Muhammadova Munisa Muhibullayevnaning “ Ahmad Yassaviyning “ Devoni hikmat ” asarida islom ma’rifati va axloq talqini ”

Ishning obyekti va predmeti. Tadqiqotning obyekti Ahmad Yassaviyning 1990-yilda nashr qilingan “Hikmatlar” asari bo‘lib, asarda muallif tomonidan ilgari surilgan komil inson g‘oyalari va axloqiy qarashlarni tadqiq etish esa ishning predmeti hisoblanadi.

Ishning amaliy ahamiyati. Ushbu tadqiqot Ahmad Yassaviyning 1990-yilda nashr qilingan “Hikmatlar” asari axloqiy qarashlar va komil inson g‘oyalarini o‘rganishga bag‘ishlanadi, Tadqiqot asarni o‘rganish va ta’lim bosqichlarida bu asardan foydalamishda katta ahamiyatga ega .

K I R I SH
Mustaqillikning dastlabki kunlaridan boshlaboq buyuk ajdodlarimizdan asrlar osha bebaho meros sifatida yetib kelgan nodir asarlarni bugungi avlodga aslidagidek yetkazish, ularni ilmiy asosda tadqiq etish davlat siyosati darajasiga ko‘tarildi. Zero, Birinchi Prezidentimiz Islom ta’kidlaganidek: “Ajdodlarimiz tafakkuri va dahosi bilan yaratilgan eng qadimgi toshyozuv va bitiklar, xalq og‘zaki ijodi namunalaridan tortib, bugungi kunda kutubxonalarimiz xazinasida saqlanayotgan ming-minglab kulyozmalar, ularda mujassamlashgan tarix, adabiyot, san’at, siyosat, axlok, falsafa, tibbiyot, matematika, minerologiya, kimyo, astronomiya, me’morlik, dehdonchilik va boshqa sohalarga oid qimmat-baho asarlar bizning buyuk ma’naviy boyligimizdir”¹.

Ta’kidlash joizki, o‘zbek millati qadimdan o‘z yozuviga, adabiy tiliga ega bo‘lgan sanoqli xalqlardan biri hisoblanadi. Ming yillik yozuv tarixiga ega millat vakillari tomonidan bitilgan qo‘lyozmalar nafaqat O‘zbekiston, balki qator xorijiy davlatlar kutubxonalarida, xususiy fondlarda saqlanmoqda. Ular ardoqlanib, ilmiy muomalaga kiritilmoqda.

Diniy-tasavvufiy adabiyot mumtoz adabiyotning ajralmas bir qismi bo‘lib kelgan. Bu adabiyot vakillari jamiyat taraqqiyoti, kishilik jamiyatining ma`naviy ongini shakllantirishga, rivojlantirishga munosib hissa qo‘shib kelgan. Chunki har qanday jamiyatning ijtimoiy-madaniy muhiti, o‘sha muhit yetishtirgan mutafakkirlarning fikr-qarashlariga asoslanib shakllanadi. Tariximizda nazar tashlaydigan bo‘lsak, bu sohada faoliyat ko‘rsatgan bir qator ijodkorlarimizni nomlarini aytish mumkin. Ana shunday ijodkorlardan biri, islom madaniyati yetishtirgan ulug‘ mutafakkir va ma’rifatparvarlardan biri Ahmad Yassaviy alohida o‘rin tutadi. Ahmad Yassaviyning “Devoni hikmat” asari o‘zining chuqur axloqiy falsafasi, yirik tasavvuf adabiyoti namunasi ekanligi bilan ulardan ajralib turadi.