataladi.

• Islam dinninde musulmanlardin’ orayi muhaddes Kaba
• bolip tabiladi.

• Islam dininin’ ag’imlari

• 1.Xorijiyler ag’imi
• (siyiniwshilar 1%)

• 2.Shialilar ag’imi.
• (siyiniwshilar 9%)

• 3.Sunnaliq ag’imi.
• (siyiniwshilar 90%)

• 1.Xoriyjiyler ag’iminin’ tiykarg’i toparlari.

• I.IBODIYLER topari. VII a’sidin’ ekinshi yari
• minda Abdullah ibn Ibod tiykar salg’an.

• II.Sufritler topari. VII a’sidin’ II yariminda
• payda bolg’an.

• III. Azrakiyler topari. VII a’sidin’ II yariminda
• Nafi ibn Azrak tiykar salg’an.

• 2. Shialiq ag’imi. Bugingi kunde Iran ha’n Irakta ken’ tarqalgan.
• Siyiniwshilar sani musulmanlardin’ 10% quraydi. Bul ag’im
• to’rt toparg’a bolinedi. Olar;

• Alaviyler mazhabi.

• Zaydiyler mazhabi.

• Ismayliyler mazhabi.

• Jafariyler mazhabi.

• 1.

• 2.

• 3.

• 4.

• 3. SUNNALIQ ag’imi . Bul a’gim Islam dininde en’ ken’ tarqalg’ani bolip,
• siyiniwshilari musulmanlardin’ 90% quraydi.

• XANAFIYA mashabi. Og’an Kufali Imamiy Azam Abu Xanifa Numan Ibn Sabit
• (699-767) tiykar salg’an.

• MALIKIYA mashabi. Madinali Malik Ibn Annas(711-795) tiykarin salg’an.

• SHAFIYA mashabi. Imam Muhammed ibn Idriy Shafiy (767-819) tiykarin
• saliwshisi esaplanadi.

• HANBALIYA mashabi. Hanbaliy mashabi tiykarin saliwshisi Ahmad Ibn
• Hanbal (780-855) esaplanadi.

• 1.

• 2.

• 3.

• 4.

• Quraniy-Ka’rimde bitilgen Musulmanliqtin’ bes parizi.
• Imam keltiriw (Kaliyma kaytariw).
• Namaz oqiw. (Bes waqit).
• Oraza tutiw.
• Zakat to’lew. (Jetim-jesir muhtajlarg’a).
• Haj sapari (Mekkege).

• Islam dininin’ muhaddes kitabi Quran.

• Quraani-Ka’rim Allah ta’repinen Muhammed payg’ambaimizg’a
• perishte Jabrayil arqali Vahiy etilgen. Quran 23 jil dawaminda nazil
• etilgen bolip(13 jil Mekkede,10 jil Madinada), ol 114 sure, 6232 ayat
• tan ibarat.
• Arabsha(qura’an) “Quran” so’zinin’ ma’nisi “oqiw” –degendi bildi
• redi. Al suraniy tilinde (kerain) “muhaddes jaziw degen mag’nani an’
• latadi eken. Quranda sureler ko’lemi jag’ina izbe-iz berilgen. Yagniy
• ulken sureler basinda kishileri son’inda berilgen. En’ ulken surebul
• Baqara suresi 286 ayattan ibarat. En’ kishi sure Iqlas suresi 3 ayat
• tan ibarat. “Ayat” sozinin’ manisi “ma’jize” –degen mag’nani bildi
• redi.

• Quranda ko’rsetiwinshe Allah dunyani 6 kunde jaratqan.

• 1-kun.
• Aspandi
• jaratqan.

• 4-kun.
• Suw ha’m
• aziqliq barliq
• haywan-
• larg’a beril-
• gen.Daryalar
• aqqan.

• 2-kun.
• Quyash ay,
• juldizlardi ja-
• ratqan.

• 3-kun.
• Jerde ha’m
• aspanda jas-
• awshi maqluh
• lardi.Perishte
• ler ha’m hawa

• 5-kun.
• Ja’nnet.

• 6-kun.
• Adam ata
• ha’m Hawa
• Ene jaratil-
• g’an.

• Mavlud.

• Meroj.

• Qurban xayti.

• Oraza xayti.

• Juma

• Islam
• Bayramlari

• Islam dininin’ muhaddes bayramlari.

Diqqatin’iz ushin raxmet.

• The end.