Мухаммадиева Дилафруз Ахтамовна Сравнительное исследование

Тадқиқот натижаларининг апробацияси. Тадқиқот натижалари 7 та 
халқаро, 4 та республика илмий-амалий анжуманида апробациядан ўтган. 
Тадқиқот натижаларининг эълон қилиниши. Диссертация мавзуси 
бўйича 16 та мақола чоп этилган, шулардан Ўзбекистон Республикаси Олий 

---

10 
аттестация Комиссиясининг докторлик диссертациялари асосий илмий 
натижаларини чоп этиш тавсия қилинган илмий нашрлар рўйхатида 12 та 
мақола, шундан 4 таси республика, 1 таси хорижий журналларда, 11 таси 
халқаро ва республика конференциялари илмий тўпламларида нашр этилган. 
Диссертациянинг тузилиши ва ҳажми. Тадқиқот кириш, уч боб, 
хулоса, фойдаланилган адабиѐтлар рўйхатидан ташкил топган. Ишнинг 
ҳажми – 122 саҳифадан иборат. 
ДИССЕРТАЦИЯНИНГ АСОСИЙ МАЗМУНИ 
Кириш қисмида диссертация мавзусининг долзарблиги асосланган, 
тадқиқотнинг мақсади ва вазифалари, объект ва предметлари тавсифланган, 
унинг республика фан ва технологиялари ривожланишининг устувор 
йўналишларига мослиги кўрсатилган, тадқиқотнинг илмий янгилиги ва 
амалий натижалари баѐн қилинган, олинган натижаларнинг илмий ва амалий 
аҳамияти очиб берилган, тадқиқот натижаларини амалиѐтга жорий қилиш, 
нашр этилган ишлар ва диссертация тузилиши бўйича маълумотлар 
келтирилган. 
Диссертациянинг биринчи боби «Бобурнома» таржималарида 
паремияларнинг ифодаланиши» деб номланади. Мазкур бобнинг 
«Паремиология ва паремиялар тавсифи» деб номланган биринчи 
параграфида паремия ва паремиология тушунчаларининг талқини, бу 
борадаги илмий қарашлар ҳақида маълумот берилган. Хусусан, К. Ф. Вангер, 
Г. Л. Пермяков каби тилшунослар фикрлари таҳлилга тортилган. 
Ўзбек тилшунослигида паремияларни тўплаш ва ўрганиш Маҳмуд 
Кошғарий (Девони луғотит турк)дан бошланган, Гулханий ижодида 
махсуслаштирилган («Зарбулмасал»). Ш. Шомақсудов ва С. Долимовлар 
томонидан фольклоршуносликдаги паремик тур сифатида иборалар 
ўрганилган
3
. 
Абдулҳамид Нурмонов барқарор бирикмаларнинг нутққа тайѐр ҳолда 
олиб кирилиши, таркибий қисмларининг барқарорлиги белгисига кўра 
умумийликни ташкил этса ҳам, маъно бутунлиги нуқтаи назаридан турлича 
эканлигини таъкидлаб, барқарор бирикмалар, яъни паремияларни қуйидаги 
гуруҳларга бўлади: 
1. Фразеологизмлар. 
2. Мақол ва маталлар. 
3. Афоризмлар
4
. 
Биз А. Нурмонов ва Г. Л. Пермяков таснифларига асосландик ва 
«Бобурнома»да мавжуд бўлган паремиялар сифатида мақол, матал, афоризм 
ва фраземаларни таҳлил қилдик.